انقلاب ما انفجار نور بود

انقلاب ما انفجار نور بود برخلاف چیزی که جا افتاده است, این جمله از امام خمینی ره نیست, بلکه یاسر عرفات در دیداری که با امام داشت این سخن را درباره انقلاب اسلامی ایران بیان کرد در این مقاله به بررسی بیشتری درباره این سخن می پردازیم

یکی از رایج ترین جملات منسوب به حضرت امام خمینی(ره)، جمله معروف «انقلاب ما انفجار نور بود» است که احتمالاً بسیاری از خوانندگان محترم نیز این جمله را از معروف ترین جملات آن امام راحل(ره) می دانند. جالب اینکه به ویژه در دههٔ فجر (که در آستانهٔ آن قرار داریم) فراوان از آن استفاده می شود و آن را در روزنامه ها و مطبوعات می نویسند و گاه از صدا و سیما پخش می شود و به بنیانگذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) نسبت داده می شود. اما حقیقت آن است که اساسا هیچ گاه امام چنین جمله ای را به زبان نیاورده اند! برای اثبات این مدعا کافی است که به صحیفه امام(ره) – که مجموعه بیانات معظم له در آن گردآوری شده است- سری بزنید.

حال قطعا برای شما این سوال مطرح می شود که پس جمله معروف فوق الذکر، از کیست و چگونه به غلط امام نسبت داده شده و این گونه فراگیر هم شده است؟ برای پاسخ به این پرسش کافی است باز هم به کتاب ارزشمند «صحیفهٔ امام» مراجعه کنیم. در صفحه ۱۸۱ از جلد ششم «صحیفهٔ امام» این جمله به «یاسر عرفات» - رئیس سابق جنبش فتح - منتسب دانسته شده و اینگونه ذکر شده است که وی در اوایل انقلاب اسلامی به ایران آمده و به محضر حضرت امام رسیده و شخص عرفات در خلال صحبت هایش در دیدار امام(ره) درباره انقلاب اسلامی ایران، به ایشان عرض کرده است: «آن ها (دشمنان انقلاب اسلامی ایران) می گویند: زلزله ای رخ داده، ما می گوییم که انفجار نور روی داده است.» جالب است «مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)» در پاورقی همین صفحه ۱۸۱، از جلد ششم «صحیفه امام» نیز به بروز این غلط مشهور اشاره می نماید و در توضیح می نویسد: «عبارت "انقلاب ما انفجار نور بود" که غالباً در شعارها استفاده می شود، برگرفته از اظهارات فوق می باشد که به اشتباه به عنوان سخن امام خمینی تلقی شده است.»(۱)

البته غرض از ذکر این واقعیت ناگفته و مورد غفلت، کم کردن از ارزش انقلاب شکوهمند اسلامی نیست، چرا که اساسا چنین حرکتی الهی و نورانی ای چنان درخشنده است که نیازی به جمله شخص سازشکاری چون عرفات برای پی بردن به ارج و ارزش آن نیست. ذکر این نکته ضروری است که امام راحل(ره) تعابیری نزدیک به انفجار در مورد انقلاب داشته اند که شاید از نظر مفهومی جای تأمل و تدبر داشته باشد. امام فرموده اند «نهضت انفجاری ایران در اثر دیکتاتوری و اختناق و فشار رژیم پهلوی هشداری بود برای همه مستکبرین در مقابل مستضعفین و… دولت ها باید در خدمت ملت ها باشند و ملت ها پشتیبان آنان تا آسایش برای همگان باشد عاقبت اختناق ها انفجار است.»(۲) یا در جای دیگر می فرماید: «یکی از عواملی که موجب پیروزی شما ها شد همین زیادی ظلم و زیادی اختناق بود، که این اختناق و فشار زیاد شد، انفجار از آن پیدا شد.»(۳)

