|
Rifampin (Rifampicin)
|
|
ريفامپين
|
موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
الف) درمان اوليه سل ريوي.
بزرگسالان: مقدار mg/day 600 به صورت مقدار واحد يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از غذا مصرف مي‌شود.
كودكان: مقدار mg/kg/day 20-10 به صورت مقدار واحد يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد ازغذا مصرف مي‌شود. حداكثر مقدار مصرف mg/day 600 است. مصرف همزمان ساير داروهاي مؤثر ضد سل نيز توصيه مي‌شود. درمان معمولاً 9-6 ماه ادامه مي‌يابد.
ب) درمان افراد ناقل مننگوكوك كه فاقد نشانه‌هاي بيماري هستند.
بزرگسالان: مقدار 600 ميلي‌گرم دو بار در روز به مدت دو روز مصرف مي‌شود يا 600 ميلي‌گرم روزانه براي چهار روز مصرف مي‌شود.
شيرخواران و كودكان بزرگتر از يك ماه: مقدار mg/kg 10 دو بار در روز به مدت دو روز مصرف مي‌شود.
شيرخواران كوچكتر از يك ماه: مقدار mg/kg 5 دو بار در روز به مدت دو روز مصرف مي‌گردد.
توجه: مقدار مصرف در موارد اختلال عملكرد كبد كاهش مي‌يابد.
پ) پيشگيري از هموفيلوس آنفلوآنزا نوع B.
بزرگسالان و كودكان: مقدار mg/kg 20 (تا 600 ميلي‌گرم) يك بار در روز به مدت چهار روز متوالي مصرف مي‌شود.
د) جذام.
600 ميلي‌گرم يك بار در هر ماه به همراه داروهاي ديگر مصرف مي‌شود.
|
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: حساسيت به دارو، ريفامايسين يا ديگر تركيبات فرمولاسيون، مصرف همزمان با آمپرناوير، ساكيناوير/ ريتوناوير (و احتمالاً ديگر مهاركننده‌هاي پروتئاز).
موارد احتياط: رژيم‌هاي بيشتر از 600 ميلي‌گرم يك يا دو بار در هفته باعث عوارض جانبي زياد از جمله سندرم شبيه آنفلوانزا مي‌شود، همچنين مواردي از ترومبوسيتوپني، لكوپني و آنمي نيز گزارش شده است.
در صورت هايپر بيلي‌روبينمي و ديگر علائم آسيب كبدي مصرف دارو را قطع كنيد.
مصرف طولاني مدت دارو سبب عفونت‌هاي ثانويه قارچي يا باكتريايي از جمله اسهال ناشي از كلستريديوم ديفيسيل مي‌شود. در بيماران با سابقه مصرف الكل، نارسايي كبدي استفاده شود. در مورد مننژيت مننگوكوكي تنها در درمان كوتاه مدت ناقلين بدون علامت استفاده شود.
به خاطر خاصيت القاي آنزيمي در بيماران مبتلا به پورفيري با احتياط به كار رود. همزمان با ساير داروهايي كه باعث سميت كبدي مي‌شوند، با احتياط به كار رود.
فرم تزريقي دارو فقط به صورت وريدي تجويز شود.
بهتر است هنگام مصرف دارو از لنزهاي تماسي نرم استفاده نشود. چون باعث تغيير رنگ دائمي اين لنزها مي‌شود. دارو باعث تغيير رنگ قرمز / نارنجي ادرار، مدفوع، بزاق، عرق، اشك و CSF مي‌شود.
|
عوارض جانبي:
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: سردرد، خستگي، خواب‌آلودگي، آتاكسي، سرگيجه، اغتشاش شعور، كرختي عمومي.
پوست: خارش، كهير، بثورات پوستي، تغيير رنگ پوست به قرمز متمايل به نارنجي.
چشم: اختلال در بينايي، التهاب ملتحمه چشم.
