زندگی شیرین با کنترل فشار خون

اگر شما دچار اضافه وزن هستید, باید کمی بیش از بقیه مراقب فشار خونتان باشید, زیرا فشار خون بالا در افراد جوان و چاق دو برابر و در افراد مسن و چاق ۵۰ درصد بیشتر از افراد دارای وزن طبیعی است

یک پژوهش که از سوی مهناز آهنگری،‌ دکتر محمد کمالی و دکتر منوچهر ارجمند حسابی صورت گرفته است به بررسی کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به فشار خون بالا در شهر تهران می‌پردازد. سالمندان مورد پژوهش ۳۰۰ عضو فرهنگسرای سالمند بودند که به صورت تصادفی از میان افراد ۶۰ سال و بالاتر انتخاب شده بودند. از بین این افراد ۱۹۱ نفر سالم و بدون شکایت از بیماری و ۲۳ نفر مبتلا به فشار خون بالا و سایر شرکت کنندگان از بیماری‌های دیگر رنج می‌بردند.

در پایان پژوهش میان وضعیت جسمانی، روانی و محیطی زندگی این افراد با افراد سالم تفاوت معنی‌داری مشاهده شد، در حالی که در حیطه اجتماعی تفاوت چندانی وجود نداشت. در مقایسه ۲ گروه جسمانی ارتباط میان تحصیلات و کیفیت زندگی بسیار قوی بوده است. همچنین سن،‌ تاهل و جنس با کیفیت زندگی تفاوت چندانی نشان می‌دهد. به نحوی که زنان به صورت کلی در وضعیت پایین‌تری از نظر میانگین کیفیت زندگی به سر می‌برند.

نتیجه پژوهش‌ها حاکی از این است که افراد مبتلا به فشار خون نسبت به افراد سالم، به لحاظ کیفیت زندگی در سطح پایین‌تری هستند. احتمالا به این دلیل که فشار خون بالا در افراد سالمند نه ففط موجب کاهش ظرفیت‌های جسمی فرد می‌شود بلکه به عنوان یک عامل خطر در ایجاد عوارض قلبی ـ عروقی،‏ مغزی و ایجاد مشکلات روحی چون افسردگی و کاهش توانایی‌های شناختی اثر دارد.

همچنین ایجاد وابستگی شدید دارویی و هزینه‌های اقتصادی نقش بسیار مهمی در زندگی سالمندان ایفا می‌کنند و ممکن است در صورت عدم درمان یا کنترل نامناسب و بموقع اثرات سوء برجای بگذارند.

● چرا فشار خون

اگر شما دچار اضافه وزن هستید، باید کمی بیش از بقیه مراقب فشار خونتان باشید، زیرا فشار خون بالا در افراد جوان و چاق دو برابر و در افراد مسن و چاق ۵۰ درصد بیشتر از افراد دارای وزن طبیعی است. در مردان به ازای هر ۱۰ درصد افزایش وزن، فشار خون ۶‌/‌۶ میلی‌مترجیوه بالاتر می‌رود.

اکثر افراد مبتلا به فشار خون بالا علائمی ‌ندارند، اما این مشکل می‌تواند سبب آسیب حاد یا مزمن به بخش‌های مختلف بدن شود. این مشکل به مویرگ‌های خونی مغز آسیب می‌رساند و موجب سکته مغزی می‌شود. فشارخون بالا سبب آسیب به مویرگ‌های خونی چشم و بروز اختلال بینایی و نارسایی کلیه می‌شود. ممکن است علائمی‌‌ از قبیل سردرد، دردهای قفسه سینه و تنگی نفس نیز بروز کند.

مواردی از پُرفشاری خون که در حد مرزی هستند، اغلب بدون درمان می‌مانند. ‌کاهش نمک در رژیم غذایی، ترک سیگار، انجام ورزش منظم و استفاده از روش‌های شل‌کردن عضلات موارد غیر دارویی است که می‌تواند به شما در کاهش فشار خون کمک کند. داروهای ضد فشارخون نیز ممکن است تجویز شوند.

● کاهش فشار خون با معجزات طبیعت

مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم، منیزیم و کلسیم در بهبود فشار خون بسیار موثر است.

شما پتاسیم را می‌توانید در موز، زردآلو، پرتقال، انجیر، گریپ‌فروت، هلو، انگور و آلو بیابید و سیب‌زمینی، سیر، کلم بروکلی، کدو سبز، قارچ و گوجه‌فرنگی نیز سرشار از پتاسیم هستند. حبوبات نیز از این نظر غنی‌اند. منابع منیزیم شامل جوانه گندم برشته، بادام زمینی، سیب زمینی، اسفناج، شیر، نان سبوس‌دار و مرغ است. منابع غذایی کلسیم شامل شیر و لبنیات و ماهی است.

میوه‌ها و سبزی‌ها دارای مقدار کمی ‌سدیم هستند و باید زیاد مصرف شوند. در مطالعات مقایسه‌ای میان گیاهخواران با افراد غیرگیاهخوار، مشاهده شده که متوسط فشارخون گیاهخواران کمتر است. یکی از علل این تفاوت را دریافت بیشتر پتاسیم در گیاهخواران دانسته‌اند.

مرکبات، توت‌ها و سبزی‌های دارای برگ سبز، ‌منابع غنی ویتامین C هستند. دریافت کم این ویتامین باعث پرفشاری می‌شود.

گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمک برای افراد دچار پُرفشاری توصیه می‌شود. برای معطرکردن گوشت می‌توان از سبزی‌های معطر، ادویه‌ها و میوه‌ها استفاده کرد. به عنوان مثال برای گوشت گوسفند از مرزنگوش و مریم گلی و برای مرغ از شوید و ترخون می‌توان استفاده کرد.

ماهی تازه، ‌منجمد یا کنسروشده بدون نمک خوب هستند. ماهی را می‌توان با برگ‌بو، شوید، فلفل قرمز و سیاه، ادویه‌ها، مرکبات، سس‌های خانگی بدون نمک و سایر سبزی‌ها معطر کرد. ماهی‌های دارای اسیدهای چرب مفید از قبیل حلوا، قزل‌آلا و قباد چندین بار در هفته توصیه می‌شوند.

سیب‌زمینی، برنج، ماکارونی، رشته‌ها و حلیم‌ بدون نمک و همچنین مواد نشاسته‌ای دارای سدیم کم هستند و می‌توان به عنوان پایه‌ای برای وعده غذایی از آنها استفاده کرد.

دانه کنجد و سبزی‌های برگ سبز، منابع کم سدیم و تامین کننده کلسیم هستند.

● با احتیاط بخورید

ـ از خوردن سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، برگرها و دیگر فرآورده‌های گوشتی به علت وجود مقادیر بالای سدیم، باید پرهیز کرد. سبزی‌های کنسروشده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور نیز نباید مصرف شوند.

ـ ماهی‌های دودی یا کنسروشده سرشار از سدیم هستند.

ـ سس‌ها، ‌سوپ‌ها، قرص‌های گوشت، کنسرو لوبیا و سایر غذاهای آماده مصرف می‌تواند سبب تشدید بیماری شود.

ـ برای پخت و پز به جای کره و روغن نباتی جامد بهتر است از روغن زیتون، ذرت، سویا و کانولا استفاده کرد.

ـ مواد حاوی کافئین از قبیل قهوه، چای، نوشابه‌های کولا و شکلات، سبب افزایش فشارخون می‌شوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند.

ـ برای کاهش فشارخون، پیاده‌روی سریع ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز و ۳ تا ۵ بار در هفته توصیه می‌شود.