همچنین بنیانگذار جمهوری اسلامی در تعبیر دیگری چنین فرموده اند: «ملت ایران می دانند که انقلاب عظیم ایران که در نوع خود کم نظیر یا بی نظیر است از ارزش های بزرگی برخوردار است…امید است که این انقلاب جرقه و بارقه ای الهی باشد که انفجاری عظیم در توده های زیر ستم ایجاد نماید و به طلوع فجر انقلاب مبارک حضرت بقیهٔالله ارواحنا لمقدمه الفداء منتهی شود.»(۴) و یا می فرمایند: «تقریبا ما به این مرتبه رسیده ایم که ملت ما یک دفعه یک انقلابی کرد و یک انفجاری درست حاصل شد که نظیر آن در هیچ جا نبود، یک ملتی که همه چیزش وابسته بود و این رژیم سابق همه چیز این را از دست داده بود و همه چیز ما را وابسته کرده بود، یک دفعه یک انفجاری در برکت همین مجالس بود.»(۵)

البته در تبیین چرایی تشبیه انقلاب به انفجار (به طور عام) در ادبیات امام و نیز اینکه تعبیر اخص (انفجار نور) علیرغم آنکه از امام نیست تا این حد فراگیر و جامعه پذیر شده می توان گفت در واقع انفجار نور بندگی در جهان ظلمانی استکباری معاصر باشد که انقلاب همانند نور، ظلمت مستکبرین را برملا ساخت. امواج و تاثیرات انقلاب اسلامی در تمام جهان نمایان شد؛ و همه ملت ها به حقوق خود در مقابل حکومت های جور به خود آمدند. در سایهٔ آن فضا، نورانیت معنوی و همه چیز رنگ معنوی به خود گرفت. بنابراین ایرادی نخواهد داشت اگر ادعا کنیم انقلاب اسلامی، انفجاری از نور در عصر ظلمت و سکون و سکوت بود، که لرزه بر بنیان طاغوت ها و ابرقدرت ها انداخت. از سویی انفجار نور می تواند مبین انفجار عشق با پیوند بین رهبر و مردم باشد که تا آن زمان این علاقه و ارتباط بین رهبر و ملت اینگونه سابقه نداشته است، یک مرتبه در این برهه از زمان، مثل نور پرتوافکنی کرد، و به اوج خود رسید. از پرتو انوار پیروزی انقلاب هزاران چشمه نور در زندگی این ملت جوشید و جلوه های عشق و امید را در اعماق جان ها و روان ها متجلی ساخت. از سویی همانطور که گاه نور به طور ناگهانی روشن و خاموش می شود، پیروزی انقلاب اسلامی از این جهت که عموم تحلیل گران سیاسی و همه کسانی که در رخداد ها و حوادث ایران دخیل بودند وقوع چنین پیروزی را، حتی تا روزهای واپسین عمر رژیم شاه ناممکن می دانستند، بیشتر شبیه به یک نور و معجزه بود تا تحولی عادی. و این پیروزی را کسی پیش بینی نمی کرد و مانند نوری تابیده شده و ظلمت را شکسته است.

اما در این سخن که "انقلاب ما انفجار نور بود"، نور در مقابل ظلمت و تاریکی است. و انفجار، یک واکنش شدید از توده های تحت فشار است، که تمام قالب خود را با یک حرکت قوی از هم می پاشد. بنابراین منظور از این فرمایش بنیان گذار جمهوری اسلامی "ره"، و تشبیه انقلاب به انفجار نور، این چنین می تواند باشد که : نهضت فراگیر اسلامی مردم ما در بهمن 1357، یک واکنش قوی و شدید مردمی، علیه تمام ظلمتها و تاریکی های رژیم ستم شاهی پهلوی بود؛ که منجر به فروپاشی آن حکومت سیاه گردید. و با از بین بردن اختناق و ظلم و زورگویی و حرکتهای ضد خدایی پهلوی، توانستند نور خدا و قرآن و اهلبیت و آزادی و استقلال را در کشور ایرن بطور گسترده حاکم نمایند. امید است که همه ما پاسدار این یادگار، و امانت امام و شهیدان گرانقدر باشیم.

پاورقی

۱- صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی (قدس سره)، چاپ اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (قدس سره)، ۱۳۷۸، ج ۶، ص۱۸۱

۲- صحیفه نور، ج۷، ص۳۲

۳- صحیفه نور، ج۸، ص۴۴۴

۴- همان، ج۱۵، ص۷۵

۵- همان، ج۱۶، ص۳۴۸