لکنت در کودکان، قفل زبان فرزندتان را بگشاييد

نی نی بان:گاهی دیر حرف زدن یا لكنت زبان كودكان حسابی موجب نگرانی خانواده‌ها می‌شود. وجود تكرار، مكث، كشیدن صداها، لغات و بخشی از كلمه هنگام صحبت كردن از مشكلات گفتاری برخی كودكان است كه البته راه درمان دارد.

 

 

آرمیتی خضری، آسیب‌شناس گفتار و زبان  می‌گوید: اگر لكنت از نوع شدید باشد علاوه بر حالات ذكر شده با حركات اضافی بدن (فشار، تكان دادن دست و پا یا بر هم زدن چشم‌ها و...) همراه می‌شود كه به دلیل پیچیدگی و متنوع بودن این اشكال، محققان را برآن داشته برای آشكار ساختن عللی برای بروز روش‌هایی برای درمان آن دست به تحقیقات گسترده‌ای بزنند.
مثلا روانپزشكان علت پیدایش لكنت را یك عكس‌العمل یا تظاهر آشكار حالات و فشار روحی می‌دانند كه در گفتار سلیس و روان، طرف غالب مغز (راست یا چپ)‌ فرمان داده و نقش اصلی را به عهده دارد ولی هرگاه تداخلی در امر فرمان دادن به وجود بیاید و دو نیم‌كره با هم دستوری را صادر كنند، لكنت بروز می‌كند.

این آسیب‌شناس گفتار و زبان با بیان این‌كه متخصصین شنوایی، دلیل لكنت را ناشی از دیر رسیدن صدای لكنتی به گوش خود دانسته و این عارضه را به سبب اختلال تاخیر زمانی، نه عارضه جسمی و عضوی گوش می‌دانند یادآور می‌شود: درصد ابتلا به لكنت زبان در پسرها بیشتر از دخترهاست.
پیدایش لكنت زبان‌
شروع لكنت زبان در كودكان پیش از مدرسه و بین سنین 2 تا 5 سالگی یعنی درست زمانی كه رشته گفتار و زبان در حال تكامل است، اتفاق می‌افتد.
به گفته خضری، اغلب این اختلال به دنبال یك اتفاق سوء بروز می‌كند (ترسیدن از حیوان، تنبیه شدن از طرف والدین و...) و گاهی نیز به طور نامحسوسی آشكار می‌شود به گونه‌ای كه بیمار و والدین آغاز آن را به خاطر نمی‌آورند.
این آسیب‌‌شناس گفتار و زبان اظهار می‌كند: دوره 2 تا 5 سالگی به زمان ناروانی طبیعی گفتار (لكنت كاذب)‌ معروف است كه بسیاری از كودكان براحتی آن را پشت‌سر می‌گذارند.
درمان لكنت در كودكان به‌طور غیرمستقیم و با مشورت والدین و نزدیكان كودك لكنتی انجام می‌شود.
این آسیب‌شناس گفتار در ادامه عنوان می‌كند: از آنجا كه كودكان از لحاظ اجتماعی هنوز با ناراحتی‌های حاصله از لكنت مواجه نشده‌اند، عوامل عاطفی به میزان زیادی روی آنها اثر گذاشته و معمولا رفتار اجتنابی ندارند و از طرفی چون یادگیری كودكان نسبت به بزرگ‌ترها بیشتر است، درمان بهتر و زودتر به نتیجه مطلوب خود می‌رسد.
به گفته وی با توجه به این كه مراكز مربوط به گفتار دیرتر از سایر مراكز بدن به رشد و تكامل می‌رسد باید فرصت جبران به كودك داده شود و سعی شود عواملی كه منجر به تشدید اختلاف كودك می‌شود به حداقل ممكن كاهش یابد (اضطراب، ترس، تنبیه و...).
همچنین والدین می‌بایست به جای توجه مستقیم به طرز صحبت كودك به محتوای گفتار او دقت كنند و هرگز وی را با سایر كودكان مقایسه نكنند.
معمولا دخترها زودتر از پسرها صحبت می‌كنند، حال اگر فرزند دوم خانواده پسر بود نباید توقع داشته باشیم همانند فرزند اول خانواده كه دختر است صحبت كند.
خضری با اشاره به این كه والدین باید از توجه كم و زیاد به كودك بپرهیزند، می‌افزاید؛ افراط در هر یك از موارد سبب عدم و یا از هم پاشیدگی تكلم طبیعی كودك می‌شود، وی در ادامه می‌گوید: به هیچ وجه كودك را وادار به ارتباط برقرار كردن با دیگران ننمایید، برای مثال به جای این كه از عباراتی مانند (با تو صحبت می‌كنند)‌، (جواب بده)‌ و... استفاده كنید به كودك اجازه دهید خود پاسخ سوال دیگران را بدهد و در این باره تصمیم بگیرد.
گفتنی است والدین باید درباره نیاز كودك به محبت، احساس امنیت و احساس تعلق، آگاهی توجه كافی داشته باشد و با استفاده از نكات مثبت و حسن ویژگی‌های موجود در كودك، سعی در بالا بردن اعتماد به نفس كودك كنند همانند تقویت فعالیت‌هایی نظیر شنا، نقاشی، موسیقی و... . این آسیب‌شناس گفتار و زبان با اشاره به این كه وقتی كودك دچار هرگونه اشكال گفتاری از جمله لكنت می‌شود، والدین باید از هرگونه عكس العمل نسبت به او اجتناب ورزند (احساس ترحم، اضطراب، خشم، خندیدن و مسخره كردن)‌ یادآور می‌شود؛ خستگی، عدم سلامت عمومی و تغذیه غلط سبب تشدید مشكل كودك می‌شود لذا سعی در از بین بردن این عوامل كنید ولی هیچگاه سعی نكنید كودك از این طریق به خواسته‌هایش برسد.
محققان بر این باورند كه باید انتخاب نوشتن با هر دو دست را به عهده خود كودك گذاشت و هیچگاه دست راست و چپ را به كودك تحمیل نكرد، همچنین به دفعات دیده شده است افرد لكنتی در شعر خواندن و هنگام كاستن سرعت صحبت خود كمتر دچار لكنت می‌شوند بنابراین صحبت كردن با ریتم و ضرب در بهبود كودك بی‌تاثیر نخواهد بود به گفته خضری از آنجا كه مشكل كودكان لكنتی در جمع بیشتر است لذا به جای بازی‌های انفرادی، كودك را باید تشویق به بازی‌های گروهی كلامی كرد. وی در پایان ضمن اظهار این كه شخصیت دادن به كودك بسیار كارساز است ، خاطرنشان می‌كند: نقش معلم نیز در درمان لكنت بسیار مهم است.
معلمان باید سعی كنند كودك را در فعالیت‌های اجتماعی شركت دهند و بین او و دیگران تبعیضی قائل نشوند. گفتنی است شاید هر كدام ازموارد فوق نكته مهم و ارزشمندی نباشند ولی هسته‌ای است در دامن روان كودك كه شاید منجر به لكنتی شدن یك فرد شود.