تا دمی مانده سر برآر از خواب

چگونه به خودسازی واقعی در فرصت های آسمانی دست یابیم

صوت دلنشین ربنا و اللهم لک صمنا در وقت افطار و ذکر دعای اللهم انی اسئلک من بهائک یابهاه» در سحر، لحظاتی ناب و بهشتی در ماه مبارک رمضان پیش روی زمینیان است که اگر چشم دل بگشایی، لایق دیدار جانان می شوی. ماه رمضان، ماه ضیافت الهی و ماه انسان سازی است ماه ذوب کردن گناه و خالی نمودن درون از شهوت ها است تا نور معرفت در آن بتابد و درهای رحمت بر روح انسانی گشوده شود. رمضان ماه رازونیاز با رب الارباب است، غم دل با او گفتن و عقده های فراق در حضورش گشودن. غبار غفلت از آینه جان زدودن و نور ذکر در آن تابانیدن است که همه و همه بر سر سفره رحمان و ضیافت رمضان میسر است، فقط برای بهره مندی از این همه فضایل باید حقیقت این لحظات را درک کرد و قدر شب های قدری که در پیش رو داریم را دانست و از خوان گسترده حضرت دوست بهره جست.

اما برای درک حقیقت این ماه و بهره مندی از فضایل شب های قدر چه باید کرد؛ اینکه گفته می شود ماه مبارک رمضان یکی از بهترین فرصت ها برای خودسازی و پالایش روح و جسم از گناهان است، امری واضح و روشن است، اما چگونه می توان به این خودسازی رسید تا از این فرصت یک ماهه به بهترین شکل ممکن استفاده کرد تا بعد از پایان این ماه عزیز برای تمام طول سال توشه تقوی و ایمان همراه با چاشنی قربت خداوند داشته باشیم؟

در دو شماره گزارش پیش رو راه های درک بهتر و بیشتر حقیقت ماه مبارک رمضان و چگونگی خودسازی را از زبان کارشناسان و اساتید حوزه و دانشگاه می خوانیم:

● روزه و رستگاری

ماه مبارک رمضان فرصتی ارزشمند برای زدودن گناهان، پاک کردن نفس روشن و صیقل دادن روح انسانی است که خداوند به این اشرف مخلوقات ارزانی داشته است.

حجت الاسلام خلیل آقاخانی استاد حوزه و دانشگاه در گفت وگو با گزارشگر کیهان با استناد به آیه ۱۸ سوره بقره درخصوص علت نامگذاری ماه رمضان به ماه خودسازی می گوید: «در این آیه خداوند فلسفه و حکمت وجوب روزه را دستیابی بشر به تقوا و رسیدن به مقام متقین دانسته است و این بدان معنا است که ماه رمضان به سبب انجام آیین روزه داری از این ظرفیت برخوردار می باشد تا آدمی را به مقام متقین برساند.»

از آقای آقاخانی می پرسم چگونه می توان مراحل خودسازی را طی کرد؟ می گوید: «در حقیقت ماه رمضان یک دوره پودمانی و کارگاهی است که شخص در آن آماده می شود تا در مسیر خودسازی گام بردارد و پس از طی مراحلی به مقام متقین برسد.»

از این استاد سؤال می کنم مگر متقین در چه جایگاه و مقامی قرار دارند که بر آن تأکید می کنید در پاسخ می گوید: «مقام متقین در فرهنگ قرآنی، همان مقام انسان کامل است، زیرا تقوا هر چند که دارای مراتب و درجاتی است، اما نهایت آن تقوا همان انسانیت کامل و فعلیت یافته تمامی اسمای حسنای الهی است. شخص متقی، با مدیریت نفس خود، تن و روان خویش را چنان می سازد که جز در مسیر کمال گام برنمی دارد. او به خود اجازه می دهد، بی آنکه قوه ای از قوای انسانی خویش را تعطیل کند، با تعدیل، مدیریت و مهار آن، به بهترین وجه از آن بهره گیرد و تمام قوای بشری را به کمال شایسته و بایسته خویش برساند.»

