بازی کردن بچه ها، راهی برای تخلیه انرژی

ایسنا: يک کارشناس مددکاري اجتماعي گفت: مقداري انرژي اضافي در کودکان وجود دارد که اين انرژي از طريق بازي بايد به مصرف شود، چرا كه کودکان از طريق «بازي»، نوعي تمرين را انجام مي‌دهند، در نتيجه مي‌توانند مهارت‌هاي لازم را براي رفع نيازهاي زندگي به دست آورند، بنابراين بازي در واقع نوعي فعاليت براي پاکسازي حالات دروني است.

مينا رستمي اظهار کرد: آزادي در انتخاب نوع بازي، بازي کردن با آسودگي کامل، دخالت نکردن بزرگترها براي تغيير مسير بازي يا همبازي شدن با کودکان، سبب مي‌شود که آن‌ها از بازي‌هاي انفرادي و گروهي به طور واقعي لذت ببرند و همه اينها از شرايط اصلي بازي‌هاي آزاد است.

بگذاريد كودكان آنقدر بازي کنند تا سير شود

وي در ادامه بيان کرد: "مادر بزرگ‌ها" در مورد بازي بچه‌هاي کوچک به مادران هميشه سفارش مي‌کنند که «بگذاريد آنقدر بازي کند تا سير شود» كه اين گفته بي‌شک حاصل تجربه‌اي عميق است، چرا كه کودکي که در هر يک از مراحل رشد به اندازه‌ نيازش آزادانه بازي کند، بهتر و استوارتر اين مراحل را پشت سر مي‌گذارد و انساني متعادل‌تر و مفيد‌تر مي‌شود

رستمي توضيح داد: الگوي بازي کودکان در سال‌هاي اوليه کودکي نشانه تغيير رشدي آن‌هاست؛ کودک خردسال بيشتر به بازي انفرادي نياز دارد که مجددا با بازي موازي دنبال مي‌شود، يعني 2 کودک در کنار هم و نه با يکديگر به بازي مي‌پردازند. آن‌ها ممکن است از يک وسيله نيز استفاده کنند، اما مستقل از يکديگر و بدون ارتباط زياد با هم به کار و بازي بپردازند.

كودكان از 4 تا 6 سالگي به بازيهاي گروهي روي مي‌آورند

وي عنوان کرد: کودکان سه تا چهار ساله بيشتر به بازي ارتباطي مي‌پردازند؛ يعني آن‌ها با کودکان ديگر نيز بازي مي‌کنند و مي‌توانند وسايل خود را تا اندازه‌اي معين به ديگران بدهند و يا با آن‌ها شريک شوند، اما در عين حال نمي‌توانند علايق فردي خود را فداي گروه کنند و به اصطلاح تابع گروه شوند. از چهار تا شش سالگي است که کودکان بيشتر به بازي اشتراکي روي مي‌آورند و در موقعيت‌هاي گروهي که هدفي مشترک را دنبال مي‌کنند، به بازي گروهي مي‌پردازند.

رستمي، به طور کلي عوامل موثر در بازي کودکان را شامل سن، جنس، هوش و محيط معرفي کرد و گفت: در جريان رشد کودکان، سه نوع بازي مشاهده مي‌شود، بازي‌هاي تمريني، بازهاي نمادي و بازي‌هاي با قاعده.

وي ادامه داد: به طور کلي کودک در هر سني به بازي‌هاي خاصي مي‌پردازد و بعد از مدتي بعضي از آن‌ها را رها مي‌کند؛ براي مثال بچه‌هايي که به مهد کودک مي‌روند از بازي با مکعب‌هاي چوبي دست مي‌کشند، چرا كه اشيايي از قبيل رنگ گل رس، مداد رنگي و.... فعاليت‌هاي جالب‌تر و متنوع‌تري هستند که به کودک عرضه مي‌شود و او تمايل دار براي بازي به آن‌ها بپردازد.

وقتي کودکي نمي‌تواند اسباب بازي‌ها و عروسک‌هاي خود را جان‌دار کند، از آنها دست مي‌كشد

رستمي اظهار کرد: وقتي کودکي نمي‌تواند اسباب بازي‌ها و عروسک‌هاي خود را جان‌دار کند، اين بازي‌ها نيز جذابيت خود را از دست مي‌دهد و او کم کم به سوي بازي‌هايي مانند فوتبال، بستکبال، شطرنج و بازي‌هاي فکري پيچيده مي‌رود که نيازهاي فکري، جسمي، رواني و اجتماعي او را بهتر برآورده مي‌کند.

وي با اشاره به بازي کودکان افزود: مقدار انرژي اضافي در کودکان وجود دارد که اين انرژي از طريق بازي بايد به مصرف شود، چرا كه کودکان از طريق بازي، نوعي تمرين را انجام مي‌دهند، در نتيجه مي‌توانند مهارت‌هاي لازم را براي رفع نيازهاي زندگي به دست آورند، پس بازي نوعي فعاليت براي پاکسازي حالات دروني است.

اين کارشناس مددکاري اجتماعي تصريح کرد: عامل اصلي بازي، لذتي است که در حال بازي کردن در فرد ايجاد مي‌شود و اين تفاوت اصلي با کار است، چرا كه کار نوعي فعاليت براي رسيدن به هدف است. شخص اين فعاليت را نه تنها به خاطر آن که از آن لذت مي‌برد، بلکه بدليل آنكه خواهان نتيجه نهائي آن است به انجام مي‌رساند.

وي با بيان اينکه براي تميز و تشخيص بازي از کار، پنج معيار به عنوان شاخصه‌هاي بازي معرفي شده است، بيان کرد: اين معيارها شامل اين است که بازي داراي هدف در خود است، بازي اختياري است نه اجباري، بازي دلپذير و خوشايند است، بازي ترکيب و سازماني ندارد و نهايتا بازي از قيد کشاکش و پرخاش آزاد است. براي مثال نقاشي را مي‌توان به عنوان فعاليتي دلپذير و لذت بخش در بازي در نظر گرفت که منظور کسب لذت از آن است.

کودکان هنگام بازي كردن به فکر برنده شدن و رقابت با ديگران نيستند

رستمي اشاره کرد: کودکان به فکر برنده شدن و رقابت با ديگران نيستند و هدفشان تفريح و لذت بردن از بازي است، اما به تدريج كه کودکان بزرگتر مي‌شوند و موضوع رقابت و برنده شدن بيش از بازي برايشان لذت آفرين مي‌شود.

وي اظهار كرد: اهميت بازي و اثر عميق روحي و معنوي و آموزش نهفته در آن، به طور جدي مورد توجه کارشناسان و پژوهشگران است و آن‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند که بازي کردن براي پذيرش مطالب گوناگون، ايجاد آمادگي جسمي و رواني موثر است و عمل يادگيري را سريع و آسان مي‌سازد؛ بازي در واقع نيروهاي ذهني و جسمي فرد را براي کسب موفقيت به کار مي‌اندازد.

اين کارشناس مددکاري اجتماعي در پايان خاطرنشان کرد: بازي‌هايي که بزرگترها ترتيب مي‌دهند، مدت محدودي کودکان را سرگرم نگه مي‌دارد، اما بازي‌هايي که کودکان خودشان آنها را ترتيب مي‌دهند، مي‌تواند ساعت‌ها و شايد همه‌ روز آن‌ها را مشغول کند. كودكان «عروسک‌بازي»، «خانه‌سازي» با گل و شاخ و برگ بازي‌هايي که در مدرسه ترتيب داده مي‌شود و غيره را به دلخواه شروع مي‌کنند و ساعت‌ها با آن سرگرم مي‌شوند.