درگذشت ایرج افشار

بهار مختاریان

ایرج افشار ایران شناس و کتاب شناس برجسته ایرانی(متولد 1304 در تهران) روز چهارشنبه 18 اسفند 1389 (9 مارس 2011) در سن 85 سالگی درگذشت. دکتر افشار در طول عمر پربار خود یکی از تاثیرگذارترین چهره های فرهنگی به شمار می آمد؛ عمری که او بخش بزرگ از آن را صرف شناساندن فرهنگ ایرانی به ایرانیان و سایر ملت ها کرد. افشار توانست با کوشش های خستگی ناپذیر خود کتاب شناسی و کار علمی و انتشار اسناد تاریخی را در ایران به موقعیت بسیار قابل اعتنایی برساند و نظم و دقتی به آن بدهد که به مثابه میراثی عظیم  برای همیشه فرهنگ این کشور را مدیون او می کند. مرحوم افشار همچنین علاقه زیادی به ایران گردی داشت و مجموعه مهمی از یادداشت های سفرهایش بر جای گذاشته است.  وی همچنین از در زمینه معرفی فعالیت ها و مطالعات ایران شناسی در خارج از ایران به ایرانیان بسیار فعال بود. افشار تا آخرین روزهای  حیات، پرتوان و مشغول به کار بود و متاسفانه نتوانست انتشار آخرین کتاب خود را شاهد باشد. نام و خاطره و از آن بالاتر ثمرات کار افشار برای همیشه در ایران زنده خواهند ماند.  او مصداق «هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق/ ثبت است بر جریده عالم دوام ما» است. افشار که سالها در کتابخانه کار کرد و صدها نسخه کتاب منتشر کرد، ایران شناسی را نه امری کتابخانه ای که امری تجربی می دانست. به همین دلیل وجب به وجب خاک ایران را می شناخت و تاریخ را با  سنگ، خاک،  راه و جاده پیوند می زد. مردی بود که از خویش برون آمده و کاری کرده بود کارستان.

انسان شناسی و فرهنگ این ضایعه را به خانواده محترم این دانشمند برجسته و به تمام اهل علم و فرهنگ تسلیت می گوید. روحش شاد و یادش پایدار باشد.


در زیر برخی از اخبار و مطالب مربوط به مرحوم افشار را از فضای اینترنتی نقل می کنیم.

همشهری آنلاین
ایرج افشار درگذشت
 
ایرج افشار درگذشت. مراسم تشییع پیکر وی جمعه 20 اسفندماه برگزار می‌شود.
 به گزارش ایسنا، مراسم تشییع پیکر این نسخه‌شناس، پژوهشگر و ایران‌شناس فقید ساعت 9 صبح روز جمعه از مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی واقع در نیاوران، کاشانک، اول دارآباد، به سوی بهشت زهرا (س) برپا خواهد شد.
 ایرج افشار امروز (چهارشنبه، 18 اسفندماه) در سن 85سالگی در بیمارستان درگذشت. او که مدتی بود از بیماری رنج می‌برد، از شامگاه 12 اسفندماه در بخش مراقبت‌های ویژه‌ی بیمارستان جم بستری بود.
 ایرج افشار متولد 16 مهرماه سال 1304 در تهران بود و «اسکندرنامه»، «انجونامه»، «پرونده‌ی صالح»، «گاه‌شماری در ایران قدیم»، «ریاض‌الفردوس» و «جستارها درباره‌ی نسخه‌ی خطی» از جمله نزدیک به 300 عنوان کتاب منتشرشده‌ی او در زمینه‌های تصحیح، تألیف و ترجمه هستند.
 افشار قرار بود در ماه سپتامبر در رشته‌ی تاریخ از دانشگاه اسکاتلند دکترای افتخاری بگیرد.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
    جام جم

ایرج افشار درگذشت
جام جم آنلاین: ایرج افشار ایرانشناس برجسته کشور پس از طی یک دوره بیماری بعد از ظهر امروز چهارشنبه در بیمارستان جم تهران درگذشت.
 
شعبانی پرستار بخش آی سی یو این بیمارستان خبر درگذشت استاد ایرج افشار را تائید کرد و به مهر گفت: آقای افشار ساعت 14:30 امروز فوت کرد.
ایرج افشار پژوهشگر برجسته حوزه ایرانشناسی و مولف و مصحح آثار متعدد در این زمینه از پنجشنبه هفته گذشته و به دلیل نوعی بیماری خونی که به قلب و ریه او آسیب وارده کرده بود، به بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان جم تهران منتقل و در آنجا بستری شد.
در شش روز گذشته حال او رو به بهبود بود اما از صبح امروز وضعیت جسمی او وخیم شد و تنفس او با دستگاه هم غیرممکن شد.
ایرج افشار محقق، ایرانشناس و کتاب‌شناس در تاریخ 16 مهر 1304 در تهران متولد شد. او فرزند دکتر محمود افشار بنیادگذار موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و یکی از استادان مدرسه? دارالفنون است. اسکندرنامه، پرونده صالح، گاهشماری در ایران قدیم، ریاض‌الفردوس و جستارها درباره نسخه خطی از جمله نزدیک به 300 عنوان کتاب منتشرشده‌ او در زمینه‌های تصحیح، تألیف و ترجمه هستند.
وی در سال 1312 آموزش دبستانی را در دبستان زرتشتیان آغاز کرد. تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان رساند و دوره دکتری را نیز دیده است.
 
