تعصب بی جا مانع کسب است

بازی استقلال و پرسپولیس که می شود طرفدارهای هیچ کدام از دو تیم حاضر نیستند یک لحظه از تشویق دست بردارند و موقع بازی با چنان تعصبی از تیم شان حرف می زنند که کافی است نظر مخالفی بشنوند آن وقت خون جلوی چشمان شان را می گیرد و امکان هر رفتار غیر اخلاقی و اجتماعی از آن ها وجود دارد

بازی استقلال و پرسپولیس که می‌شود طرفدارهای هیچ کدام از دو تیم حاضر نیستند یک لحظه از تشویق دست بردارند و موقع بازی با چنان تعصبی از تیم‌شان حرف می‌زنند که کافی است نظر مخالفی بشنوند آن وقت خون جلوی چشمان‌شان را می‌گیرد و امکان هر رفتار غیر اخلاقی و اجتماعی از آن‌ها وجود دارد این نوع نگاه و این نوع حساسیت شدید را تعصب می‌گویند. یکی روی تیم فوتبال تعصب دارد، یکی روی یک شخصیت، یکی روی فلان گروه و یکی هم روی یک فکر و اندیشه‌ای خاص. بالاخره همه آدم‌ها توی زندگی‌شان با مواردی سر و کار دارند که نسبت به آن تعصب نشان دهند و همین تعصبات باعث می‌شود که بخشی از زندگی‌شان با دلخوری و جر و بحث بگذرد چون آدم‌های متعصب کوتاه بیا نیستند و همین زندگی تلخی را برای‌شان رقم می‌زند.

● فکر من فکر برتر

به هر چیزی نمی‌شود تعصب گفت! روان‌شناسان معتقدند که یک نگرش ثابت و جدی در مورد درست بودن یک باور و احساس تعصب نام دارد. وقتی پای تعصبات شما وسط کشیده می‌شود آن وقت شما نظر، عقیده، باور و احساسات دیگران را غلط می‌پندارید و بر باورها و احساسات خودتان پافشاری می‌کنید که همین خودش کلی تنش؛ جر و بحث و توافق نشدن و مشاجره را به دنبال دارد. این تعصبات می‌تواند بین خانواده شما پررنگ باشد یا بین گروه دوستان و یا در محل کارتان. در هر گروهی که باشید تعصب باعث سرزنش طرف مقابل شما و جواب‌های قهرآمیز آن‌ها و دلخوری در روابط طرفین شود. آدم‌ها نسبت به چیزهایی که به آن تعصب دارند بسیار آرمان گرا هستند یعنی چون به آن آرمانی نگاه می‌کنند آن را غیر قابل شکست و نقدناپذیر و حتی خارج از هرگونه اشتباه می‌پندارند.

برای همین باورهای دیگران را بی ارزش و ناتوان می‌دانند و بر باورهای خود تاکید می‌کنند. تعصب رفتارهای نامناسب، تنش و مشاجره را به همراه دارد. افرادی که روی افکار، باورها و احساسات خود تعصب دارند معمولا جلوی پیشرفت خود را می‌گیرند و اجازه نمی‌دهند افکار و باورهای‌شان رشد کند. آن‌ها حتی جلوی رشد شخصیت خود را هم می‌گیرند چون افراد متعصب افرادی هستند که افراطی فکر می‌کنند و عمل می‌کنند برای همین حاضرند برای باور و نظر خود دعوا راه بیندازند و دست به کارهای غیر اخلاقی و رفتارهای نامناسب بزنند، آن‌ها هیچ وقت افکار خود را ارزیابی نمی‌کنند و اجازه به روز شدن و حتی تغییر به خود نمی‌دهند. این افراد روابط خوبی با اطرافیان‌شان ندارند و معمولا ارتباطات صمیمی و مستحکمی را هم تجربه نمی‌کنند چون همیشه نظر خودشان را درست‌تر و منطقی‌تر می‌دانند.