این استاد حوزه و دانشگاه درمورد اینکه حال این خودسازی چگونه پدید می آید، با استناد به آیات قرآن اینطور توضیح می دهد: «مجموعه احکام و قوانینی که برای روزه داری بیان شده، مجموعه ای کامل برای خودسازی و تزکیه نفس و روان است، زیرا محور تزکیه و خودسازی تخلیه و تحلیه (آراسته شدن) است.»

آقای آقاخانی در توضیح بیشتر معنای تخلیه و تحلیه اضافه می کند: «تخلیه به معنای آن است که رذایل پست نفسانی از روان و نفس آدمی بیرون رانده شود و به جای آن صفات و فضایل خوب و خیر جایگزین شود که این همان تحلیه نفس است و روزه دار با عمل به احکامی که در روزه داری بیان شده است می تواند به این تزکیه نفس و تحلیه آن برسد و نه تنها خودسازی کند و تن و جان را از رذایل پست بشوید، بلکه می تواند با عمل به احکام روزه و قوانین آن، خود را در فضایل بیاراید و تحلیه نماید.»

● رمضان مناسب ترین فرصت برای خودسازی

«در این ماه خودسازی، درهای بهشت برروی مؤمنان گشوده و درهای جهنم بسته می شود، نباید کاری کرد که در اثر آن کار، درهای بهشت بر رویمان بسته و درهای دوزخ گشوده شود.»

دکتر ابراهیم امیری استاد دانشگاه با بیان مقدمه فوق و با اشاره به اینکه در این ماه پر برکت- چنانکه از روایات استفاده می شود- بهشت را زینت می دهند و پاداش کارهای خیر و عبادتها دو برابر می شود در توضیحات بیشتری اضافه می کند: «باتوجه به اینکه این ماه، ماه آمرزش گناهان و مغفرت و ماه توبه، آزادی و رهایی از جهنم و دستیابی به بهشت است، لذا باید در این فرصت مغتنم از هر کار بد و حرامی دوری کنیم و تمام اوقات خود را با یاد و ذکر پروردگار بگذرانیم.»

دکتر امیری نظر خود را درخصوص چگونگی خودسازی در این ماه صیام اینطور بیان می کند: «کمترین خودسازی به این است که انسان «خودی» را برای خویشتن نشناسد و خدا را مالک خود بداند که در اینصورت خدا را خواهد شناخت و حق عبودیت پروردگار را ادا خواهد کرد و از هر چه رنگ غیرخدایی دارد، دوری می جوید.»

این استاد دانشگاه اضافه می کند: خودسازی و جدا شدن از تعلقات و هواهای نفسانی، منشا تمام کمالات و ملکات و فضائل انسانی است و اگر کسی توانست خود را از تعلقات مادی برهاند و به ظواهر زودگذر دنیا بی اعتنا باشد، بی گمان به خدا توجه خواهد کرد و به سوی تکامل روانه خواهد شد و این بالاترین پیروزی و سرفرازی انسان است.»

وی می گوید: «خداوند می داند تمام مفاسد جهان، ظلم ها، تعدی و تجاوزها و گردن کشی ها در اثر خودبینی و هواپرستی است، لذا در قرآن کریم همواره تزکیه و تربیت مقدم بر تعلیم و آموزش ذکر شده است و خودسازی یعنی تزکیه نفس و ماه رمضان، ماه تزکیه و تطهیر نفس است پس بیایید با هم در این ماه بزرگ تقرب به خدا را بجوییم تا در درگاهش ره یابیم و در روز رستاخیز سفیدروی گردیم.»

● آهنگ تقریب جوییم

در آیات ۱۳۸ تا ۱۸۷ سوره مبارکه بقره، به راههای خودسازی در ماه مبارک رمضان تأکید و بر رعایت تقوای مؤمنان توصیه شده است.

محمود کریمی حافظ کل قرآن کریم در گفت وگو با گزارشگر کیهان به بیان این راهها می پردازد و با اشاره به اینکه اول و آخر و ثمره روزه داری، تقوا است، خاطرنشان می کند: «اگر انسان بخواهد درک درستی از فضایل این ماه پرخیر و برکت داشته باشد باید تقوای خود را پررنگ تر کند که با تدبر در این آیات فوق می توان به این تقوا رسید.»

آقای کریمی قرائت، تفکر، تدبر و انس با قرآن کریم را یکی از مهمترین راههای خودسازی ذکر می کند و می گوید: «قرآن کتاب هدایت است که جز خیر و سعادت برای انسان چیز دیگری نمی خواهد، و تأثیر هدایتی عمیقی در رفتار و کردار انسان دارد.»

این حافظ کل قرآن کریم که در نمایشگاه قرآن با وی آشنا شدم در ادامه سخنان خودآسان گرفتن کارها و امور روزمره را یکی دیگر از موارد مهم خودسازی در ماه مبارک رمضان می داند و اضافه می کند: «همانطور که خداوند متعال تمام کارها را بر بندگان خود آسان می گیرد، ما هم باید مسائل مادی، و امور روزمره زندگی را سهل و آسان بگیریم و از تشریفاتی که متأسفانه این روزها به شدت در خانواده ها مشاهده می شود، خودداری کنیم.»

وقتی به او می گویم متأسفانه تا وقتی که تشریفات و تجملات در زندگی برخی ها به شدت وجود دارد، چطور می توانیم مردم را به ساده زیستی سفارش کنیم، اینطور می گوید: «با نظر شما کاملاً موافقم، تا زمانیکه الگوهای جامعه ساده زیست نباشند، نمی توان از مردم عادی چنین توقعی داشت، اما نکته مهم این است که هر کس باید خودسازی را از خود شروع کند ما باید زندگی حضرت علی«ع» و حضرت فاطمه زهرا«س» را الگو و سرمشق زندگی خود قراردهیم.

کریمی همچنین شکرگذاری از نعمات پروردگار و ذکر ادعیه مستحبی در تمام طول سال و بخصوص در ماه مبارک رمضان را از دیگر راههای خودسازی عنوان می کند و می گوید: «قرائت دعاهای افتتاح، مجیر، ابوحمزه ثمالی و جوشن کبیر که در این ماه بسیار سفارش شده است، را به همه توصیه می کنم. چون روزه داری فقط تحمل گرسنگی نیست، بلکه به جا آوردن اعمال مستحبی در این ماه مبارک هم جزو فضایل بی شمار این ماه مغفرت و رحمت است.»

وی در ادامه مردم را به مهربانی و عطوفت به همنوع و حضور در مساجد دعوت می کند و می گوید: «با رعایت تقوای الهی که از راههای فوق الذکر حاصل می شود، می توان از خطاها و لغزشها مصون ماند که البته رعایت این نکات باید مقدمه ای باشد تا بتوانیم در طول یک سال و تا ماه رمضان سال آینده خود را در برابر گناهان بیمه کنیم.»

به او می گویم، در تمام طول سال که نمی توان روزه گرفت تا از خطا مصون ماند، پس برای اینکه در طی این مدت بیمه شویم چه کارهایی را می توان انجام داد، خیلی صریح و شفاف می گوید: «برای اینکه در تمام طول سال حضور قلب داشته باشیم قرائت قرآن را فراموش نکنیم حتی اگر در حد روزی یک جزء یا یک سوره باشد، ضمن اینکه با زیارت مرقد مطهر بزرگان دین و ائمه معصومین«ع» و سفرهای زیارتی می توان پل ارتباطی خود را با خدا مستحکم تر نمود و روح را صیقل داد.»

● مسیر قطعی و مطمئن تقرب الهی

ماه رجب ماه ولایت، شعبان ماه رسالت و رمضان ماه خدا نامگذاری شده است و مسیر صحیح، قطعی و مطمئن تقرب الهی و رسیدن به مقام وصل، ولایت و رسالت است.

حجت الاسلام والمسلمین رحیم جعفری کارشناس مسائل قرآنی در گفت وگو با خبرنگار کیهان در خصوص چگونگی بهره مندی از فضایل ماه مبارک رمضان با ذکر مقدمه ای چنین می گوید: «ماه رمضان یک تعریف و شخصیت شکلی و صوری دارد و آن امساک ظاهری است که انسان از اذان صبح تا اذان مغرب از چیزهایی که روزه را باطل می کند خودداری می کند، اما رمضان یک تعریف و شخصیت حقیقی، باطنی و محتوایی هم دارد و آن امساک از گناه و ظلم به دیگران و امساک از هرگونه انحرافی ولو کوچک است که حیثیت انسانی و اخلاقی را مخدوش می کند.»