افشار پس از آن در مدرسه شاهپور تجریش و در دبیرستان فیروز بهرام تحصیلات متوسطه را پی‌گرفت و با اتمام این دروه در سال 1324 وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و در سال 1328 تحصیلات خود  را با گرایش قضایی به پایان برد.
افشار از ذخایر ادبی و علمی کشور شمرده می‌شود و در فن کتاب‌شناسی و کتابداری بی‌مانند است.
 
وی زبان انگلیسی و فرانسه را خوب می‌داند. ده سال کتابدار دانشکده حقوق بود و سپس رئیس کتابخانه دانشسرای عالی شد. یک سال نیز ریاست کتابخانه ملی را بر عهده داشت و چهار سال هم رئیس اداره کل انتشارات دانشگاه بود.
 
افشار مدتی به عنوان کتابدار وارد کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و با کسب تجربیات این دوره مدتی ریاست کتابخانه ملی را به عهده گرفت.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

ایرنا
    'ایرج افشار' ایران شناس درگذشت
تهران - 'ایرج افشار' ایران شناس و کتاب شناس بزرگ کشور و عضو شورای عالی علمی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی در بیمارستان جم تهران درگذشت.
    

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا ، ایرج افشار که از دوازدهم اسفندماه در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان جم تهران بستری شده بود ، بعد از ظهر چهارشنبه در سن 85 سالگی جان به جان آفرین تسلیم گفت.
وی فرزند دکتر محمود افشار بنیادگذار موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و یکی از استادان مدرسه? دارالفنون است.
ایرج افشار روز شانزدهم مهرماه سال 1304 در تهران متولد شد ، در سال 1312 آموزش دبستانی را در دبستان زرتشتیان آغاز کرد ، پس از آن در مدرسه شاهپور تجریش و در دبیرستان فیروز بهرام تحصیلات متوسطه را پی‌گرفت و با اتمام این دروه در سال 1324 وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و در سال 1328 تحصیلات خود را با گرایش قضایی به پایان برد.
وی دوره دکتری را نیز گذرانده است.
افشار از ذخایر ادبی و علمی کشور شمرده می‌شد و در فن کتاب‌شناسی و کتابداری بی‌مانند بود.
وی زبان های انگلیسی و فرانسه را خوب می‌دانست ، ده سال کتابدار دانشکده حقوق بود و سپس رییس کتابخانه دانش ‌سرای عالی شد. یک سال نیز ریاست کتابخانه ملی را بر عهده داشت و چهار سال هم رییس اداره کل انتشارات دانشگاه بود.
افشار مدتی به عنوان کتابدار وارد کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و با کسب تجربیات این دوره ریاست کتابخانه ملی را به عهده گرفت.
وی عضو انجمن ایرانشناسی، عضو هیات انتخاب کتاب، عضو کمیته جایزه کتاب‌سال، عضو انجمن کتابداران ایران، عضو هیات اجرایی انجمن تاریخ نیز بود.
همکاری با مجله جهان نو ، مدیر داخلی مجله آینده ، سردبیر مجله مهر ، ‌سردبیر مجله سخن ، مدیر مجله کتاب‌های ماه ، همکاری در تاسیس کلوب کتاب ، مدیر و سردبیر مجله راهنمای کتاب ، فهرست‌نگاری مجموعه کتاب‌های فارسی چاپی دانشگاه هاروارد ،
مدیر مجله ایرانشناسی ، انتشار مجله آینده ، برخی از فعالیت های افشار است.
افشار به سال 1331 با همکاری چهار تن از دوستان خود، انتشار نشریه فرهنگ ایران زمین را آغاز کرد و از سال 1327 مدیریت مجله راهنمای کتاب را به عهده داشت.
وی به دعوت دانشگاه هاروارد آمریکا یک سال در آن کشور مقیم بود و به کار مرتب‌کردن کتاب‌های السنه شرقی آن دانشگاه اشتغال داشت و همچنین برای امور مربوط به کتاب و کتابداری سفرهایی به کشورهای مختلف داشته است.
پژوهش‌های ایران شناسی (ج 1و2)، چاپ اول، تهران : بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1384) ، دفتر تاریخ، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1384) ، فرهنگ ایران زمین، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1384) ، گلگشت در وطن ( سفرنامچه) چاپ اول، تهران: اختران (1384) ، نامه‌های تهران، چاپ سوم، تهران: فرزان روز (1385) ، از آثار این ایران شناس برجسته است.
ریاض الفردوس خانی، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1385) ،
یادیار مهربان (مرزهای شرقی شعر پارسی از تاجیکان ورارودان تا هند، با مقدمه ایرج افشار) تهران: شهاب ثاقب، فهرست دستنویس‌های فارسی در کتابخانه ملی اتریش و آرشیو دولتی اتریش در وین. فرهنگستان علوم اتریش-فهرستگان- وین ، از جمله برخی از آثار ایرج افشار است.
از ایرج افشار چهار فرزند پسر به نام های بابک، بهرام، کوشیار و آرش باقی مانده است.
افشار قرار بود در ماه سپتامبر 2011 در رشته تاریخ از دانشگاه اسکاتلند دکترای افتخاری بگیرد.
مراسم تشییع جنازه مرحوم ایرج افشار ساعت 9 صبح روز جمعه 20 اسفندماه از مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی ، واقع در نیاوران - کاشانک - اول دارآباد ، به سوی بهشت زهرا برگزار می شود.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