تعصب ما می‌تواند به یک فرد یا یک دیدگاه و نظر باشد می‌تواند به یک گروه و یا احساس خاص باشد در هر صورت فرقی نمی‌کند در هر حال ما گرفتار نگرشی هستیم که از نظر خودمان کامل، جامع، ثابت و جدی است و هیچ تغییری در آن راه ندارد. شاید با خودتان فکر کنید تعصب گاهی مواقع خوب و به جا است راستش این تنها زمانی است که نتیجه تعصب شما افکار، احساسات و رفتارهای نامناسب نباشد و آن را جامع و بی‌نقص تصور نکنید مثلا اگر تیم مورد علاقه‌تان شکست می‌خورد در و پنجره نشکنید یا اگر متوجه شدید تیم‌تان الان ضعیف است این ضعف را با رفتارهای نادرست نشان ندهید و قبول کنید. پذیرش اشتباه و خطا بودن یک باور برای خیلی‌ها سخت است اما می‌توانید باورتان را تصحیح کنید و به صورت درست‌تری ابرازش کنید.

● تعصبت را کم کن!

اگر شما از آن آدم‌هایی هستید که زیادی به همه چیز تعصب دارند از تیم مورد علاقه‌شان تا استاد دانشگاه و تا باور و نظرشان درباره گرد بودن زمین و همین تعصبات مشکلات زیادی را برای زندگی‌تان ایجاد کرده بهتر است تلاش کنید تا آن را کمرنگ کنید، برای کاهش تعصب چند پیشنهاد داریم که اگر قبول کرده‌اید که تعصب بی جا مانع کسب است؛ آن‌ها را بخوانید:

۱. خودتان بهتر می‌دانید که تعصب به خرج دادن شما آخرش به جنگ و دعوا و جر و بحث‌های مختلف ختم می‌شود و رابطه شما با دیگران را در حد تیم ملی افتضاح می‌کند. بنابراین بهترین پیشنهاد این است که لطفا خودتان را خیلی بزرگ نبینید یعنی غرور و خودبزرگ‌بینی باعث می‌شود که شما احساس برتری نسبت به دیگران داشته باشید و همین احساس برتری دلیلی می‌شود که بر نظر، ایده و فکر خودتان تعصب داشته باشید و اصلا کوتاه نیایید. کمی خودتان را خاکی کنید به خودتان بگویید که ایده‌های شما بهترین ایده‌ها و نظرات شما بهترین نظرات دنیا نیست و آدم‌های دیگری هم هستند که بتوانند بهتر از شما فکر و عمل کنند.

۲. پیشنهاد بعدی ما این است که تلاش کنید فکر خودتان را رشد دهید آدم‌ها تا زمانی که چشم باز کنند و تنها سیب را ببینند فکر می‌کنند سیب تنها میوه و شاید بهترین میوه روی کره زمین است اما اگر همین افراد را یک روز ببرید به یک بازار میوه و انواع و اقسام میوه‌ها را ببینند آن وقت هی اصرار نمی‌کنند سیب تنها میوه است وقتی شما اطلاعات خودتان را بیشتر کنید فکرتان را وسعت ببخشید آن وقت می‌توانید برای حرف‌ها و نظرات دیگران ارزش قائل شوید و آن را بپذیرید و یا حتی اگر واقعا فکرتان درست است آن را هم به روشی مناسب بیان کنید. هم رفتارهای نامناسب نداشته باشید.

۳. گاهی یک فکر و یک عقیده یا حتی یک احساس، تمام زندگی شما را تسخیر می‌کند و بر همه اجزای زندگی‌تان تاثیر می‌گذارد مثلا اگر طرفداری از یک تیم تمام هم و غم شما بشود و ارزش همه آدم‌ها را معیار طرفدار این تیم بودن بسنجید و این طرفداری روی انتخاب‌ها و تصمیم‌های مهم زندگی‌تان اثر بگذارد آن وقت باید این فکر و این رفتار تعصبی را در زندگی‌تان شناسایی کنید و واکنش‌های خود را در برابر دیگران هم در نظر بگیرید بعد سعی کنید این باور و نظر را کنترل کنید و بعد نوع رفتارهای‌تان را هم تغییر دهید سعی کنید عواطف ملایم را در زندگی‌تان تمرین کنید و یاد بگیرید احساسات خود را آرام بیان کنید و نظر و احساس دیگران را هم بشنوید و سعی کنید برای کاهش تنش درباره نظرات یکدیگر صحبت نکنید.

نویسنده: وجیهه محمدپورمقدم