دستگاه گوارش: ديسترس اپي‌گاستر، بي‌اشتهايي، تهوع، استفراغ، درد شكمي، اسهال، نفخ، ايجاد زخم در دهان و زبان، كوليت سودوممبران، تغيير رنگ مدفوع به قرمز متمايل به نارنجي.
ادراري ـ تناسلي: تغيير رنگ ادرار به قرمز متمايل به نارنجي.
خون: ترومبوسيتوپني، لكوپني گذرا، كم خوني هموليتيك.
كبد: مسموميت شديد كبدي و همچنين اختلال گذرا در آزمون‌هاي عملكرد كبد.
متابوليك: افزايش اسيد اوريك خون.
ادراري ـ تناسلي: نارسايي حاد كليوي، نكروز حاد توبولي، هماچوري، هموگلوبينوري، بي‌نظمي قاعدگي.
ساير عوارض: سندرم شبه آنفلوانزا، تغيير رنگ عرق و اشك به قرمز متمايل به نارنجي، استئومالاسي، تنگي نفس.
توجه: در صورت بروز علائم واكنش‌هاي حساسيت مفرط يا مسموميت كبدي يا اسهال شديد (كه نشان‌دهنده كوليت سودوممبران است)، بايد مصرف دارو قطع شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: لتارژي، تهوع، استفراغ، مسموميت كبدي ناشي از مصرف مقدار بسيار زياد دارو، عوارضي مانند بزرگ شدن كبد، يرقان، افزايش نتايج آزمون‌هاي عملكرد كبد و غلظت بيلي‌روبين و از دست دادن هوشياري. ممكن است رنگ پوست، ادرار، عرق، بزاق، اشك و مدفوع به قرمز متمايل به نارنجي تغيير يابد.
درمان: معده بايد شستشو داده شود و به دنبال آن، ذغال فعال تجويز گردد در صورت لزوم، بايد ديورز انجام شود. در صورت تداوم اختلال عملكرد كبدي براي بيش از 48-24 ساعت، بايد صفرا تخليه شود.
|
|
|
تداخل دارويي:
تداخل دارويي
فعاليت آنزيمي ناشي از مصرف ريفامپين ممكن است تبديل متابوليت ايزونيازيد (INH) به متابوليت‌هاي سمي براي كبد را تسريع كند و خطر مسموميت كبدي ناشي از ايزونيازيد را افزايش دهد.
مصرف همزمان با پارا-آمينوساليسيليک اسيد (PAS) ممكن است جذب خوراكي ريفامپين و در نتيجه، غلظت سرمي آن را كاهش دهد. اين داروها بايد به فاصله 12-8 ساعت از يكديگر مصرف شوند.
القاي آنزيم‌هاي ميكروزومي كبد ناشي از ريفامپين موجب غيرفعال شدن داروهاي زير مي‌شود:
داروهاي مهاركننده گيرنده‌هاي بتا آدرنرژيك، باربيتورات‌ها، متادون، داروهاي خوراكي كاهنده قند خون از گروه سولفونيل اوره، كورتيكواستروئيدها، مشتقات ديژيتال، داروهاي خوراكي ضد بارداري و داروهاي ضد انعقاد، كلرامفنيكل، ديزوپيراميد، كينيدين، فني‌توئين، وراپاميل، استروژن‌ها، داپسون، سيكلوسپورين و كلوفيبرات.
كاهش غلظت سرمي اين داروها تنظيم مقدار مصرف آنها را ضروري مي‌سازد.
مصرف همزمان با فرآورده‌هاي حاوي الكل ممكن است خطر بروز مسموميت كبدي را افزايش دهد. دارو باعث كاهش غلظت سرمي سيكلوسپورين شده و احتمال رد پيوند را افزايش مي‌دهد. غلظت سرمي سيكلوسپورين را مانيتور كرده و دوز را تنظيم كنيد.
