وزیر به جای رئیس

قرار بر این بود در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۵ با برگزاری انتخابات, ۳ رئیس جمهور از کشورهای آفریقایی معرفی شوند رؤسای جمهوری ساحل عاج, تانزانیا و زنگبار در حالی که رأی گیری از مردم زنگبار در همان تاریخ معین خود برگزار شد, ۲ انتخابات دیگر لغو و به تعویق افتاد

به دلیل ناآرامی های داخلی ساحل عاج، بنابر پیشنهاد اتحادیه آفریقا و تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری این کشور برای یک سال به تعویق افتاد. از سوی دیگر، به خاطر درگذشت یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری تانزانیا، انتخابات این کشور به ماه دسامبر موکول شد. در قانون اساسی تانزانیا پیش بینی شده است هنگامی که یکی از نامزدهای احزاب مختلف، به هر دلیلی کشته یا فوت شود، برگزاری انتخابات به ماه های آینده موکول می شود تا فرصت لازم برای معرفی و تبلیغ نامزد جدید در اختیار احزاب ذینفع قرار گیرد. در هر حال، پس از بحث های فراوان، ابتدا، ۱۸ دسامبر ۲۰۰۵ برای انتخابات تانزانیا پیشنهاد شد، اما سرانجام، احزاب و گروه های مختلف، تاریخ ۱۴ دسامبر سال گذشته میلادی را برای برگزاری رأی گیری، تصویب و اعلام کردند.

آقای رئیس جمهور

«جاکایا امریشو کی کوئته» (Jakaya Mirsho Kikwete) پس از برگزاری مراسم تحلیف و سوگند در ۲۱ دسامبر سال گذشته میلادی، رسماً به عنوان چهارمین رئیس جمهوری تانزانیا کار خود را آغاز کرد. او متولد ۷ اکتبر ۱۹۵۰ در «باگامویو» تانگانیکاست. کی کوئته پس از اتمام دوران متوسطه، وارد دانشگاه دارالسلام شد و در رشته اقتصاد به تحصیل پرداخت.

سابقه خدمت نظامی کی کوئته در ارتش به بعد از دوران دانشگاه بازمی گردد. پس از اخذ مدرک، کی کوئته وارد ارتش تانزانیا شد و در کنار آن نیز به فعالیت های سیاسی خود ادامه داد. او مدارج ترقی در ارتش را پله پله طی کرد و در سال ۱۹۹۱ به درجه سرهنگی رسید و تا به امروز نیز در آن مقام باقی مانده است.

مهم ترین فعالیت های رئیس جمهوری کنونی تانزانیا، تلاش های سیاسی او بوده است؛ تلاش هایی که در اواخر دهه ۸۰ میلادی، رنگ تازه ای به خود گرفت. در سال ،۱۹۸۸ کی کوئته توانست به عنوان نماینده زادگاه خود، یعنی شهر باگامویو، وارد پارلمان تانزانیا شود. به دلیل ساختار نظام سیاسی تانزانیا، وزیران دولت همزمان با عضویت در دولت، می توانند به عنوان نماینده رئیس جمهور در پارلمان منصوب شوند. براساس این قانون، کی کوئته که بعدها مسؤولیت وزارتخانه های متعددی را برعهده داشت، تا سال ۲۰۰۵ نماینده پارلمان تانزانیا باقی ماند.

ورود کی کوئته به رده های بالایی در دولت تانزانیا به دهه ۹۰ بازمی گردد. او از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴ به عنوان وزیر آب، انرژی و معادن تانزانیا مشغول فعالیت بود. بلافاصله به مدت یک سال، مسؤولیت وزارت دارایی را برعهده گرفت؛ پستی که به تحصیلات دانشگاهی او مرتبط بود. اما بی شک، حضور شاخص او در دولت های رئیس جمهور «امکاپا» (Mkapa) اتفاق افتاد. با انتخاب شدن بنیامین امکاپا (Benjamin Mkapa) به عنوان رئیس جمهور تانزانیا در سال ،۱۹۹۵ کی کوئته فعالیت خود را به عنوان وزیر امور خارجه کابینه او آغاز کرد. با انتخاب مجدد امکاپا به عنوان رئیس جمهور در سال ،۲۰۰۰ کی کوئته هم در مقام وزارت امور خارجه ابقا شد و بدین ترتیب، سیاست خارجی جمهوری متحده تانزانیا طی سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵ به دست او طراحی شد و به اجرا درآمد.

احزاب

با اصلاح قانون اساسی در سال ،۱۹۹۲ اجرای سیستم «چند حزبی» در تانزانیا آغاز شد، اما اولین دوره انتخابات مطابق این شیوه، در سال ۱۹۹۵ برگزار شد. تا پیش از آن تاریخ، نظام سیاسی تانزانیا بر پایه سیستم تک حزبی استوار بود.

انتخابات پارلمانی، ریاست جمهوری و نیز انتخابات شوراهای محلی در کشور تانزانیا، هر ۵ سال یکبار و به صورت همزمان برگزار می شود. انتخابات سال ،۲۰۰۵ سومین دوره انتخابات در نظام چند حزبی به شمار می رفت. با این تفاسیر، در انتخابات اخیر، احزاب مختلفی شرکت داشتند و باید گفت تمام آنها برای رقابت با سیاستمداران اصلی کشور خود در صحنه حاضر شده بودند؛ اعضای حزبی که برای ۴ دهه، همچنان حاکم مطلق تانزانیا هستند: C.C.M .

CCM مخفف کلمات «Chama Cha Mapinduzi» است که این حروف به زبان بومی مردم شرق و مرکز قاره آفریقا انتخاب شده و به معنای «حزب انقلابیون» است. CCM از زمان استقلال تانزانیا، یعنی اواسط دهه ۶۰ میلادی تا به امروز، حاکمیت خود در بخش های مختلف کشور را حفظ کرده است. در انتخابات ریاست جمهوری سال ،۱۹۹۵ بنیامین امکاپا، نامزد این حزب توانست به پیروزی دست یابد و با انتخاب مجدد به عنوان رئیس جمهور در سال ،۲۰۰۰ موفقیت CCM را ادامه داد. همچنین این حزب با کسب اکثریت آرا، بیشترین تعداد کرسی های پارلمانی را در انتخابات سال های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰ به دست آورد.

در رقابت های انتخاباتی سال ۲۰۰۵ تانزانیا، اتفاقات قابل توجهی به وقوع پیوست. نامزد حزب CCM، جاکایا کی کوئته، با قدرت تمام و کسب بیش از ۸۰ درصد آرا، به مقام ریاست جمهوری تانزانیا برگزیده شد. در رقابت های پارلمانی نیز از ۲۳۲ نماینده ای که به طور مستقیم توسط مردم انتخاب می شوند، ۲۰۶ نماینده متعلق به حزب CCM بوده اند. این نتایج، بیانگر آن است که حکومت CCM بر جمهوری متحده تانزانیا، دست کم تا ۵ سال آینده ادامه خواهد داشت؛ البته اگر «اتفاقی» نیفتد.

دومین حزب قدرتمند تانزانیا، «کاف» (CUF) نام دارد. CUF که در حقیقت، مولود سیستم چند حزبی کشور است، توفیقات قابل توجهی از زمان پیدایش خود کسب نکرده است. در انتخابات ریاست جمهوری سال ،۱۹۹۵ «ابراهیم لیپومبا» (Ibrahim Lipumba) که ریاست CUF را نیز برعهده دارد، تنها با کسب ۶ درصد آرا، در جایگاه سوم قرار گرفت و در دوره بعدی نیز، که مجدداً به عنوان نامزد حزب متبوع خود معرفی شده بود، با کسب ۱۶ درصد آرا دوم شد. در رقابت های پارلمانی همزمان و در اولین دوره (سال ۱۹۹۵)، CUF توانست ۲۴ کرسی را از آن خود کند، اما در دوره دوم (سال ۲۰۰۰)، با افول نسبی، تنها ۱۷ نماینده این حزب، جواز حضور در پارلمان را به دست آوردند.

در انتخابات سال ۲۰۰۵ میلادی، سرنوشت CUF حکایت تازه ای داشت. از آنجا که کشور تانزانیا به ۲ حکومت «زنگبار» و «تانزانیا» تقسیم می شود که هر یک دارای رئیس جمهور، دولت و پارلمان های مجزا و مخصوص به خود هستند، لذا فرصت تازه ای در اختیار CUF قرار گرفت. آنها با توجه به تجربه دوره های قبل، به این نتیجه رسیدند که توفیق چندانی در انتخابات تانزانیا نخواهند داشت؛ پس با عنایت به اینکه اکثر طرفداران CUF از اهالی جزایر زنگبار، بویژه ساکنین پمبا (Pemba) هستند، حوزه اصلی فعالیت انتخاباتی CUF در «زنگبار» متمرکز شد.

---