مستند روژگیران

مرضیه جعفری

روژگیران؛ فیلم مستند، تحقیق و کارگردانی: مهرداد اسکویی و ابراهیم سعیدی، تهیه کننده:انجمن سینمای جوانان ایران،15 دقیقه،1379
و آنگاه که خورشید تاریک شود... (آیه ی نخست سوره ی تکویر- قرآن کریم) و آن گاه که خورشید تاریک شود، نباید به آسمان نگریست. کودکان و زنان در خانه می مانند تا زمانی که خورشید روشنایی اش را به آن ها برگرداند و مردان در مسجد – خانه ی خدا، در پناه، و فضایی مقدس – به گرد هم جمع می شوند تا نماز بخوانند و با خواندن و نواختن موسیقی و انجام حرکاتی مخصوص، منسک مربوط به این «رویداد» که در آسمان رخ می دهد را به اجرا درآورند.
و آن گاه که خورشید تاریک شود، مردم روستای نِگِل از خدا می خواهند که روشنایی خورشید هماره بر بالای سرشان باشد. آن ها گل ها و گیاهان و محصولات کشاورزی را از وقوع تاریکی خورشید می پوشانند و حیوانات را هم چون خود در زیر سقفی پناه می دهند تا از آسیب سیاهی و تیرگی آسمان به دور باشند. مردم روستای نِگِل همگی معتقدند که نیرویی برتر و متافیزیکی در اراده ای می تواند روشنایی حیات دهنده ی خورشید را از بالای سر جهان و مردمان آن بردارد. آنان روژگیران را اخطاری می دانند از سمت نیروی برتر آسمان و زمین. از سمت خدا. آن ها بی آن که به دنبال کشف دلیل «علمی» این حادثه باشند، به سادگی پذیرای آنند و به پیچیدگی به انجام آنچه برای رخ داد آن می کنند ایمان دارند.

مستند کوتاه روژگیران (The eclipse)، فیلم زیبایی از مهرداد اسکویی وابراهیم سعیدی است که باورها و اعتقادات مردم روستایی در کردستان به نام نِگِل را با نمایش انجام مناسک مربوط به خورشید گرفتگی تصویر می کند. این مستند به آیین ها و مراسم و باورهایی در میان مردم مناطق کشور ما اشاره دارد که از لحاظ اسطوره شناسی و مطالعات مردم نگارانه و قوم نگارانه و برای شناخت آنچه در میان قومیت های گوناگون ایران در هر کجا که باشند جریان دارد، نیازمند مطالعه و واکاوی و هم چنین تلاش برای زنده نگاه داشتن آن ها، برای حفظ هویت های قومی و ملی است.
این مستند که نمایش دهنده ی تصاویری به خوبی رساننده ی وقوع خورشید گرفتی و تاثیری که بر مردم و اعمال آنان می گذارد است، از منابعی در شناخت فرهنگ مادی و معنوی سرزمین ها و مردم مختلف ایران و نگرش آنان به مسائلی پیرامون طبیعت و ... به شمار می آید که می تواند در راه شناختی بهتر از فرهنگ و مردم و آیین ها و مناسک در کنار دیگر منابع موجود در این زمینه ما را یاری سازد.