معرفی کلژ دو فرانس Collège de France

سمیرا قاسمی

• کلژ دو فرانس چگونه مرکزی ست؟
هدف کلژ دو فرانس یا کلژ فرانسه، بیش از هر چیزی، گرد هم آوردن پژوهشگران فعال با علاقه ای مشترک لیکن از افقهای گوناگون است. در این مرکز ، پژوهش در سطح بسیار بالایی انجام می شود. کلژ دو فرانس برخلاف موسساتی چون CNRS و l’INSERMزیر بار رو ساختارهای سنگین و حفظ گروه عظیم نرفته است. از سالها پیش، برخی از اساتید، چه آنهایی که از آزمایشگاه ها و مراکز پژوهشی بهره مند بودند و چه آنهایی که نبودند، در این ایده که بتوان به نحوی فعالیتهای علمی خود را با یکدیگر هماهنگ کرد آرایی مشترک داشتند. ایجاد ساختارهایی که سختگیری مراکز دیگر را نداشته و موجب ارتقاء سطح پژوهش ها، به اشتراک گذاشتن تجهیزات، دبیرخانه و یا خدمات، اداره ی مدارک غنی و پرمایه و یا کتابخانه های تخصصی، و هر چه بهتر هماهنگ کردن افراد با یکدیگر شوند. به این ترتیب امروز پس از سالها تلاش منظم و پیگیر اساتید فرانسوی و غیر فرانسوی امروز در این مرکز شاهد برگزاری کرسی هایی با موضوعات بسیار گسترده و متنوع هستیم. می توان ادعا کرد که کلژ دو فرانس یا کلژ فرانسه،در این کشور موسسه ای یکتا ست. جالب آن است که این موسسه با هیچ موسسه ی دیگری وارد رقابت نمی شود. در واقع این مرکز را نه می توان یک دانشگاه و نه یک آموزشگاه بزرگ دانست. در پایان دوره های آن، هیچ مدرکی به شرکت کننده داده نمی شود. سطح سمینارها بسیار بالاست و در شاخه های علمی، ادبی و هنری ارائه می گردد. آموزش در این مرکز به صورت رایگان و درهای آن بر روی همه ی افراد جامعه گشوده است. برای شرکت در دوره ها نیاز به هیچ ثبت نام و یا ارائه ی مدرک نمی باشد. شاید بتوان وجود برجسته ترین اساتید در این مرکز را مهمترین عامل تمایز آن از سایر مراکز تحصیلات عالی دانست.

• تاریخچه ی کلژ دو فرانس:
تاریخ تاسیس این مرکز به دوران فرانسوآی اول François 1er بازمی گردد. یعنی زمانی که رئیس کتابخانه اش- بزرگترین مترجم کتابهای عتیق " گیوم بوده" Guillaume Budé- به او پیشنهاد داد تا دستور ساخت کلژی برای "کتابخوانهای دربار" lecteurs royaux را صادر کند. از این رو، متخصصان زبان و ادبیات یونان و لاتین در دربار، مسئول تدریس رشته هایی شدند که مورد کم لطفی دانشگاه پاریس قرار گرفته بودند. در ابتدای امر دو کرسی در نظر گرفته شد یکی برای یونانی و دیگری برای عبری، پس از آن، شمار دروس ارائه شده به 10 عدد رسید، دروسی مانند آموزش حقوق فرانسه، لاتین، ریاضیات و پزشکی. به این ترتیب کلژ پادشاهی Collège royal که هدفش “تدریس همه چیز “بود _ به زبان لاتین Docet omnia و به زبان فرانسه il enseigne tout- به عنوان یکی از مکانهای عالی رتبه ی تبادل دانش در فرانسه شناخته شد. نام فرانسوآی اول به عنوان نخستین موسس کلژ پادشاهی باقی ماند زیرا او بود فرمان تاسیس این مرکز را صادر کرد. در زمان پادشاهی هنری دوم ، کلژ دو فرانس اندک اندک شکل امروزش را به خود می گرفت و در این مسیر از جانب کلژ دو ترگیر و کلژ دو کامبرای Collèges de Tréguier et de Cambrai حمایت می شد. سرانجام متحد شدن این مراکز در زمان هنری پنجم صورت گرفت. پس از آن، اعدام شاه مانع از ادامه ی انجام کار شد و تنها بخشی از کلژ با نیابت ماری دو مدیسی Marie de Médicis (1612) ساخته شد. معمار ساختمان اصلی کلژ دو فرانس (1780 )، ژان فرانسوآ شالگرا Jean-François Chalgrin بود. آخرین تغییرات بنا به قرن 19 بر می گردد. این بار پل لوتارویی Paul Letarouilly معماری آن را بر عهده می گیرد و آن را با شکل امروزش به پایان می رساند. نام کلژ دو فرانس در ابتدا کلژ پادشاهی بود و البته پس از آن هم نام های دیگری به خود گرفت، اسامی مانند کلژ سلطنتیCollège impérial ، اما سرانجام در سال 1870، کلژ دو فرانس نامیده شد.
• کرسی های ارائه شده در کلژ دو فرانس:
در حال حاضر، در کلژ کرسی های زیر ارائه می گردند:
1. علوم ریاضی
2. علوم فیزیک
3. علوم طبیعی
4. علوم فلسفی و اجتماعی
5. متون شناسی و باستان شناسی و تاریخ
6. کرسی های سالانه
تنوع دروس در کلژ فرانسه بسیار بالاست. موضوعاتی از ارتباطات سلولی تا معادلات دیفرانسیل سیستم های پویا و از فلسفه ی زبان و شناخت تا بیولوژی و ژنتیک رشد در آن ارائه می شود. البته به کرسی های دائمی کلژ باید اساتید مدعو را نیز اضافه کرد. از سال 2004، یک کرسی جدید با نام آفرینش هنری création artistique نیز در این مرکز راه اندازی شده است.


