کشتن خلاقیت کودک، پدر، مادر شما مقصرید

فکر نو: گاهی شیوه رفتار نامناسب والدین ریشه خلاقیت را در کودکان می‌خشکاند و تا پایان عمر هچ طرح و ایده جدید در زندگی‌اش ارائه نمی‌کند. برای آنکه شما هم جزء این والدین نباشید این شیوه‌ها را به کار نبرید.

 

 

تأكید بیش ازحد والدین برهوش و حافظه كودک

بسیاری از والدین ناآگاهانه كودک خود را فقط با هدف تقویت مهارت‌های حافظه‌ای و انباشتن ذهن وی از اطلاعات عمومی تربیت و هدایت می‌كنند و برای حافظه و هوش كودک اهمیتی بیش از حد قائل می‌شوند. این گروه از والدین بدون در نظر گرفتن این اصل تربیتی مهم كه تنها اطلاعات عمومی و داشتن حافظه قوی برای تكامل،رشد فكری و باروری استعدادهای كودک كافی نیست با اصل قراردادن هوش و حافظه كودک از پرورش سایر تواتمندی های ذهنی و روانی كودک خود كه مهمترین آن‌ها تفكر خلاق است، غافل می‌مانند.

 

 

ایجاد رقابت میان كودكان
رقابت میان كودكان معمولا وقتی پدید می‌آید كه:

الف ) نوعی ارزیابی و رتبه بندی توسط والدین وجود داشته باشد.
ب ) پاداش یا جایزه‌ای در میان باشد. به طور معمول اگر كودكان احساس كنند كه كار آن‌ها توسط والدین مورد ارزش‌گذاری قرار خواهد گرفت یا به بهترین كارجایزه یا پاداش داده خواهد شد، بیشتر از آن‌كه به انجام بهتر آن كار بیندیشند به كسب آن جایزه فكر می‌كنند. ضمن این‌كه گاهی این رقابت‌ها به ستیزه جویی میان كودكان تبدیل و سبب می‌شود تا آن‌ها نتوانند از توانایی‌ها و استعدادهای واقعی خود استفاده كنند.

 

تأكید افراطی بر جنسیت كودک
تأكید زیاد بر جنسیت كودک و تمایز قائل شدن زیاد میان دختر و پسر یكی از موانع مهم رشد خلاقیت كودكان در برخی از خانواده‌هاست. در برخی از فرهنگ‌ها بسیاری از دختران و پسرانی كه از تفكر خلاق برخوردارند به سبب ملزم شدن به رعایت پاره‌ای مقررات و هنجارهای از پیش تعیین شده و همچنین به دلیل قرار گرفتن در نقش‌های قالبی كه فرهنگ و محیط بر آن‌ها تحمیل كرده، علایق و تمایلات خلاقانه‌ای خود را سركوب می‌كنند و در نتیجه به تدریج دچار تعارض شده، خلاقیت آن‌ها از بین می‌رود.

 

قرار دادن قوانین خشک و دست و پا گیر در منزل
بسیاری از والدین برای كودكان خود قوانین و مقررات خشک و محدود كننده‌ای نظیر مقدار ساعت‌های درس خواندن در روز، رأس ساعت معین خوابیدن، استفاده از لوازم خاص و... قرار می‌دهند. پدید آوردن چنین شرایطی در منزل و اصرار و پافشاری بر رعایت آن از سوی كودكان سبب می‌شود كودک تدریجاً به قالبی و تكراری رفتار كردن عادت كند. باید توجه داشت كه افكار و رفتارهای كلیشه‌ای و تكراری نقطه متضاد خلاقیت است.

 

عدم آشنایی والدین با مفهوم واقعی خلاقیت
عدم آگاهی و شناخت برخی والدین از فرایند رشد خلاقیت در كودكان و مطالعه نكردن آن‌ها در این زمینه سبب می‌شود هیچ‌گاه نتوانند برای پرورش و شكوفایی خلاقیت كودک خود برنامه ریزی و اقدام صحیحی کنند و به این ترتیب ناخواسته سبب می‌شوند استعدادهای خلاق كودک‌شان به هدر رود.