وی در ادامه می گوید: «انجام کارهای خیر مثل خدمت به دیگران، کمک رسانی به نیازمندان، تقویت بنیه های اخلاقی و تربیتی و ارتقاء آن مثل صبر و تحمل و بردباری، صداقت و یکرنگی و ایثار و فداکاری و همچنین کنار گذاشتن بدیها مثل کینه و قهر، دروغگویی، ریا و شرک و سوءنیت... ماهیت اصلی ماه رمضان است.»

وی با اشاره به اینکه رمضان ماه پالایش، بازنگری و بررسی و تسویه حساب و تعیین تکلیف انسان با خودش می باشد می گوید: «تمام زمینه های تحول بهره برداری و در نهایت تصمیم گیری سرنوشت ساز در این ماه فراهم است که براحتی می توان از آن استفاده کرد و نتیجه گرفت.»

حجت الاسلام جعفری می گوید: «اگر بدرستی و با عزم قاطع وارد ماه رمضان شویم و اکسیر خلوص و بهره برداری های معنوی و روحی و ارتباط و اتصال به خداوند را به آن ضمیمه کنیم و با همین عزم از این ماه خارج شویم، قطعاً تأثیرات مثبت و ماندگار آن برای انسان خواهد ماند و سرنوشتی سعادتمند را برای ما رقم خواهد زد.»

آسمان و زمین این روزها و شبها دست در دست هم داده و نغمه واحدی سر می دهند که ای بندگان خدا، در این بزم و سرور داخل شوید که خدایتان شما را به این میهمانی فراخوانده است. میهمانی ای که دربهای بهشت بر روی زمین گشوده شده است تا همگان از نسیم دل انگیز آن برخوردار شوند. این ماه معنوی روزانه ای دیگر است که خداوند بار دیگر بندگانش را ندا می دهد. برای عبور از گذشته و اتصال به آینده ای روشن و سپید که در آن جز پاکی صداقت و همرنگی نیست، اما فرصت زیادی نمانده است، لحظه ها و ساعتها بزودی سپری می شوند و فقط چند شب دیگر به بهترین روزها و ساعتهای این ضیافت الهی و شبهای قدر آن باقی است. پس باید از این فرصت پیش رو نهایت استفاده را از فضیلت های آن برد.

اما چگونه و روزه دار واقعی کیست و فضیلتهای ماه مبارک رمضان چیست؟

چرا نفسهای روزه داران در این ماه ثواب تسبیح و خواب آن ثواب عبادت را دارد؟ چه کنیم که حقیقت این ماه پر فیض و برکت را بدرستی درک نمائیم و از خوان گسترده الهی خظ کافی و وافی را ببریم؟

حجت الاسلام والمسلمین محمود اشجع استاد دانشگاه و دبیر ستاد امور دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاه صنعتی شریف در گفت وگو با گزارشگر کیهان با اشاره به اینکه روزه عبادتی است که در تمامی ادیان الهی وجود دارد می گوید: «روزه گرفتن به معنای امساک و خویشتن داری است و این عبادت بنا به زمان و مکان تغییراتی داشته اما هیچ گاه از عبادات انسانی حذف نشده است.»

وی می گوید: «روزه گرفتن انسان را به اجتناب و دوری از مبطلات فرا می خواند و به او کمک می کند که از برخی کارها و رفتارها دوری کند.»

حجت الاسلام اشجع با اشاره به اینکه رمضان ماه میهمانی خداست و این میهمانی آداب خاص خود را دارد، اضافه می کند: «مگر نه اینکه ما زمانی میهمان هستیم خود را با توقعات و خواسته های میزبان هماهنگ می کنیم و گاه کاری را انجام می دهیم که در شرایط عادی از آن سر باز می زنیم، روزه گرفتن هم نوعی تسلیم در برابر خواست خداست و اینکه به هر آنچه او دستور داده عمل کنیم، و چنانچه این عبادت صحیح انجام شود نه تنها برای حال بلکه برای آینده ما هم مفید است.»