دارو باعث غيرفعال شدن داروهاي OCP و تغيير سيكل قاعدگي مي‌شود. از ساير روش‌هاي پيشگيري از بارداري استفاده شود.
|
مکانيسم اثر:
مکانيسم اثر
اثر آنتي‌بيوتيك: ريفامپين از طريق مهار RNA پليمراز وابسته به DNA ساخت RNA را مهار مي‌كند. ريفامپين بر حسب غلظت دارو در محل عفونت و حساسيت ارگانيسم مي‌تواند باكتري‌كش يا باكتريو استاتيك باشد.
ريفامپين بر ميكوباكتريوم توبركولوزيس، ميكوباكتريوم بويس، ميكوباكتريوم مارينوم، ميكوباكتريوم كانزاسي، بعضي از گونه‌هاي ميكوباكتريوم فورتويتوم، ميكوباكتريوم آويوم و ميكوباكتريوم انترسلولار و بسياري از باكتري‌هاي گرم مثبت و بعضي از باكتري‌هاي گرم منفي مؤثر است. ميكوباكتريوم توبروكولوزيس ممكن است نسبت به ريفامپين به سرعت مقاوم شود. ريفامپين معمولاً با ساير داروهاي ضد سل مصرف مي‌شود تا از بروز مقاومت جلوگيري شود يا اين مقاومت به تأخير افتد.
|
|
|
فارماكوكينتيك:
فارماكوكينتيك
جذب: از دستگاه گوارش به طور كامل جذب مي‌شود. حداكثر غلظت سرمي دارو طي 4-1 ساعت بعد از مصرف دارو حاصل مي‌گردد. غذا جذب دارو را به تأخير مي‌اندازد.
پخش: به طور گسترده در بافت‌ها و مايعات بدن، از جمله مايع آسيت، جنب، مايع مني و مايع مغزي - نخاعي (CSF)، اشك و بزاق، كبد، پروستات، ريه و استخوان انتشار مي‌يابد. از جفت عبور مي‌كند. 91-84 درصد به پروتئين پيوند مي‌يابد.
متابوليسم: به ميزان زيادي در كبد و از طريق داستيلاسيون متابوليزه مي‌شود. وارد چرخه روده‌اي - كبدي مي‌شود.
دفع: وارد چرخه روده‌اي - كبدي مي‌شود و همراه با متابوليت‌هايش عمدتاً در صفرا دفع مي‌شود، ولي فقط خود دارو به تنهايي مجدداً جذب مي‌گردد. حدود 30-6 درصد ريفامپين و متابوليت‌هاي آن به صورت تغييرنيافته طي 24 ساعت از راه ادرار و حدود 60 درصد از راه مدفوع دفع مي‌شود. مقداري از دارو نيز در شير ترشح مي‌شود. نيمه عمر پلاسمايي دارو در بزرگسالان 5-1.5 ساعت است. نيازي به تنظيم مقدار مصرف ريفامپين در بيماران مبتلا به نارسايي كليه نيست.
ريفامپين از طريق همودياليز يا دياليز صفاقي از بدن خارج نمي‌شود.
|
اشكال دارويي:
اشكال دارويي:
Injection, Powder: 600mg
Capsule: 150, 300mg
Drop: 153 mg/ml
|
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مشتق نيمه صناعي ريفامايسين B (آنتي‌بيوتيك ماكروسيكليك).
طبقه‌بندي درماني: ضد سل.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
ملاحظات اختصاصي
1- اين دارو بايد يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از غذا مصرف شود تا جذب آن به حداكثر برسد. محتويات كپسول را مي‌توان با غذا يا مايعات مخلوط كرد تا بلع آن آسان شود.
2- نمونه‌گيري براي انجام آزمون كشت و حساسيت قبل از مصرف اولين مقدار دارو انجام شود، ولي درمان نبايد به تأخير افتد. اين آزمون‌ها به طور دوره‌اي تكرار شوند تا بروز مقاومت احتمالي به دارو مشخص گردد.
