دروغ گفتن بچه، اشتباهش را گردن نمی گیرد!

روان‌شناس کودک و نوجوان با بيان اينکه شايد شما هم با اين موقعيت برخورد کرده باشيد که کودک شما کار اشتباهي را انجام دهد و بعد چون کسي شاهد آن نبوده، از قبول مسئوليت کاري که کرده شانه خالي کند و حتي دروغ بگويد که آن را انجام نداده است، بيان داشت: خيلي از مواقع والدين مطمئن هستند که کودک‌شان مقصر موضوع يا فاعل کار اشتباه است، اما وقتي با دروغگويي و انکار او مواجه مي‌شوند، نمي‌دانند که در اين شرايط چه رفتاري مناسب است.
وي افزود: وظيفه هر پدر و مادري آموزش کودک است و نه تنبيه او! ابزارهاي تنبيه و تشويق بايد در راستاي آموزش کودک به‌کار گرفته شود، نه درجهت تلافي کار بد کودک و دروغگويي او! پس در وهله اول شما بايد سعي کنيد که کودک را متوجه دروغگويي‌اش بکنيد و به او توضيح دهيد که دروغگويي زشتي کار او را دوچندان مي‌کند؛ اگر کودک شما به کاري که انجام داده است اعتراف نمي‌کند و دروغ مي‌گويد، نبايد با روش‌هاي اشتباه او را وادار به اعتراف کنيد.
پورشايگان تصريح کرد:  برخي از والدين براي اينکه از انجام کار اشتباه توسط کودک خود مطمئن شوند، اعتماد او را جلب کرده و به او احساس در امان بودن مي‌دهند و مي‌گويند: «اگر فلان کار را انجام داده‌اي، ايرادي ندارد...» تا کودک به کار اشتباه خود اعتراف کند؛ اما اين روش نادرستي براي اعتراف گرفتن از کودک است.
وي گفت: اين موضوع اعتماد کودک را نسبت به والدين خدشه‌دار مي‌کند و باعث منزوي شدن و پنهان‌کاري کودک مي‌شود. ازطرف ديگر اگر هم والدين بخواهند به حرفي که زده‌اند وفادار بمانند و واقعا انجام آن کار اشتباه را بدون ايراد و اشکال بدانند، تکرار آن عمل نادرست براي کودک بي‌تفاوت مي‌شود؛ چون پيش‌ از اين والدين به او اطمينان داده‌اند که انجام آن کار ايرادي ندارد و تنها بايد به انجام آن اعتراف کند.
دکتر پورشايگان با بيان اينکه اين شيوه باعث مي‌شود که کودک خونسردانه کار اشتباهش را تکرار کند، افزود:  والدين بايد در انتخاب کلمات در صحبت با کودک دقت کنند؛ مي‌توانند بگويند که چون عمدا اين کار اشتباه را انجام ندادي و متوجه ضررهاي کاري که کردي نبودي، تو را مي‌بخشيم و بعد از اينکه کودک به کار خودش اعتراف کرد، مي‌توانيد از او بخواهيد که دفعه بعد اين کار را تکرار نکند.
وي افزود: درواقع کودک نگران اعتباري است که نزد پدر و مادر يا اطرافيان دارد و نمي‌خواهد جلوي آن‌ها خرد شود. تحسين ديگران و برداشتي که از کودک دارند که «تو بچه خوبي هستي...» يا «خيلي باهوشي» و... باعث مي‌شود کودک براي خودش يک جايگاه را در ذهن اطرافيان تصور کند که با برملا شدن اشتباهش، اين جايگاه ممکن است به‌کلي فروبريزد.

اين روان‌شناس کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: در مقابل اشتباهات يا کاستي‌هاي کودک ارزش و اعتبار او را زير سؤال نبريم و در مقابل اشتباهات او واکنش شديد نشان ندهيم؛ مثل‌ اينکه بگوييم ديگر به تو اعتماد ندارم که دروغ گفتي يا اينکه ديگر دوستت ندارم، به‌جاي اين برخوردها بهتر است به او بگوييم که تو پسر يا دختر خيلي خوبي هستي و ما دوستت داريم، اما اگر به اين کار اشتباه ادامه بدهي، اين ضررها را براي تو و بقيه دارد و به او ياد بدهيم که اگر اشتباهي انجام دادي، اما حقيقت را گفتي و به کارت اعتراف کردي، ما زودتر تو را مي‌بخشيم تا اينکه اصلا حقيقت را نگويي، با اين روش کودک احساس امنيت و آرامش بيشتري مي‌کند و احساس بي‌ارزشي و طرد شدن به او دست نمي‌دهد.