رفاه نسبی در حضور مزاحم

نگاهی به علل و راهکارهای مقابله با «وزوز» گوش

«وزوز» (Tinnitus) یک اصطلاح پزشکی به معنای زنگ زدن است که مربوط به احساس انواع مختلفی از صداها در گوش یا سر است. «وزوز» پدیده نسبتاً شایعی است. بررسی ها نشان می دهد از هر پنج بزرگسال یک نفر «وزوز» را تجربه کرده است. «وزوز» ندرتاً یک شکایت منفرد است و غالباً همراه با افت شنوایی، گیجی و حساسیت فوق العاده به سروصدا است.

● علل «وزوز»

«وزوز» می تواند در اثر وقوع اصوات ناگهانی شدید (مانند شلیک گلوله و ترقه)، قرارگیری طولانی مدت در معرض اصوات (موزیک با صدای بلند، سروصدای ناشی از ابزارها در محیط کار و ترافیک مستمر) و همچنین به همراه دسته یی از بیماری های گوش خارجی، میانی، داخلی و عصب گوش باشد. در اکثر اوقات «وزوز» به دلیل آسیب به سلول های موئی و افزایش فعالیت آنها در حلزون (گوش داخلی) به وجود می آید. وجود «وزوز» در غالب موارد نشانه یک بیماری خطرناک نیست.

● اقدامات درمانی و توانبخشی

قدم اول مراجعه به پزشک گوش، حلق و بینی است. توصیف شما از «وزوز»تان، اطلاعات باارزشی را در اختیار پزشک قرار می دهد. پزشک متخصص پس از معاینه کامل در صورت نیاز شما را به شنوایی شناس (ادیولوژیست) ارجاع می دهد. «ادیولوژیست» ضمن انجام آزمایش شنوایی، «وزوز» گوش شما را از نظر شدت، فرکانس و کیفیت بررسی می کند. تیمی متشکل از پزشک خانواده، متخصص گوش، حلق و بینی، شنوایی شناس، فیزیوتراپیست و روانشناس برنامه درمانی را بر عهده دارند.

لازم به ذکر است یک روش واحد برای تمام مبتلایان به «وزوز» توصیه نمی شود. اگر روش خاصی موفقیت آمیز نبود، درمان دیگری را به کار می گیرند. مشارکت در این برنامه مستلزم بردباری است. در طول مدت اجرای برنامه توانبخشی نباید فراموش کنید که مهم ترین هدف، حذف «وزوز» نیست بلکه هدف رفاه نسبی شماست.

روش های درمانی عبارتند از؛

۱) استفاده از دارو؛ در برخی موارد دارو توسط پزشک گوش، حلق و بینی متناسب با بیماری تجویز می شود. آمار نشان می دهد گروهی از افراد به دارودرمانی پاسخ مثبت داده اند.

۲) استفاده از سمعک یا وسایل پوششگر؛ برای گروهی از افراد که به همراه «وزوز» کم شنوا نیز هستند، استفاده از سمعک بهترین وسیله برای پوشش صدای «وزوز» است و نسبت به دستگاه های مولد نویز و پوششگر ارجحیت دارد.

برای آن دسته از افراد که امکان استفاده از سمعک وجود ندارد یا کم شنوایی آنها در حدی نیست که لازم باشد از سمعک استفاده کنند، از وسایل پوششگر و مولد نویز استفاده می شود. تجویز سمعک و وسایل پوششگر توسط شنوایی شناس و متناسب با ویژگی های فردی هر بیمار تنظیم می شود. وسایل پوششگر شبیه سمعک هستند و اصوات خاصی را تولید می کنند تا فرد با «وزوز» خود سازگار شود. هر چه این وسایل مدت زمان بیشتری مورد استفاده قرار گیرند فرد رضایت بیشتری را کسب می کند. نویز تولیدشده از این تجهیزات به قدری عالی است که هیچ گونه احساس ناراحتی برای فرد ایجاد نمی کند.

۳) مشاوره و روان درمانی؛ «وزوز» باعث تولید احساس رنجش، اضطراب یا استرس، انزوا، خستگی و بی خوابی می شود و این عوامل نیز به نوبه خود باعث توجه بیشتر فرد به «وزوز» می شود. مشاوره و روان درمانی کمک موثری به آرامش فرد می کند. بهبود سبک زندگی، فعالیت بدنی مناسب، مبارزه با افسردگی، خواب مناسب و آرامش تاثیر زیادی روی «وزوز» دارند.

▪ توصیه ها

- تا حد امکان اطلاعات بیشتری را در مورد وزوز خود به دست آورید. این اطلاعات شما را از نگرانی و ترس ناشی از عدم آگاهی رها می کند.

- عواملی که باعث وخامت «وزوز» می شوند را شناسایی و کنترل کنید. در مواقع بروز استرس شدید، «وزوز» افزایش می یابد. استرس ها و نگرانی ها باعث بروز «وزوز» نمی شوند اما تاثیرات آن را تشدید می کنند. تمرین کنید از استرس های غیرضروری اجتناب ورزید.

- هر آنچه باعث خشنودی و رضایت شما شود، می تواند «وزوز»تان را کنترل کند. هر گاه وزوز به هر نحو اهمیت خود را از دست دهد، در این صورت فرد می تواند «وزوز» خود را نادیده بگیرد. برای نمونه ما به طور طبیعی سر و صدای ناشی از یخچال منزل خود را در آشپزخانه نمی شنویم در حالی که آن صدا معمولاً همیشه وجود دارد. این پدیده به آن علت است که مغز ما آن صدا را مهم تلقی نکرده است.

- از قرار گرفتن در محیط های ساکت دوری کنید. «وزوز» می تواند هر روز و حتی هر ساعت تغییر کند. اصوات جدیدی می توانند ظاهر شده و شنیده شوند یا اصوات قبلی تغییر کنند. حتی اگر «وزوز» را بلندتر از قبل درک می کنید، جای نگرانی نیست.

- بسیاری از افراد می ترسند که به مرور زمان «وزوز»شان غیرقابل تحمل تر شود، هرچند آمار نشان می دهد در ارزیابی های بعدی، هیچ گونه افزایشی در بلندی «وزوز» دیده نشده است.

- اگر توجه خود را به کارهای دیگر معطوف کنید، دیگر «وزوز»تان قابل درک نخواهد بود.

- از مصرف زیاد چای، قهوه، نوشابه، مشروبات الکلی، سیگار و دخانیات پرهیز کنید.

- هنگام خواب موزیک ملایم گوش دهید.

- گوش دادن به صدای پمپ آکواریوم، فن، پنکه، دستگاه بخور و همچنین نوار کاست یا سی دی حاوی اصوات طبیعی (امواج دریا، باران، رودخانه و ...) در پوشش «وزوز» بسیار موثر هستند.

دکتر بهزاد معظمی

متخصص گوش، حلق و بینی