دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025
عبور از اولین خان جهانی
پذیرفته شدن ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) ، بی‌شك الزامات اقتصادی، صنعتی و حتی فرهنگی قابل توجهی به همراه خواهد داشت؛ گرچه هنوز تا عضویت نهایی در این سازمان راه نه چندان كوتاهی در پیش است. عضویت در WTO به معنای پذیرش قوانین و هنجارهای مشترك میان تمام كشورهای عضو در این سازمان است و نیز رقابتی كه دیگر قوی و ضعیف نمی‌شناسد. رقابتی كه برای امثال ما هم فرصتی است برای جبران فاصله‌ها و تحقق سودای توسعه و هم می‌تواند در صورت غفلت و تكرار راه و رسم ناصواب گذشته، مهلكه‌ای باشد كه صنعت و اقتصاد نحیف ما جان سالم از آن به در نخواهد برد.در این میان عادت‌های فرهنگی ما، بعضی به ضرورت وضع جدید دگرگون می‌شود (حقوق مؤلفان و مخترعان) و بعضی دیگر، خاصه فرهنگ كار و تولید در جامعه، اگر تغییر نیابند، آتیه روشنی پیش رو نخواهیم داشت.سخنان دكتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان، كه در بولتن "فرهنگ و صنعت" آمده، ناظر بر این دو وجه فرهنگی در این وضعیت تازه است و نقطه آغازی است برای بحث و تمهید مقدماتِ ورود به سازمان تجارت جهانی، تا بلكه در این كارزار هر چه مهیاتر حضور یابیم.
كجای راهیم؟
عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی تازه اولین مرحله را پشت سر گذاشته، یعنی اینكه تا مدت‌ها باید برای عضویت ثابت، مذاكراتی صورت گیرد. این مذاكرات حداقل سه یا چهار سال طول می‌كشد و البته هستند كشورهایی كه این مرحله برایشان ۱۵ سال به درازا كشیده است و هنوز هم به عضویت تمام‌عیار این سازمان در نیامده‌اند. ولیكن به هر حال وقتی ما تقاضای عضویت داده‌ایم و خوشبختانه پس از مدت‌ها تقاضایمان پذیرفته شده، معنایش این است كه باید اقتصادمان را برای وارد شدن به بازارهای جهانی و رقابت در آنها آماده كنیم. واضح است كه روزی كه وارد این سازمان بشویم باید الزاماتی را بپذیریم. این الزامات معنایش این نیست كه به یكباره تمام تعرفه‌ها را برداریم و یا تمام مرزها را به روی تولیدات خارجی باز كنیم، بلكه به این معناست كه به هر حال باید به سمت برطرف ساختن تعرفه‌ها و حتی به صفر رساندن آنها حركت كنیم. یعنی سیاست‌های حمایتی باید جای خود را به سیاست‌های رقابتی بدهند.در مورد تأثیری كه این عضویت بر اقتصاد و صنعت ایران می‌گذارد باید بگویم كه برای برخی از صنایع و تولیدكنندگان ما تأثیر مستقیم و بلافاصله‌ای ندارد. علتش هم این است كه درست است تعرفه‌های گمركی‌مان بالاست و سیاست‌هایمان حمایتی است، ولی در خیلی از موارد كالاهای قاچاق وارد كشور می‌شوند و عملاً در بسیاری از زمینه‌ها در عرصه رقابتی به سر می‌بریم، نمونه‌اش صنعت كفش، پوشاك و یا منسوجات. برای اینكه واردات غیرقانونی و بنابراین و رقابت غیرقانونی به هر حال وضعیت رقابتی در كشور ایجاد كرده است.پس می‌بینیم كه عضویت ما در WTO برای این قبیل صنایع مسئله‌ای بیش از آنچه كه همین حالا با آن درگیرند، ایجاد نخواهد كرد. اما بخشی از صنایع ما هستند كه جنبهٔ انحصاری دارند، یعنی صنایع بزرگی كه عمدتاً هم صنایع دولتی هستند (مثل خودروسازی، پتروشیمی و صنایع وابسته)، و احتمالاً این دسته از صنایع بعد از این با مشكلاتی مواجه خواهند شد. بخش مهمی از مواد اولیه كه برای تولید این صنایع به كار می‌رود یارانه‌ای است و به طور مثال فولاد ما با برق بسیار ارزان تولید می‌شود. این نوع صنایع چون قیمت‌هایشان، قیمت‌های واقعی نیست و مواد اولیه‌شان بیش از حد ارزان و توسط دولت تهیه می‌شود، دچار بحران خواهند شد.
