لذت ترک گناه

گناه به سبب آن که در راستای خواسته های نفسانی و وسوسه های شیطانی است، لذت بخش است. از این رو بسیاری از مردم به سوی گناه کشیده می شوند و ترک گناه برای خیلی ها سخت و دشوار است. با این …

گناه به سبب آن که در راستای خواسته های نفسانی و وسوسه های شیطانی است، لذت بخش است. از این رو بسیاری از مردم به سوی گناه کشیده می شوند و ترک گناه برای خیلی ها سخت و دشوار است. با این همه اگر انسان بداند که با ترک گناه به چه لذتی بزرگ و مانا و پایا می رسد، شاید کمتر گرایش به گناه یابد. امیرمؤمنان علی (ع) می فرماید: ترک گناه سخت است ولی ترک بهشت سختتر است. (غررالحکم، ص ۳۵۰) زیرا آن حضرت ارزش بهشت و لذت های پایدار و جاودانه اش را می داند و می شناسد؛ چرا که بهشت نوشی بی نیش است که در لذت های دنیوی هرگز نمی توان آن را یافت؛ زیرا هر نوش دنیایی و شیرینی آن با نیش و تلخی همراه است.

البته برای انسان ترک لذت نقد بر لذت نسیه سخت است؛ چرا که باور مردم بر این است که غوره نقد به از حلوای نسیه است؛ بنابراین اگر به جای غوره ترش، شیرینی اندک را بچشند، هرگز حاضر نمی شوند تا این حلوای شیرین اندک را به حلوای شیرین بی پایان بدهند. از اینجاست که امام صادق (ع) می فرماید: خوشا به حال کسی که به خاطر موعودی که آن را ندیده دست از تمایلات و خواهش های حاضر بردارد. (وسایل الشیعه، ج ۱۱، ص ۲۴۴)

لذت باقی به جای لذت فانی

اما اگر انسان بداند که این شکیبایی و صبر در برابر خواهش های نفسانی چه پیامدها و برکاتی دارد، شاید این گونه عمل نکند، زیرا بسا شکیبایی یک ساعت که شادمانی درازی به دنبال دارد و بسا لذت یک ساعتی که اندوهی دراز را درپی خواهد داشت. (مستدرک الوسایل، ج ۲، ص ۲۹۹) پس اگر انسان بخواهد حسابگرانه نیز بیندیشد می بایست صبر کوتاه در دنیا را برای دستیابی به لذت بی پایان آخرت ترجیح دهد، تا خوشبختی و سعادت ابدی را درک کند. در حقیقت خوشبختترین مردم کسی است که برای لذت باقی از لذت فانی دست بردارد. (غررالحکم، ص ۱۹۸) ولی افسوس که کمتر خردمندی را می توان یافت که این گونه محاسبه کند و چنین به حسابرسی دقیق دست یابد؛ زیرا بسیاری از مردم، به ظاهر دلبسته می شوند و حسابرسی را براساس لذت های زودگذر قرار می دهند و به جای لذت پاینده عبادت به لذت کوتاه معصیت رو می آورند. این در حالی است که هیچ عبادتی برتر و زیباتر از ترک شهوات و خواسته های نفسانی نیست (غررالحکم، ص ۳۵۱)

پیامبر گرامی (ص) می فرماید: هفت کس را خداوند در روزی که سایه ای جز سایه او نیست، خود بر سرشان سایه می افکند. یکی از آن هفت کس، مردی است که زنی زیبا و دارای حسب، او را به خود خواند و مرد بگوید که از پروردگار جهانیان می ترسم. (محجه البیضاء، ج ۵، ص ۱۸۵) یعنی کسی که بر لذت کوتاه، چشم پوشد و لذت بهشت رضوان را بخواهد، چنین شخصی حسابرسی عاقل و خردمند است.

البته برخی می گویند که از این لذت کوتاه بهره می بریم و سپس توبه می کنیم و پاک می شویم ولی این گونه انسان ها، باید بدانند که ترک گناه، آسانتر از درخواست توبه است، چه بسا ساعتی گناه، که اندوهی دراز به همراه دارد. (وسایل الشیعه، ج ۱۱، ص ۴۵۱) به هر حال، ترک گناه آسانتر از درخواست توبه است (نهج البلاغه، صبحی صالح، ص ۵۰۱) از طرفی طبق نص قرآن توبه از آن کسانی است که ناآگاهانه گناهی مرتکب شوند و پس از آن آگاه شده رو به درگاه خداوند آورند و توبه کنند که قطعا توبه این گونه افراد مقبول است. با این همه از کجا معلوم که آن افراد که می خواهند پس از گناه در آینده توبه کنند، موفق به توبه شوند.

براساس روایات، اگر انسان در میان دو راهی انجام کار نیک و ترک گناه گرفتار آید، دوری گزیدن از زشتی ها و بدی ها بهتر و سزاوارتر از انجام کار نیک است. (غررالحکم، ص ۵۷)

البته انسان های سالم و دارای فطرت پاک و خرد سلیم، گرایش به نیکی ها داشته و براساس همین گرایش ذاتی از زشتی های گناه گریزان هستند؛ زیرا گناه جز زشتی چیزی نیست و انسان دوستدار زیبایی ها بدان گرایشی ندارد. از این رو امیرمؤمنان در جایی دیگر می فرماید: هر کس نیکی ها را دوست داشته باشد، از حرام ها دوری می ورزد، زیرا حرام چیزی جز زشتی نیست که انسان طالب نیکی، هرگز به آن سو نمی رود. (بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۴۱۹)

به هرحال، انسان عاقل انسانی است که لذت را در ترک گناه می جوید، چنان که زیبایی ها را در ترک آن می بیند و کار حرام را نه تنها به جهت بد بودن آن بلکه به سبب زشتی آن نیز ترک می کند؛ زیرا برای این افراد اگر چه عقل ایشان حکم می کند که این کار بد است، دل و احساس ایشان نیز حکم می کند که این کار زشت است. بنابراین، هم از نظر عقل و هم از نظر احساسات، گرایشی به گناه ندارند، زیرا آن را، هم بد و هم زشت می یابند. این گونه است که از ترک گناه، در همین دنیا نیز لذت می برند، زیرا دوری از بدی ها و زشتی ها برای آنان لذت آفرین است.

علی رحیم زاده