کلاچ

کلاچ اولین دستگاه انتقال نیرو است و عقب فلایویل (چرخ‌لنگر) قرار دارد و بعد از کلاچ دستگاه جعبه دنده می‌باشد و از خاصیت اصطکاک در کلاچ استفاده شده است. عمل کلاچ قطع و وصل نیرو بین موتور و جعبه دنده می‌باشد و بدین‌ترتیب عمل می‌گردد که هر وقت روی پدال کلاچ فشار دهیم و تا انتها آنرا پائین ببریم موتور از جعبه دنده قطع می‌گردد و به محض اینکه پا را از روی پدال کلاچ برداریم موتور به جعبه دنده وصل می‌شود.
● فایدهٔ کلاچ
فایده کلاچ این است که هنگام دنده عوض نمودن به‌وسیلهٔ آن می‌توانیم نیروی موتور را از جعبه دنده قطع و پس از آن دندهٔ جدید را انتخاب نمودیم وصل کنیم و به‌علاوه وقتی که ترمز می‌نمائیم کلاچ لازم است و اگر کلاچ نگیریم بمحض اینکه چرخ‌های اتومبیل توقف کنند بالنتیجه تمام دستگاه‌هایانتقال نیرو که به چرخ وصل هستند بی‌حرکت می‌مانند و میل لنگ و بالاخره موتور هم از حرکت می‌ایستد ولی اگر در آخرین لحظات ترمز نمودن، کلاچ بگیریم ضمن اینکه اتومبیل می‌ایستد موتور به حرکت خود ادامه می‌دهد و کلاچ ارتباط بین موتور و جعبه دنده را قطع می‌نماید.
● انواع کلاچ
کلاچ انواع متعدد دارد و از آن جمله کلاچ یک صفحه‌ای و کلاچ دو صفحه‌ای کلاچ خشک و روغنی است. چون کلاچ یک صفحه‌ای خشک در بیشتر اتومبیل‌ها متداول است و تقریباً اصول عمل سایر کلاچ‌ها هم همین است بنابراین در اینجا از کلاچ یک صفحه‌ای خشک صحبت می‌نمائیم.
● ساختمان کلاچ
کلاچ یک صفحه‌ای خشک تشکیل شده است از یک قسمت گرداننده که به موتور متصل است و یک قسمت گردنده که به جعبه دنده وصل است و در مواقعی که پای راننده روی پدال گلاچ نیست قسمت گرداننده به قمست گردنده وصل اس و آنرا می‌گردانند.
● گرداننده
گرداننده یا قسمت‌های متحرک کلاچ عبارتند از: سطح عقب چرخ لنگر یا فلایویل ـ صفحهٔ فشار یا دیسک ـفنرهای کلاچ ـ اهرم‌های صفحه فشار و پوستهٔ صفحهٔ فشار (کاسه کلاچ)
گردنده: گردنده شامل: صفحه کلاچ که روی آن لنت‌کوبی شده است و شفت کلاچ می‌باشد.
● سایر قطعات کلاچ
قسمت‌های دیگری که به کلاچ باید افزود عبارتند از بلبرینگ کلاچ که اغلب آنرا زغال کلاچ می‌گویند و دو شاخه که باعث حرکت بلبرینگ می‌شود پدال کلاچ و فنر برگشت دهندهٔ آن و بالاخره محفظهٔ کلاچ که کلیهٔ قسمت‌های کلاچ باستثناء پدال در آن قرار دارند [۴۸].
کلاچ میان موتور و جعبه دنده قرار دارد و به راننده اتومبیل امکان می‌دهد تا هر وقت که لازم باشد نیروی موتور را به جعبه دنده منتقل نکند. کلاچ از سه قسمت تشکیل شده است:
۱) پوسته کلاچ ورق فولادی است که توسط پرس شکل داده شده و با پیچ به چرخ لنگر محکم می‌شود.
۲) صفحه کلاچ یا صفحه مالشی که از فیبر نسوز ساخته شده است و نیرو از چرخ لنگر توسط این صفحه به محور دنده منتقل می‌شود.
۳) صفحه فشار دهنده، این صفحه توسط فنرهائی صفحه کلاچ را به سطح چرخ لنگر فشار می‌دهد و باعث انتقال نیرو از چرخ لنگر به محور جعبه دنده می‌شود.
دستگاهی از اتومبیل که موتور را با چرخ‌های متحرک مربوط می‌سازد یا رابطه را قطع می‌کند.
قدرت به‌وسیله کلاچ و قوطی دنده و دیفرانسیل از موتور به چرخ‌های عقب منتقل می‌شود. برای به حرکت درآوردن یک اتومبیل ساکن خیلی بیشتر نیرو لازم است تا برای ادامهٔ حرکت یک اتومبیل متحرک.
باید موتور را همان‌طور که کار می‌کند به چرخ‌های عقب که ساکن هستند منتصل کنیم. این عمل با کلاچ انجام می‌گیرد. کلاچ معمولاً دو دستصفحات اصطکاکی دارد. یکی از صفحات به محور میل‌لنگ موتور متصل است و هنگامی‌که موتور کار می‌کند در گردش است. صفحه دیگر به محوری متصل است که با جعبه دنده می‌چرخد ـ این هر دو صفحه به‌وسیلهٔ فنرهائی محکم به یکدیگر مربوط می‌شوند. راننده با پائین زدن رکاب کلاچ دو صفحه را از یکدیگر دور می‌کند. درین‌صورت قدرت موتور به جعبه دنده یا چرخ‌های عقب منتقل نمی‌شود. حال چون آهسته پا را از روی رکاب بردارد فنرهای دو صفحه را به یکدیگر می‌چسبانند و اتومبیل شروع به حرکت می‌کند. بعضی اتومبیل‌های جدید رکاب کلاچ ندارند. در عوض دوچرخ پره‌دار چسبیده به یکدیگر در یک ظرف تقریباً پر از روغن قرار دارند. قدرت یکی از چرخ‌های گردنده به‌وسیله روغن به پره‌های دیگر منتقل می‌شود و باعث گردش آن می‌گردد.
۱) کلکتور
با علامت اختصاری C یکی از نواحی ترانزیستور نیمه هادی که مجاور پیش آن قرار دارد کلکتور، مشابه آنود در لامپ الکترونی است.
۲) الکترود جمع کننده
در لامپ الکترونی و الکترودی است که الکترون‌ها و یون‌هائی را که کا رخود را انجام داده‌اند جذب می‌کند و جمعکننده الکترونی هم خوانده شده است [۷].

۷. فرهنگ جامع الکترونیک ـ ج. مارکوس ـترجمه حسین کاظم‌زاده
۳۳. کتاب علم و زندگی ـ ترجمه زبرنظر احمد ببرشک
۴۸. مکانیک عمومی اتومبیل و شناسائی خودرو ـ عبدالجواد تبهی

منبع : مطالب ارسال شده