چرا در بارداری کمردرد مي‌گيريم؟

بارداريد و کمردرد داريد؟ جاي خوشحالي است كه فرزند شما در حال رشد است. اين همان اتفاق خوبي است که بايد بيفتد ولي اضافه وزن به‌خصوص در ناحيه شكم باعث فشار روي كمر شما مي‌شود. تقريبا همه زنان باردار دچار كمردرد مي‌شوند و اين درد عموما در قسمت انتهايي كمر جايي كه ستون فقرات به لگن متصل مي‌شود رخ مي‌دهد. مطمئن باشيد كه نكات جالبي وجود دارند كه مي‌تواند منجر به تخفيف و كنترل درد شما شود.
مهم‌ترين علل كمردردهاي زمان بارداري را در موارد زير خلاصه کرد:
افزايش وزن: در يك بارداري سالم و طبيعي، حدود 12 تا 15 كيلوگرم به وزن اضافه مي‌شود و اين ستون فقرات است كه بايد وزن اضافه را تحمل كند. اين اضافه وزن فشار قابل‌توجهي به تاندون‌ها و عضلات ستون فقرات و عروق و اعصاب لگن وارد مي‌كند و مي‌تواند باعث بروز درد شود.
تغيير در قامت و وضعيت بدن: بارداری باعث تغيير مركز ثقل بدن مي‌شود. اين وضعيت باعث مي‌شود اگرچه ناخودآگاه، وضعيت كمر و لگن خود را تغيير دهيد تا بتوانيد مركز ثقل بدن خود را كنترل كنيد كه اين وضعيت مي‌تواند باعث درد شود.
تغييرهاي هورموني: حين بارداري بدن هورموني به نام ريلكسين ترشح مي‌كند كه باعث شل شدن ليگامان‌هاي ناحيه لگن مي‌شود تا زايمان طبيعي امكان‌پذير شود. اين هورمون نه‌تنها تاندون‌ها و مفاصل كانال زايماني را شل مي‌كند بلكه روي تاندون‌هاي ستون فقرات نيز اثر دارد كه مي‌تواند باعث نداشتن ثبات و درد شود.
جداشدن عضلات: از آنجا كه رحم شروع به رشد مي‌كند، عضلات موازي و راست شكم كه از دنده‌ها شروع و به استخوان لگن متصل مي‌شود، از هم جدا مي‌شوند. اين جدايي عضلات مي‌تواند كمردرد را بدتر كند.
استرس: فشارهاي رواني مي‌تواند باعث گرفتگي عضلات ستون فقرات و گرفتگي‌هاي دردناك شود پس اگر عصبي شديد، دردتان بدتر خواهد شد.
درمان كمردرد در دوران بارداري
اگر قبل از بارداري كمردرد مزمن نداشته‌ايد و اين درد را براي اولين‌بار در بارداري تجربه مي‌كنيد، به‌تدريج از بين خواهد رفت ولي انجام اين كارها مي‌تواند باعث كاهش و كنترل كمردرد شود يا حتي از بروز آن جلوگيري كند.
ورزش: ورزش منظم باعث تقويت عضلات مي‌شود و انعطاف‌پذيري آنها را افزايش مي‌دهد. عضلات تقويت شده هم فشارهاي فيزيكي را بهتر تحمل و ميزان كمتري از فشار را به ستون فقرات منتقل مي‌كنند. ورزش‌هاي بي‌خطر براي اغلب زنان باردار عبارتند از: راهپيمايي، شنا و دوچرخه ثابت. براي تقويت عضلات ناحيه شكم و لگن حتما بايد با پزشك مشورت کرد.
سرما و گرما: در موارد حاد چند قطعه يخ را در كيسه قرار دهيد. آن را داخل يك پارچه نازك بپيچيد و روي ناحيه درد در قسمت كمر بگذاريد. بعد از چند روز، مي‌توانيد از كيسه آب گرم استفاده كنيد كه باعث كاهش درد مي‌شود. مراقب باشيد به شكم خود حرارت ندهيد.
اصلاح وضعيت نشستن و خوابيدن: با تغيير وضعيت، فشار روي ستون فقرات را كاهش دهيد. وضعيت صحيح نشستن، ايستادن و خوابيدن را رعايت كنيد. مثلا خوابيدن به سمت چپ با يك بالش كوچك بين پاها از فشار روي كمر هنگام خوابيدن خواهد كاست. موقع نشستن پشت ميز از يك بالش كوچك براي پركردن گودي كمر استفاده كنيد و يك زيرپايي كوچك زير پاها بگذاريد. سعي كنيد شانه‌ها را عقب نگه‌داريد. پوشيدن كمربند مخصوص بارداري هم کمک‌كننده است.