کرسی ها در کلژ فرانسه:
• علوم ریاضیات Sciences mathématiques

1. تحلیل و هندسه Analyse et géométrie:
الن کن Alain Connes

2. معادله های دیفرانسیل و سیستمهای پویا Equations différentielles et systèmes dynamiques
ژان کریستوف یوکوز Jean-Christophe Yoccoz

3. نظریه ی اعداد Théorie des nombres
دون زاژیر Don Zagier

4. معادله های مشتق های Equations aux dérivées partielles et applications
پیر لویی لیون Pierre-Louis Lions


• علوم فیزیک

1. فیزیک کوآنتیک Physique quantique
سرژ اروش Serge Haroche

2. فیزیک مزوسکوپیک Physique mésoscopique
میشل دووره Michel Devoret

3. ژئودینامیک Géodynamique
زاویر لو پیشون Xavier Le Pichon

4. فیزیک نجومی رصد خانه ای Astrophysique observationnelle
آنتوآن لابری Antoine Labeyrie

5. عناصر ذره ای، جاذبه و کیهان شناسی Particules élémentaires, gravitation et cosmologie
6. گابریل ونزیانو Gabriele Veneziano

7. فیزیک مواد فشرده Physique de la matière condensée


• علوم طبیعی

1. تکامل اقلیم و اقیانوس Evolution du climat et de l'océan
ادوآرد بارد Édouard Bard

2. شیمی تعاملات مولکولی Chimie des interactions moléculaires
ژان ماری لن Jean-Marie Lehn

3. ژنتیک و فیزیولوژی سلولی Génétique et physiologie cellulaire
کریستین پوتی Christine Petit
4. بیولوژی و ژنتیک رشد Biologie et génétique du développement
پیروس آرتاوانیس زاکوناس Spyros Artavanis-Tsakonas

5. فرایندهای مورفوژنتیکی Processus morphogénétiques
الن پروچانتز Alain Prochiantz

6. ایمن سازی مولکولی Immunologie moléculaire
فیلیپ کوریلسکی Philippe Kourilsky

7. فیزیولوژی درک و عملکرد Physiologie de la perception et de l'action
الن برتوز Alain Berthoz

8. پزشکی تجربی Médecine expérimentale
پیر کورول Pierre Corvol

9. زیست شناسی تاریخی و تکامل گرایی Biologie historique et évolutionnisme
آرماند دو ریکلس Armand De Ricqlès

10. ژنتیک انسانی Génétique humaine
ژان لویی ماندل Jean-Louis Mandel

11. روانشناسی شناختی تجربی Psychologie cognitive expérimentale
استانیسلاس دوئن Stanislas Dehaene

