آشنایی با پیمانه‌ها و واحدهای اندازه گیری در آشپزی

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های آشپزی و به خصوص شیرینی‌پزی، توجه به اندازه‌گیری دقیق مواد اولیه می‌باشد. زیرا چنانچه اندازه مواد اولیه کم یا زیاد شود، در نتیجه نهایی اثرگذار خواهد بود.

اگر ترازوی دیجیتال مناسب در اختیار داشته باشید کار بسیار راحتی خواهید داشت اما اگر ترازو در دسترس نداشته باشید، باید تفاوت اندازه مواد مختلف بر اساس پیمانه را یاد بگیرید. 

توجه داشته باشید با توجه به چگالی مواد و اندازه بلورهای آن‌ها، وزنشان متفاوت می‌شود؛ برای مثال وزن یک پیمانه آرد 125 گرم و وزن 1 پیمانه پودر قند؛ 200 گرم می‌باشد. 

نکته مهم دیگر این که هرجا اسم پیمانه یا قاشق آمد، منظور پیمانه یا قاشق سر صاف است. 

چند نکته بسیار مهم درباره اندازه گیری مواد خشک و تر:

• در اندازه گیری آرد؛ نباید پیمانه را داخل ظرف یا پاکت آرد فرو ببرید. باید با یک قاشق پیمانه را پر کنید. همچنین نباید آرد را داخل پیمانه فشار دهید و یا اینکه به پیمانه ضربه بزنید تا آرد پایین برود زیرا در این صورت از مقدار بیشتری که در دستور پخت آمده استفاده خواهید کرد و برای مثال اگر قصد تهیه کیک دارید، کیک شما سنگین خواهد شد. وقتی پیمانه را با آرد پر کردید، با پشت یک چاقوی بزرگ، روی پیمانه بکشید تا آرد اضافه پایین بریزد. یک پیمانه آرد که به این روش پر شود معادل 125 گرم آرد خواهد بود.

• در اندازه‌گیری شکر؛ درست برعکس آرد، باید پیمانه را داخل ظرف شکر فرو ببرید. به این صورت که پیمانه را داخل شکر برده و پر می‌کنید و بعد به همان روش قبلی، با پشت یک چاقوی بزرگ، سر پیمانه را صاف کنید. اندازه شکر برخلاف دیگر مواد اولیه در پخت کیک و شیرینی قابل تغییر است و به ذایقه شما بستگی دارد. اما به طور کلی مجاز به حذف شکر از یک رسپی نیستید زیرا بلورهای شکر، باعث تغییر شکل مواد دیگر می‌شوند و برای مثال؛ به دلیل وجود شکر، کره به حالت کرم‌رنگ و کشدار در می‌آید.

• برای اندازه گیری بیکینگ پودر و جوش شیرین؛ باید پیمانه یا قاشق اندازه گیری را داخل ظرف برده و آن را پر کنید و بعد به همان روش گفته شده، سر قاشق را صاف کنید. 

• برای اندازه‌گیری پودر قند و پودر شکر؛ اندازه گیری این مواد نیز مانند آرد است و علاوه بر این، باید حتما پودر قند یا پودر شکر را قبل از استفاده الک کنید تا هیچ گلوله باز نشده‌ای داخل مایه کیک یا شیرینی شما باقی نماند.

• برای اندازه‌ گیری مایعات؛ باید به چشم‌ها و تجربه خود اطمینان کنید. بهتر است برای اندازه گیری مایعات، یک پیمانه مدرج داشته باشد و هر مایعی که داخل آن ریختید، ابتدا پارچ یا پیمانه مدرج را روی سطح صاف قرار دهید تا مایه از تکان‌خوردن بایستد و بعد به اندازه آن دقت کنید.