همشهری آنلاین: زندگینامه ایرج افشار
زندگینامه: ایرج افشار (1304-)

کتاب  > نویسندگان و مولفان  - همشهری آنلاین:
ایرج افشار در سال 1304 در تهران متولد شد. وی فرزند دکتر محمود افشار است.
وی در سال 1312 آموزش دبستانی را در دبستان زرتشتیان آغاز کرد. تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان رساند و دوره دکتری را نیز دیده است.
افشار پس از آن در مدرسه شاهپور تجریش و در دبیرستان فیروز بهرام تحصیلات متوسطه را پی‌گرفت و با اتمام این دروه در سال 1324 وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و در سال 1328 تحصیلات خود  را با گرایش قضایی به پایان برد.
افشار از ذخایر ادبی و علمی کشور شمرده می‌شود و در فن کتاب‌شناسی و کتابداری بی‌مانند است.
وی زبان انگلیسی و فرانسه را خوب می‌داند. ده سال کتابدار دانشکده حقوق بود و سپس رئیس کتابخانه دانش‌سرای عالی شد. یک سال نیز ریاست کتابخانه ملی را بر عهده داشت و چهار سال هم رئیس اداره کل انتشارات دانشگاه بود.
افشار مدتی به عنوان کتابدار وارد کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و با کسب تجربیات این دوره ریاست کتابخانه ملی را به عهده گرفت.
وی عضو انجمن ایرانشناسی، عضو هیات انتخاب کتاب، عضو کمیته جایزه کتاب‌سال، عضو انجمن کتابداران ایران، عضو هیات اجرایی انجمن تاریخ نیز می‌باشد.
برخی از فعالیت‌های اجرایی دکتر افشار:
•    همکاری با مجله جهان نو
•    مدیر داخلی مجله آینده
•    سردبیر مجله مهر
•    ‌سردبیر مجله سخن
•    مدیر مجله کتاب‌های ماه
•    همکاری در تاسیس کلوب کتاب
•    مدیر و سردبیر مجله راهنمای کتاب
•    فهرست‌نگاری مجموعه کتاب‌های فارسی چاپی دانشگاه هاروارد
•    مدیر مجله ایرانشناسی
•    انتشار مجله آینده
افشار به سال 1331 با همکاری چهار تن از دوستان خود، انتشار نشریه فرهنگ ایران زمین را آغاز کرد و  از سال 1327 مدیریت مجله راهنمای کتاب را به عهده داشت.
وی به دعوت دانشگاه هاروارد آمریکا یک سال در آن کشور مقیم بود و به کار مرتب‌کردن کتاب‌های السنه شرقی آن دانشگاه اشتغال داشت و همچنین برای امور مربوط به کتاب و کتابداری سفرهایی به کشورهای مختلف داشته است.
برخی از  آثار ایرج افشار:
•    پژوهش‌های ایران شناسی (ج 1و2)، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1384)
•    دفتر تاریخ، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1384)
•    فرهنگ ایران زمین، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1384)
•    گلگشت در وطن ( سفرنامچه) چاپ اول، تهران: اختران (1384)
•    نامه‌های تهران، چاپ سوم، تهران: فرزان روز (1385)
•    ریاض الفردوس خانی، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (1385)
•    یادیارمهربان(مرزهای شرقی شعر پارسی از تاجیکان ورارودان تا هند، با مقدمه ایرج افشار) تهران: شهاب ثاقب
•    فهرست دستنویس‌های فارسی در کتابخانه ملی اتریش و  آرشیو دولتی اتریش در وین. فرهنگستان علوم اتریش-فهرستگان- وین


--------------------------------------------------------------------------------------------------

ایرح افشار در ویکیپدیا
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%AC_%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1

ایرج افشار در کتابنامه
http://www.ketabname.com/main2/lists/from_this_author.php?id=10-2-1-1&chlang=fa