12. دیرین شناسی انسانی Paléontologie humaine

13. شیمی فرایندهای زیست شناختی Chimie des processus biologiques


14. میکروبیولوژی و بیماری های واگیردار Microbiologie et maladies infectieuses
فیلیپ سانسونتی Philippe Sansonetti


• علوم فلسفی و اجتماعی

1. فلسفه ی زبان و شناخت Philosophie du langage et de la connaissance
ژاک بوورس Jacques Bouveresse

2. انسان شناسی طبیعت Anthropologie de la nature
فیلیپ دسکولا Philippe Descola

3. نظریه ی اقتصاد و سازمان دهی اجتماعی Théorie économique et organisation sociale
روژه گنری Roger Guesnerie

4. تاریخ مدرن و معاصر امر سیاسی Histoire moderne et contemporaine du politique
پیر روسان ووالون Pierre Rosanvallon

5. تاریخ معاصر جهان عرب Histoire contemporaine du monde arabe
انری لورانس Henry Laurens

6. مطالعات قضایی تطبیقی و بین المللی شدن حقوق Etudes juridiques comparatives et internationalisation du droit
میری دلماس مارتی Mireille Delmas-Marty

7. عقلانیت و علوم اجتماعی Rationalité et sciences sociales
ژان الستر Jon Elster

8. نوشتار و فرهنگ در اروپای مدرن Ecrit et cultures dans l'Europe moderne



• کرسی های تاریخ، متون شناسی و باستان شناسی

1. ادبیات مدرن اروپای نولاتین Littératures modernes de l'Europe néolatine
کارلو اوسولا Carlo Ossola

2. تاریخ جامعه ی هند Histoire du monde indien
ژرارد فوسمن Gérard Fussman

3. تاریخ چین مدرن Histoire de la Chine moderne
پیر اتین ویل Pierre-Étienne Will

4. دوران های باستان ملی Antiquités nationales
کریستیان گودینو Christian Goudineau

5. تاریخ ترک و عثمانی Histoire turque et ottomane
ژیل ونستین Gilles Veinstein

6. تمدن فراعنه: باستان شناسی، متن شناسی، تاریخ Civilisation pharaonique : Archéologie, Philologie, Histoire
نیکولا گریمل Nicolas Grimal

7. تاریخ و تمدن جامعه ی هخامنشی و امپراتوری اسکندر Histoire et civilisation du monde achéménide et de l'empire d'Alexandre
پیر بریان Pierre Briant

8. مذهب، نهادها و جامعه ی رم باستان Religion, institutions et société de la Rome antique
جان شید John Scheid

9. زبان و مذاهب هندو ایرانی Langues et religions indo-iraniennes
ژان کلنز Jean Kellens

10. ادبیات فرانسه ی قرون وسطی Littératures de la France médiévale
میشل زینک Michel Zink

11. تاریخ هنر اروپای مدرن و قرون وسطی Histoire de l'art européen médiéval et moderne
رولان رشت Roland Recht

12. آشور شناسی Assyriologie
ژان ماری دورا Jean-Marie Durand

13. کتیبه شناسی و تاریخ شهرهای یونانی Epigraphie et histoire des cités grecques
دنی نوپفلر Denis Knoepfler

14. ادبیات مدرن و معاصر فرانسه: تاریخ، نقد، نظریه Littérature française moderne et contemporaine : Histoire, critique, théorie
آنتوآن کامپانیون Antoine Compagnon

15. محافل مربوط به کتاب مقدس Milieux Bibliques
توما رومر Thomas Römer

16. تاریخ روشنفکری چین Histoire intellectuelle de la Chine

17. آفرینش هنری Création Artistique
آریان موشکین Ariane Mnouchkine


• کرسی های سالانه

1. دانش در برابر فقر Savoirs contre pauvreté
2. توسعه ی پایدار، محیط زیست، انرژی و جامعه Développement durable-Environnement, Energie et Société

3. آفرینش هنری Création artistique؛ نوآوری فن آورانه Innovation technologique - Liliane Bettencourt، زیست فن آوری: از علم تا دارو La Biotechnologie : de la science au médicament

