آندرانیک ساریان، تاریخ‌نگار ارامنه چهارمحال، در گلندل درگذشت

...

اسفندماه سال گذشته (1390)، آندرانیک ساریان، نویسنده ارمنی-ایرانی، در سن 98 سالگی، در گلندل لُس آنجلس با زندگی وداع گفت. گلندل واپسین توقفگاه زندگی پربار آندرانیک ساریان بود. او در روستای سینِگان استان چهارمحال و بختیاری به دنیا آمد و در کودکی، همراه گروهی از همسالانش برای تحصیل به کلکته هندوستان رفت. سال‌های تحصیل در هندوستان برای او و همقطارانش سال‌های سختی بودند. ساریان شرایط این دوره از زندگی‌اش را در کتاب در گذرگاه‌های تاریک به تصویر کشیده است. در سال 1936 ساریان به ایران باز می‌گردد و در شرکت نفت استخدام می‌شود. او در آبادان نقش فعالی در زندگی اجتماعی و فرهنگی ارامنه بازی می‌کند. در سال 1947 عضو کمیته ساماندهی بازگشت ارامنه ایران به ارمنستان (نِرگاقت) است. در سال‌های دهه 1960 هفت سال نشریه انگلیسی‌زبان شرکت نفت را اداره می‌کند. در همین دوره ساریان نوشتن در مطبوعات ارمنی ایران را شروع می‌کند و در بسیاری از آن‌ها قلم می‌زند.  
ساریان دغدغه ثبت شیوه زیست و تاریخ زادگاه خود را داشت. در سال 1981 کتاب تاریخ استان چهارمحال را منتشر می‌کند. کتابی منحصربه‌فرد درباره زندگی ارامنه این منطقه در طی سده‌های متوالی. در سال 1982 مجموعه قصه‌های ساریان در دو جلد منتشر می‌شود. پس‌زمینه این قصه‌ها هم زندگی در روستاهای ارمنی‌نشین چهارمحال است با شخصیت‌هایی زنده و منحصربه‌فرد. در ادبیات ارامنه ایران بیشتر شاعر داریم تا نثرنویس. ساریان از معدود قصه‌نویسان ادبیات ارمنی-ایرانی است و علاوه بر مجموعه دو جلدی یادشده رمانی نیز به نام ببر ارمنی نوشته است. امّا مهم‌ترین کار او شاید همان خاطره-رمان در گذرگاه‌های تاریک باشد. داستان کودکانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده از خانواده‌های‌شان جدا می‌شوند و در هندوستان در شرایط سختی زندگی می‌گذرانند. این‌ کودکان نسلی هستند که بعدها در شرکت نفت استخدام می‌شوند و هریک به نوعی نقشی در زندگی اجتماعی جامعه ارامنه بازی می‌کنند.
ساریان در سال 1987 به آمریکا مهاجرت می‌کند و بیست‌وپنج سال آخر عمر خود را در شهر گلندل کالیفرنیا که مقصد مهاجران ارمنی-ایرانی است می‌گذراند. در آنجا هم با وجود کهولت سن فعال است و در مطبوعات ارمنی قلم می‌زند. او تحولات جامعه ارامنه ایران را به دقت دنبال می‌کرد و از انتشار نشریه هویس استقبال کرد. ساریان مخالف پیوستن خلیفه‌گری‌های ارامنه ایران به کلیسای ارمنی حوزه سیلیسی بود و در نامه‌ای به هویس به صراحت از دیدگاه خود سخن گفت. او حتی یک سال پیش از درگذشتش، در نامه‌ای به روزنامه آزگ ارمنستان درباره شرایط زندگی در مدارس دینی ارمنی در هندوستان سخن گفت.
آندرانیک ساریان نویسنده‌ای بود که برای طرح مسائل اجتماعی و حفظ میراث فرهنگی زادگاهش می‌نوشت. دغدغه‌هایی داشت که در همه نوشته‌هایش می‌توان رد آن‌ها را گرفت. دلبستگی به ایران و زندگی ارامنه ایران یکی از این دغدغه‌ها بود.
 
مطلب مشترک انسان شناسی و فرهنگ و دوهفته نامه "هویس"

 

 

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی،  نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294