مشاوره: اگر استرس داريد و فشار رواني زيادي را تحمل مي‌کنيد، به يك مشاور خوب مراجعه کنيد.
ماساژ: ماساژ صحيح مي‌تواند از شدت كمردرد بكاهد ولي براي اين منظور حتما با پزشك مشورت كنيد.
ملاحظات روزمره: رعايت برخي ملاحظات روزمره نيز مي‌تواند به کاهش کمردردهاي دوران بارداري کمک کند؛ از جمله اينکه:
• موقع برداشتن اجسام از روي زمين ابتدا بنشينيد و پس از برداشتن جسم مورد نظر برخيزيد و به هيچ وجه براي برداشتن اجسام دولا نشويد.
• از پوشيدن كفش پاشنه بلند خودداري كنيد.
• طاقباز نخوابيد.
• ساپورت نيز مي‌تواند كمك‌كننده باشد.
اگر با رعايت تمام نکته‌هاي فوق درد کمتر نشد، با پزشك مشورت كنيد. به هيچ وجه سرخود از داروهاي ضددرد استفاده نكنيد.
استامينوفن معمولا كم‌خطرترين داروي ضددرد هنگام بارداري است و مصرف ساير ضددردها مانند بروفن، ادويل و… توصيه نمي‌شود.
در موارد زير حتما به پزشك مراجعه کنيد:
• درد بسيار شديد
• شروع ناگهاني درد و شديد شدن ناگهاني آن
• دردهاي ريتميك
شدت، حدت و احتمال کمردردهاي بارداري
بيش از سه‌چهارم زنان باردار زماني طي بارداري و معمولا در اواخر بارداري دچار کمردرد مي‌شوند که چند ماه پس از زايمان بهبود مي‌يابد اما وجود اين علائم قبل از بارداري باعث مي‌شود که فرد در اين دوران درد شديدتري را تجربه کند:
1. کمردرد قبل از بارداري
2. کمردرد در بارداري قبلي
3. نداشتن تحرک و ورزش کافي در زمان بارداري
4. وزن زياد
5. عضلات شکمي و لگني ضعيف
6. قوس کمر زياد و چاقي
باردار شدن با وجود کمردرد قبلي، قطعا باعث بروز کمردردي شديدتر خواهد شد، احتمال مزمن شدن اين درد را بيشتر خواهد کرد و درمان آن نيز سخت‌تر است.
گودی کمر در بارداری
چهار قوس طبيعي در ستون فقرات وجود دارد؛ قوس گردن و کمر گودي دارند و قوس پشت و ناحيه لگن حالت تحدب. عضلات ضعيف، چاقي، شل بودن تاندون‌ها و ليگامان‌ها و بارداري باعث افزايش قوس کمر مي‌شود. از نظر فيزيکي، نقطه‌اي فرضي در بدن به نام مرکز ثقل وجود دارد که حدود آن جلوي مهره اول ساکروم است. اهميت اين نقطه در آن است که هميشه بايد در محدوده تکيه‌گاه بدن، بين دو پا قرار گيرد، در غير اين صورت افتادن قطعي خواهد بود بنابراين سيستم تعادل خودکار بدن مرتب وضعيت اين نقطه را به مغز گزارش مي‌دهد و مکانيسم‌هاي جبراني تلاش مي‌کنند تا محل آن را در جاي خود نگه دارند. افزايش وزن در ناحيه شکم و بارداري باعث تغيير محل مرکز ثقل بدن مي‌شود و روي تاندون‌ها، عضلات، مفاصل و اعصاب ناحيه لگن و کمر فشار مي‌آورد يا باعث کشيده‌شدن آنها مي‌شود. اين فشار اضافه در نهايت باعث بروز درد مي‌شود. آرام و بدون تنش به پشت بخوابيد، پاها کاملا کشيده باشد. در اين حالت فاصله بين کمر و زمين بايد يک انگشت باشد. فاصله بيش از اين مقدار گودي بيش از حد کمر است. گودي بيش از حد کمر احتمال بروز کمردرد در بارداري را افزايش مي‌دهد. کنترل قوس کمر با تقويت عضلات ناحيه ستون فقرات کمري مي‌تواند احتمال بروز کمردردهاي دوران بارداري را کاهش دهد.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.