حقوق پدیدآورندگان
مسئلهٔ كپی‌رایت همیشه برای ما مسئلهٔ مهمی بوده ولی هیچگاه آن را به جد نگرفته‌ایم. در آینده هم ما نمی‌توانیم از كنار این مسئله همچون گذشته به راحتی بگذریم. هم جامعهٔ جهانی به این مسئله حساس است، یعنی عضویت ما در WTO ایجاب خواهد كرد كه بالاخره ما هم قواعد و مقررات بین‌المللی را قبول كنیم، و هم اینكه بخشی از تولیدكنندگان داخلی ما از این بابت ضرر و زیان می‌بینند. قانون كپی‌رایت چیزی است دوطرفه. تا به حال تصور می‌كرده‌ایم چون كپی‌رایت را قبول نداریم و زیر تعهدش نرفته‌ایم، بنابراین از حقوق دیگران به راحتی استفاده می‌كنیم و خودمان هم كه چیزی نداریم تا دیگران از آن سوءاستفاده كنند.اتفاقاً این طور نیست و در بسیاری موارد از جمله تولیدات فرهنگی مثل فیلم، كتاب و آثار هنری فقدان قانون كپی‌رایت باعث شده تولیدكنندگان داخلی كه كالایی برای عرضه در بازار جهانی دارند، متضرر شوند.در مورد واردات محصولات فرهنگی از خارج، شمارگان ناچیز و تقاضای نه چندان زیاد این محصولات باعث می‌شود تا این مسئله تنها جنبهٔ احترام به حقوق معنوی دیگران را داشته باشد و بدیهی است كتابی كه به طور متوسط در هزار نسخه چاپ می‌شود برای ناشر خارجی نمی‌تواند سودی داشته باشد و تنها حكم كسب اجازه از صاحب اثر را پیدا می‌كند. پس این طور نیست كه احترام به حقوق دیگران به تولید فرهنگی ما لطمه‌ای وارد كند. از قضا در این حوزه سوءاستفاده‌كنندگان از نبودن كپی‌رایت بیشتر سازمان‌ها و نهادهای دولتی‌اند كه فرهنگنامه‌ها، دانشنامه‌ها و كتاب‌های علمی خارجی را بدون هیچ هزینه‌ای چاپ می‌كنند و به قیمت ارزان می‌فروشند. برای كمك به عرصه فرهنگ باید راه دیگری را پیدا كنیم. عرصه فرهنگ باید از این اقدامات نادرست پاك شود.از طرفی با پذیرفتن قانون كپی‌رایت دیگر مجبوریم تلاش كنیم در همهٔ عرصه‌ها، از جمله فرهنگ، سعی كنیم محصولاتی با كیفیت بالا تولید كنیم و بتوانیم آنها را در عرصه جهانی عرضه كنیم و چه بسا كه این راهی شود برای كسب درآمد و رونق حوزهٔ تولیدات علمی و فرهنگی. البته برای تولید علمی و فرهنگی این یك شرط لازم است، اما كافی نیست. وقتی كسی كشف یا اختراعی می‌كند و یا مقالهٔ مهمی می‌نویسد، اگر هر كسی در هر جایی كه خواست از آن استفاده كند یا به چاپش برساند بی‌آنكه حقوق مادی و معنوی صاحب اثر را ادا كند، دیگر انگیزه‌ای برای تولید علمی و ابداع و اختراع باقی نخواهد ماند.به طور كلی گمان می‌كنم با توجه به سطح بالای ایرانیان در علوم پایه و رایانه، در صورت پذیرش كپی‌رایت و البته ایجاد بسترهای مناسب، این حوزه نیز یكی از حوزه‌هایی است كه می‌تواند در مقیاس جهانی پیشرفت كرده و نتایج مفیدی را به بار بیاورد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست