ترکیه, میانجی سازش

ترکیه چندی پیش میزبان شیمون پرز رییس جمهور رژیم صهیونیستی ومحمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین بود این دو تن در پارلمان ترکیه سخنرانی کردند ونقش ترکیه را در روند صلح خاورمیانه ستودند رئیس جمهور رژیم صهیونیستی قبلا تاکید کرده بود که ترکیه می تواند نقش میانجی را در روند صلح خاورمیانه بازی کند

ترکیه چندی پیش میزبان شیمون پرز رییس جمهور رژیم صهیونیستی ومحمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین بود. این دو تن در پارلمان ترکیه سخنرانی کردند ونقش ترکیه را در روند صلح خاورمیانه ستودند.

رئیس جمهور رژیم صهیونیستی قبلا تاکید کرده بود که ترکیه می تواند نقش میانجی را در روند صلح خاورمیانه بازی کند. به اعتقاد پرز اسلام میانه رو حاکمان ترکیه، رقیبی جدی در مقابل آن چیزی است که وی اسلام افراطی از سوی ایران می نامد وتصریح می کند: اگر ترکیه در مسیری که در پیش گرفته پیروز شود، ملل منطقه اعم از مسلمان ها، یهودی ها، اعراب واسرائیلی ها پیروز خواهند شد.

ترکیه از مدت ها پیش تلاش دارد تا نقش مهمی در روند صلح خاورمیانه و حل سایر بحران های منطقه به عهده بگیرد و بدین وسیله ضمن ارتقاء موقعیت سیاسی اش در خاورمیانه، اهمیت استراتژیک خود را به آمریکا و اتحادیه اروپا نشان دهد.

از طرفی جهان غرب از به قدرت رسیدن گروههای اسلام گرای افراطی و بنیادگرا در کشورهای مسلمان می هراسد و در عین حال می داند که گروههای سکولار افراطی نیز به فرض دستیابی به قدرت در این کشورها، در عمل توانایی ایجاد ثبات سیاسی را ندارند و در دراز مدت سبب تقویت بنیادگرایان می شوند.

به اعتقاد غرب الگوی حزب عدالت و توسعه ترکیه که از یک سو مبانی سکولاریسم و تمدن غربی را پذیرفته و از دیگر سو، به سنت های اسلامی احترام می گذارد، در واقع ترکیبی است که هم می تواند زندگی مسالمت آمیز با دنیای غرب را ممکن سازد و هم می تواند از بحران هویت در بین اقشار مسلمان و سوق دادن آنها به سوی اندیشه های افراطی جلوگیری کند.

بر همین مبنا، ترکیه در بین کشورهای اسلامی، گرم ترین رابطه را با رژیم صهیونیستی برقرار کرده است، اما در عین حال در بین کشورها و گروههای مخالف اسرائیل از جمله سوریه و جنبش حماس نیز دارای اعتبار است. دعوت هم زمان از شیمون پرز و محمود عباس برای سفر به ترکیه و برنامه سخنرانی برای هر دوی آنها در مجلس این کشور، نشانه آن است که رهبران آنکارا نسبت به متوازن بودن مواضع خود در برابر روند صلح خاورمیانه حساس هستند و اصرار دارند به صورت یک میانجی شناخته شوند.

به نظر می رسد ترک ها، ورود سوریه به روند صلح خاورمیانه را بر روند کلی مناقشات این منطقه تاثیرگذار می دانند. به نظر مقامات آنکارا اگر مذاکرات سوریه و اسرائیل به قصد دستیابی به پیمان صلح از سر گرفته شود، راه برای حل بحران سیاسی لبنان و پایان دادن به درگیری داخلی بین فلسطینی ها هموار خواهد شد و حتی این مسئله تاثیر مهمی بر روند بحران هسته ای ایران خواهد گذاشت.

از این رو مقام های ترکیه در دیدار با پرز سعی کردند تا وی را متقاعد کنند که اگر خواهان خلع سلاح حزب الله در لبنان، مهار حماس در سرزمین های فلسطینی و انزوای ایران در منطقه است، مذاکره با سوریه مناسب ترین راه برای دستیابی به این اهداف محسوب می شود. وزیر خارجه ترکیه در مذاکرات چند هفته پیش خود با مقام های اسرائیلی در بیت المقدس که پس از دیدار وی از دمشق صورت گرفت، به رهبران اسرائیل اعلام کرد که سوری ها آماده از سرگیری مذاکرات صلح هستند.

بنابراین میانجیگری ترکیه بین اسرائیل و سوریه اقدامی در جهت کمک به انزوای ایران تلقی می شود، چون ترکیه ضمن اینکه دستیابی ایران به چرخه سوخت هسته ای را سبب به هم خوردن توازن قوا در منطقه و به زیان خود می داند، برای حل مسالمت آمیز این بحران نیز تلاش می کند.

از این منظر اگر سوریه از صف ایران جدا شود و گروه هایی مانند حزب الله و حماس نیز به تبع سوریه از جمهوری اسلامی فاصله بگیرند یا مجبور به این کار شوند، ایران دیگر خود را در موقعیت برتر در خاورمیانه حس نخواهد کرد. قطعا این موضوع چالشی مهم برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد خواهد کرد.

سوال آن است که رژیم صهیونیستی ضمن آن که به نقش میانجی ترکیه در حل بحران خاورمیانه امیدوار است، آیا به توصیه های دولت آنکارا عمل خواهد نمود؟ بسیاری از ناظران به این پرسش پاسخ منفی داده ومعتقدند ادامه وضعیت موجود در نهایت به تحکیم موقعیت ایران خواهد انجامید.

منبع: روزنامه الحیاه ،چاپ لندن

برگردان: فرزان شهیدی

صبح صادق شماره ۳۲۷