چگونه از آسیب‌های ورزشی پیشگیری کنیم؟

اگر یادتان باشد، در شماره‌های گذشته در همین ستون، گفتم که آسیب‌های ورزشی در مفاصل (به خصوص در رباط‌های مفصلی)، تاندون‌ها، عضلات و استخوان‌ها شایع و آسیب‌های ارگان‌های حیاتی …

اگر یادتان باشد، در شماره‌های گذشته در همین ستون، گفتم که آسیب‌های ورزشی در مفاصل (به خصوص در رباط‌های مفصلی)، تاندون‌ها، عضلات و استخوان‌ها شایع و آسیب‌های ارگان‌های حیاتی مثل آسیب‌های ناشی از ضربه به سر و ستون فقرات از اهمیت و شیوع بیشتری برخوردارند...

بعد از طبقه‌بندی آسیب‌ها، در این هفته به مبحث پیشگیری از آسیب‌ها خواهم پرداخت و سعی می‌کنم به سرفصل‌های آن اشاره کنم:

یکی از عوامل مهم بروز آسیب‌های ورزشی عدم آمادگی بدنی است که می‌تواند به صورت عدم آمادگی عمومی یعنی عدم توانایی و قدرت کافی عضلات، عدم انعطاف‌پذیری مفاصل یا عدم تعادل عضلات یعنی عدم تناسب توان عضلات یک سمت با سمت دیگر بدن و... بروز کند. شاه بیت آمادگی بدنی مناسب برای ورزشکاران، بدن‌سازی مناسب درطول تمرینات پیش از فصل و پیش از مسابقات است. نگارنده بارها از زبان مربیان محترم شنیده است که علت عدم موفقیت یا شکست تیم‌شان را آسیب‌دیدگی بعضی یاران کلیدی بیان نموده‌اند که به نظر من این عذر بدتر از گناه است و اساسا یکی از وظایف اصلی کادر فنی تأمین آمادگی بدنی بازیکنان است که نه تنها قابلیت تکنیکی لازم برای آنها را فراهم آورد، بلکه مطابق مطالب پیشگفت از بروز آسیب‌های ورزشی هم پیشگیری نماید.

گرم کردن قبل از ورزش و سرد کرد در پایان آن نیز اهمیت دارد. هر تمرین ورزشی ۵ مرحله دارد:

نرمش (۵ دقیقه)؛ حرکات کششی (۵ تا ۱۰ دقیقه)؛ گرم گردن مثلا با دویدن آرام (۵ دقیقه)؛ فعالیت یاتمرین اصلی و سرد کردن و کشش انتهایی (۱۰ دقیقه).

استفاده ورزشکاران از تجهیزات ایمنی مناسب مثل ساق بند فوتبالیست‌ها، زانوبند والیبالیست‌ها و کلاه مورتورسوارها و در مقابل، استفاده نکردن از وسایل سختی که می‌تواند برای دیگر بازیکنان خطرآفرین باشد؛ مثل دست بند یا گردن بند. در این مورد داوران، مربیان و پزشکان مسابقات باید توجه جدی را مبذول دارند. یکی از موارد مهم که جا دارد در این فرصت نیز به آن اشاره کنیم کفش مناسب ورزشی است که در مبحثی جداگانه به آن اشاره خواهم کرد.

اطمینان از شرایط سالم و ایمن محیط ورزش؛ مثلا وجود نداشتن اجسام سخت در کنار زمین.

تعدیل درجه حرارت‌های محیطی افراطی مثل گرما یا سرمای بیش از حد که می‌تواند موجب گرمازدگی یا سرمازدگی یا عوارض حاصله شود. درتابستان باید ورزشکاران قبل، حین و بعد از مسابقه آب کافی بنوشند. درمورد پیشگیری از سرمازدگی زمستانی در شماره‌های قبل به‌طور مبسوط توضیح داده‌ایم.

معاینات قبل از مسابقه که این روزها دراکثر مواقع حداقل استانداردهای علمی آن رعایت نمی‌شود؛ مثلا ورزشکاران با بیماری‌های دریچه‌ای قلب می‌توانند مستعد مرگ ناگهانی درحین ورزش باشند و ... در پایان به مطالعه‌ای اشاره می‌کنم که مشخص می‌‌کند در صورت رعایت همین اصول ساده تا ۸۰ درصد امکان پیشگیری از بروز آسیب‌های ورزشی وجود خواهد داشت.

دکتر پویا دانشور

متخصص پزشکی ورزشی و دبیر هیات پزشکی ورزشی‌استان اصفهان