وی اضافه می کند: «البته انجام ندادن مبطلات روزه دلیلی بر درست بودن عبادت ما نیست، شاید لب به خوراکی ها نزنیم، ولی با گفتن یک تهمت ناروا، اجر عبادتمان را از بین می بریم، روزه هم جسم را تصفیه می کند و هم روح را و روح انسان به بدنی فعال، کوشا و با نشاط نیاز دارد. بدنی که سالم باشد سحر از خواب بیدار می شود و با طراوت و شادابی عبادت می کند و روح خود را جلا می دهد.»

● تأثیرات ماندگاری روزه

از این استاد دانشگاه سؤال می کنم چه کار باید بکنیم تا تأثیرات روزه این یک ماه تا همیشه برای ما باقی بماند. در پاسخم می گوید: «در ماه مبارک جسم و روح به برخی کارها عادت می کند، بدن یاد می گیرد که در طول روز دو نوبت غذا با طلوع و غروب خورشید، نخورد. این سلامت باید در ماههای دیگر سال هم حفظ شود و این کار برای همیشه ما عادت شود.»

وی با اشاره به اینکه ماه شوال و دیگر ماههای سال هم دعاها و عبادتهای خاص خود را دارد، اضافه می کند: «باید حرام ها را کنار بگذاریم، حال که یک ماه می توانیم از محرمات دوری کنیم، پس حتماً می توانیم در باقی سال هم این کار را انجام دهیم. در این ماه تمرین کرده ایم که سحرخیز باشیم، می توانیم این کار پسندیده را به همه سال تعمیم دهیم.»

استاد اشجع اضافه می کند: «کارها و فعالیت های ما در ماه مبارک رمضان به همین سادگی است و ادامه آن می تواند به همه کمک کند تا خیلی از عادات بد را کنار بگذارند. این گونه است که روزه تأثیرش را در تمامی روزها و ماههای سال برای ما باقی می گذارد و تنها به یک ماه و چند روز نیست و لذا مؤمن واقعی باید این گونه رفتار کند.»

● قرآن را از مهجوریت خارج کنیم

روزه دار واقعی کسی است که معرفت قرآن و ماه رمضان را درک کرده باشد و به فضیلت های این ماه پر خیر و برکت آشنایی کامل داشته باشد و این شناخت و معرفت، پس از درک و شناخت انسان از خودش حاصل می گردد.

فاطمه مظهری کارشناس ارشد الهیات و دبیر یکی از دبیرستانهای نمونه دخترانه شاهرود هم در گفت وگو باگزارشگر کیهان با تاکید بر این مسئله که هر کس خود را بشناسد، می تواند خدای خود را هم بشناسد، می گوید: «در طول سالهای گذشته کم تر توانسته ایم آموزه های قرآنی و علوم مختلف دینی را وارد زندگی افراد کنیم. مثلاً در آموزش و پرورش فقط در برخی از دروس آموزه های دینی را وارد محتوای درسی کرده ایم، حال آنکه دروسی مثل ریاضی و علوم و ... هم می تواند رنگ و بوی خدایی داشته باشد.»

وی با اشاره به اینکه تعلیم باید همراه با تزکیه باشد اضافه می کند. «انسان باید به گونه ای تربیت شود که نسبت به پیرامون خود معرفت حاصل کند و تا زمانیکه این معرفت حاصل نشود نمی توانیم حقایق ماههای پرفیض و پربرکت سال همچون شعبان و رمضان را درک کنیم.»

وی همچنین به مهجوریت قرآن و کم توجهی افراد در تمام طول سال به این کتاب آسمانی اشاره می کند و می گوید: «قرآن باید در راس تمام امور زندگی و روزمره باشد و عادت کنیم که هر روز حداقل آیاتی از قرآن کریم را تلاوت کنیم و این کار را فقط به ماه مبارک رمضان محدود نکنیم.»

استاد رضا نباتی کارشناس مسائل دینی هم در این خصوص چنین می گوید: «باید توجه جدی نسبت به قرآن داشته باشیم و آنطور که شایسته است از این کتاب الهی بهره مند شویم و مطمئن باشیم تمام مشکلات و گرفتاری های انسانها با تمسک و توجه به قرآن کریم حل می شود.»

