عوارض حشره کش ها را جدی بگیرید

هشدار دکتر لیدا عطارد فوق تخصص آسم و آلرژی و دکتر محمد منشوری دکترای محیط زیست

در یکی از تبلیغات تلویزیونی، مادری برای حفظ آرامش شبانه کودک خردسال‌اش هنگام خواب، یک قرص حشره‌کش برقی را نزدیک تخت‌خواب کودک روشن می‌کند و البته این کار را به این خیال انجام می‌دهد که حشرات را در طول شب از فرزندش دور کند اما ظاهرا او غافل است از این که با همین کار، فرزندش را در معرض چه آسیب‌های جدی‌تری قرار می‌دهد....

دکتر لیدا عطارد، فوق‌تخصص آسم و آلرژی در مورد قرص‌های حشره‌کش می‌گوید: «این قرص‌ها حاوی ماده‌ای به نام پرمترین هستند و اصولا این نوع حشره‌کش‌ها، با اثر گذاشتن روی سیستم اعصاب حشره‌ها و از کار انداختن آن، باعث مرگ‌شان می‌شوند.»

● تاثیر حشره‌کش‌ها بر سلامت آدم‌ها

دکتر عطارد معتقد است که قرص‌های حشره‌کش، همان‌طور که روی اعصاب حشرات اثر می‌گذارند، می‌توانند به مرور زمان روی اعصاب پاراسمپاتیک انسان هم تاثیر بگذارند: «پودرهای حشره‌کش یا بخارهایی که از قرص‌های حشره‌کش ساطع می‌شوند، می‌توانند به ریه افراد راه یابند و با اثر گذاشتن روی سیستم عصبی و ایجاد اختلال در کارکرد آن، باعث خس‌خس سینه و تنگی نفس شوند. حتی افراد سالمی که زیاد در معرض این‌گونه مواد قرار دارند، ممکن است گرفتار سرفه‌های شدید یا حمله آسم شوند. به همین خاطر هم هست که بیشتر کشاورزان و افرادی که در کارخانه و تولید مواد حشره‌کش کار می‌کنند، از ناراحتی‌های ریوی و آلرژی‌های شدید رنج می‌برند.» وی همچنین تاکید می‌کند: «ماده موثر و آلرژی‌زایی که در قرص یا اسپری‌های حشره‌کش وجود دارد، می‌تواند سبب تورم، قرمزی، خارش، درد یا تاول پوستی شود.» دکتر عطارد استفاده از قرص یا اسپری‌های حشره‌کش را در فضاهای بسته و کوچک جایز ندانسته و توصیه می‌کنند:‌ «بهتر است که سالمندان، کودکان و افراد مبتلا به آسم و آلرژی هم از این مواد به دور باشند.» ضمن اینکه تنفس هر روزه این قرص‌ها می‌تواند سبب عطسه‌های پی در پی و سرفه‌های خشک در افراد شود.

● روی دیگر حشره‌کش‌ها

دکتر محمد منشوری، دکترای محیط‌زیست، هم عوارض دیگری را علاوه بر ناراحتی‌های ریوی و پوستی برای استفاده از انواع حشره‌کش‌ها عنوان می‌کند: «سموم آلی کلره و فسفره، بسته به نوع حشره‌کشی که استفاده می‌شود، در حشره‌کش‌ها وجود دارد که حشرات با مواجهه با آنها دچار مرگ می‌شوند. وقتی این سموم از طریق دست و پای حشرات وارد گردش خون آنها می‌شود، خون‌ریزی داخلی در بدن این موجودات ریز موذی رخ می‌‌دهد و به این ترتیب، آنها می‌میرند.» دکتر منشوری اعتقاد دارد که اثر سموم موجود در حشره‌کش‌ها (چه اسپری‌ها و چه بخار ناشی از قرص‌ها)، بسته به نوعی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند تا مدت‌ها روی در و دیوار خانه باقی بماند و در صورت تماس فیزیکی افراد خانواده وارد گردش خون شود و سیستم گوارشی را مختل کند. این اختلال می‌تواند شامل مشکلات مزاجی یا خونی باشد و خطر و شدت اثرش هم کاملا به نوع ماده‌ای که استفاده می‌شود بستگی دارد. دکتر منشوری، برخورد فیزیکی را بهترین راه مبارزه با حشرات می‏داند و می‏گوید: «برای دور کردن حشرات بهتر است به جای استفاده از مواد شیمیایی پرعارضه از روش‌های فیزیکی و ساده استفاده کرد.»

● ۵نکته ایمنی درباره حشره‌کش‌های برقی

این روزها حشره‌کش‌های برقی در بسیاری از خانه‌ها و رستوران‌ها استفاده می‏شود. درباره استفاده یا عدم استفاده از این حشره‏کش‏ها دلایل علمی و اثبات شده‏ای در دست نیست. تنها نکته قابل ذکر این است که پرتوهای ماورای بنفش ساطع شده از این وسایل، حاوی مواد گندزدایی هستند که می‌توانند به مرور زمان روی بافت‌های زنده بدن انسان تاثیر بگذارند و بیماری‌های پوستی یا حتی در برخی از موارد، انواع سرطان‌ها را در پی داشته باشند. در صورت استفاده از این وسایل باید نکات ایمنی را نیز رعایت کرد. اگر در خانه حشره‌کش برقی دارید، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

۱) دستگاه حشره‌کش را روی فرش و نزدیک به مواد اشتعال‌زا نگذارید.

۲) از دست زدن به میله‌های حشره‌کش، در صورت روشن بودن دستگاه، پرهیز کنید.

۳) دستگاه حشره‏کش را پیش از جا به جا کردن، خاموش کنید.

۴) برای جلوگیری از برق‌گرفتگی، دستگاه را روی میز و دور از دسترس اطفال نگهداری کنید.

۵) دستگاه‌ حشره‏کش را در محلی قرار ندهید که نور آن به صورت مستقیم به سمت شما بتابد.

● ۵ راه برای مبارزه با حشرات

۱) اگر می‏خواهید در و پنجره‌های خانه را باز بگذارید و از هوای خنک بیرون لذت ببرید، حتما روی پنجره‌ها توری نصب کنید و در اولین فرصت هم یک در توری‌دار آلومینیومی را کنار در بالکن یا بهارخواب‌ تعبیه کنید.

۲) به جای استفاده از انواع حشره‌کش‌های شیمیایی، از یک پشه‌کش کوچک و سبک برای کشتن پشه‌ها استفاده کنید.

۳) مانداب‌ها بهترین مکان برای تخم‌ریزی و پیدایش حشرات هستند، اجازه ندهید که آب در جاهایی مثل زیرگلدانی یا سینک ظرف‌شویی برای مدت طولانی راکد بماند و همیشه آن‌ها را خشک و تمیز نگه دارید.

۴) همیشه از سطل زباله دردار استفاده کنید و سطل زباله‌ را حداقل هر دو هفته یک بار با آب کاملا داغ و مواد ضدعفونی‌کننده بشویید و از انباشته کردن زباله در حمام یا بالکن پرهیز کنید.

۵) اگر پوست حساسی دارید، یا با به کار بردن همه روش‌ها، باز هم پشه‌ها از خانه‌تان دور نمی‌شوند، هنگام خواب با لباس‌های پوشیده بخوابید یا به دست و پای‌تان کِرِم یا اسپری‌های دورکننده حشرات بزنید تا آنها جرأت نزدیک شدن به شما را پیدا نکنند.

ندا احمدلو