حالا به سراغ تبدیل واحدها می‌رویم اما قبل از آن با واحدها آشنا شوید. دراندازه گیری مواد اولیه ، با  سه واحد سرو کارداریم:

• پیمانه ها و قاشق ها
• واحد های حجم
• واحد های وزن

واحد های وزن Weight:

• یک تن برابر با 1000 کیلوگرم
• یک کیلو گرم برابر با 1000 گرم
• یک مثقال برابر با 4/7 گرم
• یک پوند برابر با453/56 گرم
• یک سیر برابر با 75 گرم
• یک اونس برابر با 28/35 گرم

واحد های حجم Volume:

• هرگالن یا بشکه آمریکائی برابر با 3/78 لیتر
• هرگالن یا بشکه انگلیسی برابر با 4/55 لیتر
• هرلیتر برابر با 1000 سانتی متر مکعب است

نکته: واژه‌های سانتی متر مکعب cm3 ، میلی لیتر و سی سی cc معادل هم میباشند.

تبدیل واحد های مختلف اندازه گیری مواد اولیه آشپزی به یکدیگر:

• یک پیمانه آرد برابر با 100 گرم
• یک پیمانه پودر قندبرابر با 125 گرم
• یک پیمانه شکر : برابر با 150 گرم
• یک پیمانه روغن مایع برابر با 150 گرم
• یک پیمانه روغن جامد یا کره برابر با 150 گرم

تبدیل واحد وزن به واحد حجم:

20 اونس (1 پاینت انگلیسی) اندکی بیشتر از نیم لیتر است. تقریبا 575 می لیتر انگلیسی معادل متریک

• 1 اونس : 25 می لیتر 
• 2 اونس : 50 میلی لیتر
• 3 اونس : 75 میلی لیتر
• 4 اونس : 100 – 125 میلی لیتر
• 5 اونس : 150 میلی لیتر
• 6 اونس : 175 میلی لیتر
• 7 اونس : 200 میلی لیتر
• 8 اونس : 225 میلی لیتر
• 9 اونس : 250 میلی لیتر
• 2/1 پاینت یا 10 اونس : 275 – 300 میلی لیتر
• 1 پاینت یا 20 اونس : 575 – 600 میلی لیتر
• 35 اونس : 1000 میلی لیتر (1 لیتر)
• یک لیتر برابر است با 1000 میلی لیتر , 100 سانتی لیتر و 10 دسی لیتر

میلی لیتر به پیمانه (میلی لیترcc = ml سی سی):

• ۱۰۰ میلی لیتر = ۴/۱ پیمانه 
• ۲۰۰ میلی لیتر = ۴/۳ پیمانه 
• ۲۵۰ میلی لیتر = ۱ پیمانه 
• ۳۰۰ میلی لیتر = ۱و ۴/۱ پیمانه 
• ۴۰۰ میلی لیتر = ۱ و ۲/۱ پیمانه 
• ۵۰۰ میلی لیتر = ۲ پیمانه
• ۶۰۰ میلی لیتر = ۲و۴/۱ پیمانه 
• ۷۰۰ میلی لیتر = ۲ و ۴/۳ پیمانه 
• ۸۰۰ میلی لیتر = ۳ پیمانه

میلی لیتر به لیتر:

• ۲۵۰ میلی لیتر = ۴/۱ لیتر
• ۵۰۰ میلی لیتر = ۲/۱ لیتر
• ۷۵۰ میلی لیتر = ۴/۳ لیتر 
• ۱۰۰۰ میلی لیتر = ۱ لیتر

لیوان به گرم:

• یک لیوان آرد برابر است با 150 گرم 
• یک لیوان شکر برابر است با 230 گرم 
• یک لیوان کشمش برابر است با 180 گرم 
• یک لیوان پودر قند برابر است با 160 گرم 
• یک لیوان پودر نارگیل برابر است با 90 گرم 
• یک لیوان روغن مایع برابر است با 220 گرم 
• یک لیوان ماست برابر است با 200 گرم

قاشق غذاخوری به گرم:

• یک قاشق غذا خوری آرد برابر است با 10 گرم 
• یک قاشق غذا خوری شکر برابر است با 12 گرم 
• یک قاشق غذا خوری پودر قند برابر است با 10 گرم 
• یک قاشق غذاخوری نشاسته ذرت برابر است با 7 گرم

شیر پاستوریزه 120 میلی لیتر ( سی سی )‌ معادل نصف لیوان معمولی

پیمانه ها:

• یک پیمانه اندازه گیری :یک چهارم لیتر 
• یک پیمانه : 250 میلی لیتر
• نصف پیمانه :125 میلی لیتر
• یک سوم پیمانه : 80 میلی لیتر
• یک قاشق غذاخوری :15 میلی لیتر
• یک قاشق چایخوری :5 میلی لیتر
• نصف قاشق چایخوری :5/2 میلی لیتر
• یک چهارم قاشق چایخوری:5/1 میلی لیتر

اندازه گیری برخی مواد اولیه

• 5 عدد تخم مرغ: یک پیمانه
• یک قاشق غذا خوری روغن:20 گرم
• یک پیمانه خامه نزده : 2 پیمانه خامه زده شده است.
• یک ورق ژلاتین برابر یک قاشق چایخوری پودر ژلاتین است.
• یک قاشق چایخوری پودر ژلاتین برابر 3 گرم است.

اندازه گیری مواد با قاشق غذاخوری:

• روغن:20 گرم
• ماست:25 گرم
• خامه :25 گرم
• شکر :20 گرم
• آرد سفید:15 تا 20 گرم
• پودر کاکائو : 10 گرم
• پودر نارگیل،بادام،گردو،فندق پودر شده:20 گرم
• گردو یا بادام یا فندق خرد شده:15 گرم
• عسل : 30 گرم
• کره :20 گرم
• خمیر مایه : 10 گرم
• پودر قند: 15 گرم
• آرد ذرت: 15 گرم
• پودر ژلاتین :15 گرم

اندازه گيری كره به شرح زير می‌باشد:

• یک ليوان كره = 225 گرم
• نصف ليوان كره = 113 گرم = يك استيك
• یک ق غ كره = 14.18 گرم
• یک ق چ كره = 4.73 گرم

با توجه به اينكه شرايط آب و هوايي و رطوبت (براي موادی مثل آرد و شكر و نشاسته و ...) و همچنين ميزان چربي مواد (مثل شير و ماست و يا غلظت روغن) ارتفاع از سطح دريا (براي ميزان پف كردن ييست و خميرها)

 ميزان اسيديتي (مثلا در ميوه ها)

 و مواد معدني ( در آب ) در نتيجه نهايي پخت و پز شما بسيار موثر است؛ كيكی كه شما بارها در منزل عالي درش آورديد، ممكن است منزل دوستتان، خراب شود. پس هميشه بيشتر به چشم‌های‌تان اعتماد كنيد و با تجربه كار كنيد تا با اندازه گیری.

• 1 ق چ = 5 ميلي ليتر / گرم
• 1 ق غ = 15 ميلي ليتر / گرم
• 1 انس = 28.35 يا همون 30 ميلي ليتر / گرم
• 1 ليوان = 250 ميلي ليتر
• 1 پاوند = 450 ميلي ليتر / گرم
• 3 ق چ = 1 ق غ
• نصف ق غ = يك و نيم ق چ = 7 گرم
• 1 ليوان = 16 ق غ
• يك چهارم ليوان = 4 ق غ
• يك سوم ليوان = 5 ق غ + يك ق چ
• يك ليتر = 4 ليوان
• 1 ق غ پودر ژلاتين = 7 گرم = 4 ورقه 10 در 23 سانتي

تبديل دماي فر به درجات مختلف:

• Gas 1 = 140ºC = 275ºF 
• Gas 2 = 150ºC = 300ºF
• Gas 3 = 160ºC = 325ºF
• Gas 4 = 180ºC = 350ºF
• Gas 5 = 190ºC = 375ºF
• Gas 6 = 210ºC = 400ºF
• Gas 7 = 220ºC = 425ºF
• Gas 8 = 230ºC = 450ºF
• Gas 9 = 240ºC = 475ºF

امیدواریم این نکات دقیق و کاربردی را مورد توجه قرار دهید و سعی کنید به مرور این اندازه گیری‌ها و تفاوت‌ها را به خاطر بسپارید تا هر بار وسط آشپزی و شیرینی‌پزی، احتیاج به مرور جزوه خود نداشته باشید.

گردآوری: مجله اینترنتی وب