3- بيمار از نظر بروز عوارض جانبي، نتايج آزمون‌هاي عملكرد كبدي و كليوي، و هماتولوژيك و ميزان غلظت الكتروليت‌هاي سرم پيگيري شود تا احتمال بروز مسموميت به حداقل برسد. بيمار از نظر علائم عيب كار كبد (بي‌اشتهايي، خستگي، كسالت، يرقان، تيره شدن رنگ ادرار، حساس شدن كبد به لمس يا فشار) بررسي شود.
4- افزايش فعاليت آنزيم‌هاي كبدي موجب غيرفعال شدن بعضي از داروها (بخصوص وارفارين، كورتيكواستروئيدها و داروهاي خوراكي كاهنده قند خون) مي‌شود و در نتيجه، تنظيم مقدار مصرف اين داروها ضروري است.
5- ريفامپين معمولاً همراه ايزونيازيد، پيرازيناميد، استرپتومايسين يا اتامبوتول تجويز مي‌شود.
6- محلول‌هاي تزريقي رقيق شده تا 24 ساعت در دماي اتاق پايدار هستند. با 100 تا 500 ميلي‌ليتر محلول در عرض 4 ساعت تزريق شود.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- دوره درمان را كامل كنيد.
2- در صورت بروز هر گونه واكنش غيرطبيعي به پزشك اطلاع دهيد.
3- ريفامپين را با معده خالي، حداقل يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از غذا مصرف كنيد. در صورت بروز تحريكات گوارشي، مي‌توان آن را با غذا مصرف نمود.
4- دارو را طبق دستور پزشك و به موقع مصرف نماييد و از قطع مصرف آن بدون دستور پزشك خودداري كنيد. به طور منظم به پزشك مراجعه كنيد.
5- بروز هر گونه علائم شبه آنفلوانزا، ضعف، گلودرد، كاهش اشتها، كبودي غيرعادي، بثورات پوستي، خارش، تغيير رنگ ادرار به رنگ چاي، تغيير رنگ مدفوع به رنگ خاك يا تغيير رنگ پوست يا چشم‌ها به رنگ زرد را فوراً به پزشك اطلاع دهيد.
6- اين دارو تمام مايعات بدن را به رنگ قرمز متمايل به نارنجي تغيير مي‌دهد. احتمال رنگي شدن دائمي لباس‌ها و عدسي نرم تماسي وجود دارد.
7- از آنجايي كه ريفامپين داروهاي خوراكي ضد بارداري را غيرفعال مي‌كند و ممكن است الگوي قاعدگي را تغيير دهد، در طول درمان با اين دارو از ساير روش‌هاي جلوگيري‌كننده از بارداري استفاده كنيد.
مصرف در سالمندان: مقدار معمول مصرف در بيماران سالخورده و ناتوان mg/kg/day 10 است (حداكثر تا 600 ميلي‌گرم). از آنجا كه افراد مسن به عوارض دارو حساس‌ترند عملكرد كليوي بدقت مانيتور شود.
مصرف در كودكان: بي‌ضرري مصرف اين دارو در كودكان كوچكتر از پنج سال ثابت نشده است.
مصرف در شيردهي: ريفامپين ممكن است در شير ترشح شود. مصرف اين دارو در شيردهي بايد با احتياط همراه باشد.
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
ريفامپين نتايج اندازه‌گيري ويتامين B12 و فولات سرم را تغيير مي‌دهد. اثرات سيستميك دارو ممكن است سبب افزايش بدون نشانه نتايج آزمون‌هاي عملكرد كبد (14 درصد) و اسيد اوريك سرم شود و ممكن است غلظت ويتامين D را كاهش دهد.
ريفامپين ممكن است موجب احتباس موقت سولفوبروموفتالئين در آزمون ترشح كبدي شود. همچنين، اين دارو ممكن است با مواد حاجب مورد استفاده در بررسي كيسه صفرا و تجزيه ادرار، بر اساس اسپكتروفتومتري، تداخل كند. همچنين دارو باعث كاهش هموگلوبين، پلاكت، WBC شده ولي ميزان ائوزينوفيل‌ها افزايش مي‌يابد.
|