وی در گفت وگو با گزارشگر کیهان با اشاره به اینکه نسبت به قرآن سه وظیفه داریم اضافه می کند. «قرآن آموزی قرآن شناختی و تربیت قرآنی نیز جزو این سه وظیفه هستند و باید معرفت و شناخت را مبتنی بر قرآن قرار دهیم.»

وی با اظهار تاسف از اینکه حق قرآن را آنطور که باید و شاید به جا نمی آوریم و در مقایسه با اهل بیت«ع» و برگزاری مراسم جشن و عزاداری برای آن بزرگواران، در مورد قرآن بسیار کوتاهی کرده ایم، خاطرنشان می کند: «مهجوریت قرآن باعث شد، که معمولا تک بعدی به قضا یا نگاه کنیم؛ برخی یا از در رحمت یا از در خوف به قرآن نگاه می کنند. هیچ گاه هر دو را در کنار هم ندارند. به اعتقاد صاحب نظران ،قرآن دارای معارف و ابعادی است که در ظاهر با هم در تضاد است و با عقل معمولی نمی توان آن را درک کرد و در اینجاست که نیاز به معرفت اهل بیت و شناخت و درک بیشتر آیات داریم.»

استاد نباتی همچنین می گوید: نباید عبادت را تک بعدی نگاه کرد، خواندن قرآن برای هدایت تمام بشریت نازل شده است و همانطور که رهبر معظم انقلاب هم اشاره فرمودند، واقعیت تلخ این است که همه مردم به قرآن احترام می گذارند و عشق می ورزند، اما عده کمی آن را می خوانند و در آیات آن تدبر می کنند، و لذا در این میان آنچه باید بدان توجه شود، خواندن عمومی قرآن کریم در جامعه و تدبر و اندیشه در آیات آن است و این فرصتها و ماه رمضان را باید مغتنم شمریم و اگر تحصیل کرده ها هم قرآن را با معنی بخوانند و در آن تدبر کنند، غوغایی در جامعه می شود که البته این کار نیاز به فرهنگ سازی دارد.»

● چگونه حقیقت ماه رمضان را درک کنیم

این ماه سفره ای است که از جانب خداوند پهن شده که درهای جهنم در آن بسته است.

حاج منصور قصری زاده قاری بین المللی و حافظ کل قرآن کریم در گفت وگو با خبرنگار سرویس گزارش روز کیهان با اشاره به اینکه تمام اعمال و رفتار انسان در این ماه ثواب دارد، می گوید. «با توجه به اینکه نقطه عطف و دقتی در تمام کارها در ماه رمضان وجود دارد، لذا هر قدمی که برمی داریم، حتی زمانیکه رانندگی هم می کنیم عبادت محسوب می شود و ثواب دارد.»

قصری زاده با تاکید بر خودسازی در این ماه مبارک اضافه می کند: ماه رمضان بهانه ای برای تمرین خودسازی می باشد و به همین دلیل است که تمام کارهای فردی و اجتماعی انسانها رنگ و بوی خدایی به خود می گیرد و خداوند هم در این ماه سنگ تمام گذاشته است از همین رو حتی خوابیدن در ماه رمضان هم عبادت محسوب می شود، اما این مسئله نباید ما را از موضوع اصلی و درک فضیلتهای این ماه غافل کند و خدایی ناکرده دست خالی و با توشه و اندوخته ای کم این ماه پر فیض و برکت را پشت سر بگذاریم.»

این حافظ کل قرآن کریم با اشاره به اینکه شبهای پر خیر و برکت قدر را در پیش رو داریم می گوید: «نقشه راه زندگی در این ماه مبارک ترسیم می شود پس بیاییم تا فرصت داریم نقشی موثر برای خود رقم بزنیم و از غافله بهشتیان عقب نمانیم.»

● جرعه عشق در سبوی رمضان

رمضان ظرف نزول قرآن است و تمام کتب آسمانی از جمله زبور، صحف، انجیل و تورات هم در این ماه مبارک رمضان بر پیامبران نازل شده است.

