دیابت بارداری و رژیم غذایی

پرسش: سلام خسته نباشید. من سه ماهه باردارم و دچار دیابت بارداری شده ام قدم 160 با وزن 79 کیلو هستم چه غذایی مصرف کنم که در 1 هفته دیابتم کاهش پیدا کند. از شما متشکرم
پاسخ: برای کنترل دیابت بارداری اقدامات به شرح زیر توصیه می گردد:
پایش منظم سطح قند خون در طی روز (در مراحل اولیه توصیه می گردد که 4 بار در روز قند خون را با دستگاههای اندازه گیری قند خون کنترل نمایید: قبل از صبحانه و 2 ساعت پس از هر وعده غذایی، برخی مواقع پایش قند خون قبل از همه وعده های غذایی نیز ممکن است لازم گردد. البته بعد از طی مرحله حاد نیاز به این میزان اندازگیری نخواهد بود) در ناشتا باید زیر 95 و 2 ساعت بعد از غذا زیر 120 باشد.
بررسی ادرار به منظور وجود کتونها (یک نوع اسید که وجود آن در ادرار نشان می دهد دیابت شما تحت کنترل نمی باشد)
نظم غذایی یکی از مهمترین موارد در کنترل قند خون در طی ساعات روز خواهد بود. بر همین اساس از باید دریافت کالری تان را در چند نوبت در طی روز توزیع کنید.
پس از کسب اجازه پزشک معالجتان، فعالیت بدنی و ورزش داشته باشید. داشتن پیاده روی به طور منظم در کنترل سطح قند خون بسیار مفید خواهد بود. برای جلوگیری از بروز عوراض در تعیین و نوع فعالیت بدنی حتما با پزشکتان مشورت نمایید.
روند افزایش وزنتان را بررسی کنید. در طی دوران بارداری میزان افزایش وزن باید بین 7- 14 کیلو باشد. در افرادی که بارداری را با چاقی و افزایش وزن آغاز می نمایند این میزان افزایش وزن بویژه در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید حداقل باشد.
افزایش فشار خونتان را کنترل کنید.
بعضی از زنان فقط 30 گرم یا كمتر كربوهیدرات را برای صبحانه تحمل می كنند. (معادل 1 کف دست نان سنگک یا 2 عدد ساقه طلائی). استفاده از وعده های غذایی كوچك تر و بیش تر (6-4 وعده در روز) باعث می شود، قند خون بدون نیاز به انسولین تزریقی، كنترل شود.
چربی اشباع (روغن جامد و چربی حیوانی) را حذف کنید. دریافت چربی غیراشباع مثل روغن های مایع گیاهی و مغزها و ... در این رابطه اثر حفاظتی دارد.
استفاده از توصیه هاى زیر برای یک بیمار دیابتی، مى تواند بسیار مفید باشد:
- استفاده از فیبرهاى محلول زمان لازم براى جذب قند خون را افزایش داده و از افزایش ناگهانى قند خون پس از مصرف وعده غذایى جلوگیرى مى كند. پس مصرف یك عدد سیب با پوست، حبوبات و سبزى هاى سرشار از فیبر به شما در كنترل قند خون كمك بزرگى مى كند. منابع غنی از فیبر محلول عبارتند از : سیب، مرکبات مثل پرتقال، لیمو و گریپ فروت، توت فرنگی و غلات سبوس دار .
- تا جایی که ممکن است از مصرف كربوهیدرات هاى ساده ( قند، شكر، شیرینى، مربا، آرد سفید، ژله، آب نبات و...) پرهیز کنید و بیشتر كربوهیدرات های پیچیده را مصرف کنید، البته این بدان معنا نیست كه هرگز قند مصرف نكنید.
- بهترین شكل مصرف نان، استفاده از نان سبوس دار آن است و بهترین گزینه ها استفاده از نان سنگك و نان جو است.
-از مصرف چربى زیاد باید پرهیز كرد، زیرا چربى زیاد سرعت سقوط بدن به طرف بیمارى دیابت را تسریع مى كند، به خصوص چربى هاى اشباع( جامد ) كه بر توانایى تاثیر انسولین بر متابولیسم قند تاثیر منفى مى گذارد. بنابراین توصیه به شما این است كه چربى هاى مرئى گوشت ها(چربى هایى كه با چشم دیده مى شوند) و پوست مرغ را حتماً جدا كرده و مصرف سینه مرغ را به ران مرغ و سایر قسمت ها ارجحیت دهید.
-كباب كردن، بخارپز كردن و روش هاى پخت سریع را بر سرخ كردن در روغن ارجحیت بدهید.
- خوردن ماهى احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم را 50 درصد کاهش می دهد. ماهى سرشار از اسیدهای چرب اُمگا- 3 است، بنابراین مصرف ماهی به میزان حداقل دو بار در هفته و هر بار 90 گرم بسیار توصیه مى شود. البته بیماران دیابتی نباید از كپسول هاى روغن ماهى جز با تجویز پزشك استفاده نمایند، زیرا تنظیم قند خون آنها را مختل مى كند.
- پیاز و سیر ( در صورت عدم استفاده از آسپیرین و نداشتن مشكلات گوارشى در رابطه با مصرف سیر ) از قدیمى ترین مواد غذایى هستند كه از نظر كنترل بیمارى دیابت مورد توجه بوده و تحقیقات جدید این موارد را تاكید كرده است (خام و پخته آنها تفاوتى ندارد). پیاز با تاثیر بر سوخت و ساز گلوكز در كبد و یا افزایش سطح انسولین و یا بالاخره افزایش اثر كیفى انسولین براى كاهش قند خون مفید باشد .