4. دانش رایانه و علوم عددی Informatique et sciences numériques

• اسامی برخی از اساتیدی دارای کرسی در کلژ دو فرانس :
کلود لوی استراوس Claude Lévi-Strauss
پیر بوردیو Pierre Bourdieu
ریمون آرون Raymond Aron
رولان بارت Roland Barthes
امیل بنونیستBenveniste Emile
کلود برنار Claude Bernard
مارسلین برتلو Marcellin Berthelot
ژوزف برترا Joseph Bertrand
ایو بونوفوآ Yves Bonnefoy
پیر بولز Pierre Boulez
فرنا برودل Fernand Braudel
ژان برون Jean Brunhes
ژاک بوورس Jacques Bouveresse
گیوم بوده Guillaume Budé
ژان فرانسوآ شامپولیون Jean-François Champollion
ژاک شارپونتیر Jacques Charpentier
الکساندر شودسکو Alexandre Chodzko
ایو کوپنز Yves Coppens
ژرژ کوویر Georges Cuvier
پیر دانس Pierre Danès
میشل فوکو Michel Foucault
ژیلبر ژنبرار Gilbert Génébrard
برونیسلو ژرمک Bronisław Geremek
اتین ژیلسون Étienne Gilson
البر گرنیر Albert Grenier
ژرزی گروتوفسکی Jerzy Grotowski
موریس البواچ Maurice Halbwachs
رونه هویگ René Huyghe
ژان ایریگوآ Jean Irigoin
آنری لائوست Henri Laoust
لویی لاول Louis Lavelle
پیر دو لا رامه Pierre de La Ramée
پیر امیل لواسور Pierre Émile Levasseur
دنی لامبا Denys Lambin
موریس لوی Maurice Lévy
ادموند مالنوو Edmond Malinvaud
لویی ماسینیون Louis Massignon
ژول میشله Jules Michelet
ادام میکه ویس
ژاکلین دو رومیی Jacqueline de Romilly
آنتوآن ایزاک سیلوستر دو ساسی Antoine-Isaac Silvestre de Sacy
پل والری Paul Valéry
ژان پیر ورنو Jean-Pierre Vernant
ژول ویما Jules Vuillemin
• اسامی بالا تنها نام برخی از مهمترین شخصیتهای این مرکز می باشد اما با مراجعه به سایت ویکیپدیا می توانید به فهرست تمام اساتیدی که از سال 1530 تا به امروز در کلژ دو فرانس همکاری داشته اند، دسترسی بیابید
اساتید مطرح کلژ دو فرانس و برنده ی جایزه ی نوبل:
آنری برگسون Henri Bergson
کلود کوهن تانوجی Claude Cohen-Tannoudji
ژان دوسهJean Dausset
پیر ژیل دو ژن Pierre-Gilles de Gennes
فرانسوآ ژاکوب François Jacob
فردریک ژولیو Frédéric Joliot
ژان ماری لن Jean-Marie Lehn
ژک مونو Jacques Monod

• کتابخانه ی کلژ دو فرانس:
از سال 1936، کلژ به گردآوری کتاب ها در کتابخانه ی مرکزی و عمومی خود مشغول بوده است. از سوی دیگر کتابخانه های تخصصی بر اساس برخی از کرسی های ارائه شده در کلژ شکل گرفته است. برای نمونه کتابخانه ی مصرشناسی égyptologie کتابخانه ی تخصصی مصر زمان فراعنه، مصر مسیحیت، زبان شناسی هروگلیف، سلسله مراتبها و تاریخ و باستان شناسی مصر و نوبی می باشد. همچنین این کتابخانه حاوی آرشیو هایی غنی از اساتید فرانسوی و غیر فرانسوی می باشند.
نشانی ورودی اصلی کلژ دو فرانس: شماره ی 11، میدان مارسلین برتلوت place Marcelin Berthelot (متروی خط 10 ،ایستگاه کلونی لا سوربن Cluny - La Sorbonne )
نشانی آزمایشگاه و کتابخانه ی انسان شناسی اجتماعی کلژ دو فرانس: شماره ی 52, خیابان کاردینال لوموآ Cardinal Lemoine (متروی خط 10، ایستگاه کاردینال لوموآ)

شایان ذکر است که بسیاری از سمینارهای کلژ دو فرانس از سه طریق( صدا audio ، فیلم videoو فایل پی دی اف PDF) بر روی سایت این مرکز موجود می باشند.

منابع:
سایت کلژ دو فرانس
http://www.college-de-france.fr/default/EN/all/college/index.htm
ویکیپدیا
http://fr.wikipedia.org/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France
فیلم سخنرانی پروفسور پیر کوروول Pierre Corvol، مدیر کلژ دو فرانس