 

 

انتقاد مكرر از رفتارهای كودک
پیامبر اكرم (ص) در حدیثی درباره وظایف والدین نسبت به فرزندان می‌فرمایند:« یقبل مَیسوره و یتـَجاوز عـَن مـَعسوره و لا یرهـُقـُه؛  آنچه را كودک در توان داشته و انجام داده از او بپذیرد، كار طاقت فرسا و سنگین از او نخواهید و او را به گناه و طغیان وادار نكنید.»
ارزیابی پی درپی رفتارهای كودک، زیر ذره بین قرار دادن و انتقاد از كارهای او در خانواده موجب می‌شود تا آزادی، امنیت خاطر و اعتماد به نفس كودک را مختل سازد و ترس از اشتباه را در وی تقویت شود. این ترس چنانچه دركودک حالت مرضی پیدا كند، جرئت ابراز هرگونه اندیشه جدید یا انجام كارهایی را كه در عین خلاق بودن احتمال وجود اشتباه نیز در آن‌ها وجود دارد، در كودک از بین می‌برد و به این ترتیب خلاقیت كودک كه لازمه‌اش داشتن آزادی و امنیت خاطر در محیط خانواده و خطر پذیری و عدم ترس از اشتباه است با مانع رو به رو می‌شود.

 

بیهوده شمردن تخیلات كودک
تخیل كودک اساس خلاقیت اوست و چنانچه تخیلات و رؤیاهای كودک با بی توجهی، تمسخر یا بیهوده انگاشتن از جانب والدین رو به رو شود، در واقع سرچشمه خلاقیت او خشكانده شده است.
محكوم كردن خیال پردازی كودک و وادار کردن او به واقع بینی در خانواده شیوه‌ای كاملاً اشتباه است و برای بذر حساس خلاقیت كودک آفتی مهلک محسوب می‌شود.

 

عدم شناسایی علائق درونی كودک
بسیاری از كودكان خصوصاً درسنین پایین از علائق و كشش‌های خود نسبت به موضوعات و پدیده‌های پیرامون اطلاع روشنی ندارند یا این كه نمی‌توانند آن را به زبان بیاورند. این موضوع از موارد بسیار حساس به شما ر می‌رود كه باید از همان دوران كودكی مورد توجه والدین قرار گیرد. خانواده‌هایی كه نسبت به این مسئله بی‌تفاوت‌اند و سعی نمی‌كنند انگیزه‌ها و موضوعات مورد علاقه كودک خود را شناسایی و كشف كنند، ناخواسته فرصت‌های زیادی را برای رشد خلاقیت كودک از وی سلب می‌كنند.

 

عدم وجود حس شوخ طبعی درمحیط منزل
شوخ طبعی از شاخص‌های مهم خلاقیت به شمار می رود و وجود حس شوخی و شوخ طبعی در فضای خانواده بسیار حائز اهمیت است زیرا مستقیماً به رشد خلاقیت كودک كمك می‌كند. اما در خانواده‌هایی كه فضای زندگی آن‌ها خشک، رسمی و جدی است زمینه‌ای برای بروز حس شوخ طبعی كودک به وجود نمی‌آید و در نتیجه در چنین محیطی بسیاری از كشش‌های خلاقانه كودک پنهان می‌ماند.

 

تحمیل نقش بزرگسال به كودک
بسیاری از والدین علاقه‌مندند كه كودک آن‌ها سریعاً رشد كند و كودكی خود را پشت سر بگذارد. آن‌ها گاهی برای تسریع این امر سعی می‌كنند با كودک خود همانند بزرگسالان رفتار كنند و به تبع آن از كودک خود توقع ایفای نقش‌هایی بزرگتر از محدوده سنی آنها را دارند. تحمیل نقش‌های كاذب بزرگسالی به كودكان روند رشد اجتماعی آنان را مختل می‌سازد و سبب پدید آمدن رفتارهای نابه هنجار و تصنعی در آن‌ها و همین امر باعث از بین رفتن بسیاری از استعدادهای خلاق دوران كودكی می‌شود.به تخیل كودكان خود پر و بال بدهید، آن وقت است كه از پرواز بلند آن‌ها شگفت زده خواهید شد.