- كلم بروكلى از سبزى هاى بسیار مفید است كه منبع غنى كروم است و به تنظیم قند خون در محدوده مطلوب بسیار كمك مى كند. جو نیز از نظر كروم غنى است. از دیگر مواد غذایى حاوى كروم مى توان به مغزها ، قارچ خوراكى ، سبوس غلات، ریواس و مخمر اشاره كرد.
-لبنیات مصرفى شما باید از نوع كم چرب باشد. ماست و شیر پر چرب ، خامه ، پنیرهاى پرچرب (گودا، پیتزا و...) ، سرشیر و كره را از رژیم غذایى خود حذف كنید.
-آنتى اكسیدان ها شامل ویتامین های C , E و بتاكاروتن از مواد بسیار مهم براى حفاظت از سلول هاى بتا (سلول هاى تولید كننده انسولین) هستند، بنابراین از منابع حاوى این ویتامین استفاده كنید. ویتامین C در سبزیجات و میوه های تازه و بیشتر در مرکبات( پرتقال، گریپ فروت، انواع لیمو و نارنگی )، کیوی ، انواع توت، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، هندوانه، طالبی ، توت فرنگی، سیب زمینی و سبزیجات برگ سبز موجود است. بهترین منبع ویتامین E آجیل و روغن های گیاهی مثل : روغن جوانه گندم ، آفتابگردان، بادام، گردو، فندق، ذرت و زیتون است. بتاكاروتن ( پیش ساز ویتامین A) در میوه هاى رنگى به خصوص زرد و نارنجى و سبزى هاى سبز تیره وجود دارد؛ مثل سیب زمینی شیرین، هویج، اسفناج، کدو حلوایی ، طالبی، زرد آلو ، کلم بروکلی، گریپ فروت قرمز.
پس میوه ها و سبزى های خام ( اگر مشكل گوارشى ندارید ) بهتر از انواع پخته آنها و انواع پخته بهتر از انواع منجمد و بخارپزى كه بخار آن خارج مى شود یا آب آن دور ریخته مى شود، است.
- خوردن میوه ها با پوست باعث افزایش تدریجى قند خون مى شود. جالب است بدانید كه بیشتر ویتامین ها و مواد معدنى در لایه هاى نزدیك به پوست میوه ها قرار دارند، پس میوه هایى را كه مى شود با پوست خورد با پوست میل كنید و مصرف میوه هاى بسیار شیرین را ممنوع و یا بسیار كاهش دهید؛ مثل موز، انجیر، خربزه، انگور شیرین و... .
- برخى از ادویه ها فعالیت انسولین را تشدید مى كنند. تحقیقات ثابت مى كند كه مصرف دارچین ، میخك ، زردچوبه (براى پیشگیرى از گرفتگى عروق و آلزایمر نیز مفید است) و برگ بو، فعالیت انسولین را تا سه برابر افزایش مى دهند كه در بین آنها اثر دارچین از بقیه بیشتر است، طورى كه پاچیدن مقدار كمى دارچین روی غذاهاى شیرین فعالیت انسولین را افزایش داده و مانع از افزایش قند خون مى شود.
- مصرف 8 - 7 لیوان آب در روز را به شما توصیه مى كنم.
- غذایى كه آهسته تر هضم مى شود ، قند را آهسته تر وارد خون کرده و آن را خیلی افزایش نمی دهد. غذایى كه به صورت قطعات بزرگتر باشد، خیلى آهسته تر از غذاهاى نرم ( پوره شده) هضم مى شوند. غذاى پخته سریع تر از غذاى خام هضم مى شود و غذایى كه رطوبت داشته باشد، خیلى سریع تر از غذاى خشك ( ذرت بوداده در برابر آب پز ) هضم مى شود.
- با توجه به تاكید فراوان در مورد کاهش مصرف نمك در این بیماران ، توصیه مى شود نمكدان را سر سفره نیاورید . برچسب ماده غذایى را از نظر مقدار نمک بخوانید و براى طعم دهى به غذاها از چاشنى هاى سالم استفاده كنید. پنیرها را در آب بگذارید و مصرف مواد غذایى فرآورى شده نظیر سوسیس و كالباس را بسیار محدود یا حذف كنید.
- سایر سبزی های مفید برای این بیماران شامل: مرزه، كلم ، كدو سبز، شلغم و تره است.
- مصرف میوه هایى مثل توت فرنگى ( قند آن لوولوز است و داراى مقدار زیادى اسید سیالیك است)، خرما ( البته با احتیاط )، گلابى ، گیلاس و سیب به خصوص با پوست را فراموش نكنید.
- سویا ماده غذایى مفید و موثرى است كه علاوه بر قند خون، بر چربى هاى خون هم اثر شگفت انگیزى دارد . پس از مصرف آن غافل نشوید.
-سعی كنید برنامه غذایی خود را به طور منظم تنظیم كنید. به نحوی كه هر روز در ساعات معینی غذا بخورید.
- روزانه بین 4 تا 5 وعده غذا بخورید. اما حجم هر وعده را کاهش دهید.
- حتما قبل از صرف غذا از سالاد بدون سس یا موادغذایی كم كالری مانند كاهو، كرفس و سوپ های ساده و كم كالری استفاده كنید.
-از مصرف آب میوه در صبح و به صورت ناشتا خودداری كرده و به جای آن در طول روز از میوه تازه استفاده كنید.
- از نوشیدنی ها و دسرهای بدون قند استفاده كنید.
-آرد گندم كامل را جانشین آرد سفید كنید. (تبيان)
اگر شما سوالي در اين زمينه داريد و در مدتي کوتاه به صورت رايگان پاسخش را مي خواهيد، به اين صفحه برويد.