حجت الاسلام محمد تیموریان امام جماعت مسجد سیدالشهداء لویزان به بیان فضائل ماه رمضان می پردازد و فهرست وار می گوید: «برترین ماه سال، نزول کتب آسمانی در این ماه و توفیق روزه نیز جزو فضائل ماه مبارک است که پیامبراکرم«ص» درخصوص برترین ماه سال چنین می فرماید:«ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روی آورد... عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است...و بهترین ساعاتی است که خداوند به بندگانش نظر رحمت می کند.» از او سوال می کنم چگونه می توان این فضائل را کسب کرد که می گوید: «برخی کارها ایجابی و برخی سلبی است. و بهترین کارهایی که می توان در این ماه انجام داد، ورع و دوری از گناه است. همچنین انسان خاضعانه از خداوند بخواهد اعضا و جوارح وی از محرمات دور بماند.»

این امام جماعت به کارهای ایجابی مثل تلاوت قرآن کریم اشاره می کند و می گوید: «نیکی کردن به فقرا، امساک و رسیدگی به ایتام و به جا آوردن نماز مستحبی و افطاری دادن به دیگران بسیار توصیه شده است.»

از حجت الاسلام تیموریان در مورد فواید روزه هم سوال می کنم که در پاسخ اینطور می گوید:«روزه موجب تقویت تقوا و پرهیزگاری، مانع عذابهای دنیوی و اخروی ، همچنین باعث آرامش روان و جسم و مانع نفوذ شیطان می شود.»

وی به حدیثی از پیامبر اکرم«ص» درخصوص آرامش روان و جسم اشاره می کند و می گوید: «پیامبر اکرم«ص» می فرماید: روزه بگیرید تا سالم بمانید، معده خانه تمام دردها و امساک و روزه بالاترین داروهاست.»

● فرصتهای آسمانی در راه است

فقط چند شب دیگر تا شبهای تقدیر و سرنوشت، شبهای راز و نیاز و ساعاتی که عبادتش برابر با هزار شب می باشد، وقت باقی است. بیائیم قدر این فرصتهای آسمانی را بدانیم. اما براستی چگونه می توان قدر شبهای قدر را درک کرد؟

دکتر مسعود ساطع استاد دانشگاه در گفت وگو با گزارشگر کیهان در پاسخ به سوال فوق چنین می گوید: « شب قدر بهترین زمان برای توبه کنندگان است اگر می خواهید به خدا نزدیک شوید، در شب قدر، شب زنده داری کنید، آنهایی که دارا هستند در این ایام مبارک دستگیر نیازمندان باشند تا رحمت الهی بر زندگی شان نازل شود، و آنهایی هم که در طبقه متوسط اجتماع قرار می گیرند، صدقه کوچکی در حد وسع و توان خود خرج بینوایان کنند.»

دکتر ساطع با اشاره به اینکه شب قدر لحظه مناجات و استغفار و طلب حاجت است می گوید: «قرآن در این شب مبارک نازل شده و ظاهراً مراد از قدر، تقدیر و اندازه گیری است. خدای تعالی در این شب حوادث یک سال بعد از این شب تا شب قدر سال آینده را مقدر می کند، زندگی، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و... همگی در این شب برای یکایک افراد مقدر می شود.»

وی در ادامه اضافه می کند:« در اهمیت این شب همین بس که خداوند متعال یک سوره اختصاصی درباره این شب نازل فرموده است. در این شب از لحاظ تاریخی هم اتفاقات مهمی رخ داده است نظیر رهایی قوم بنی اسرائیل از فرعون و نیز نزول مائده آسمانی بر مسیح«ع» و حواریون. اما تاثیر شگرف شب قدر به گونه ای دیگر معنا می شود. این شب اساساً شب تحول و دگرگونی است. چه شبی می تواند مهمتر از شبی باشد که به ناگهان برپایه یک تصمیم عظیم از وادی جهل به وادی نور درآئیم. این شب شبی است که به همه روزها و شبهای زندگی مان معنا می دهد و اگر از آن بهره نبریم در دام جهالت ها می سوزیم. پس تا فرصت باقی است سر از خواب برآریم.»

در این لیالی قدری که در پیش رو داریم ما را هم از دعای خیرتان فراموش نکنید و در زمزمه دعای جوشن کبیر و ابوحمزه ثمالی و در نماز شبهایتان دعاگو باشید.

صدیقه توانا