مرثیه ای برای پدر بتن ایران

دكتر مهدی قالیبافان پدر بتن ایران دوشنبه شب ۲۱ خردادماه بر اثر بیماری سرطان درگذشت دكتر قالیبافان فوق لیسانس خود را در رشته راه و ساختمان از دانشكده فنی دانشگاه تهران و دكترای مهندسی ساختمان های بتن آرمه را از دانشگاه پاریس فرانسه اخذ كرد

«... كودك بودم پدرم مردی سرشناس بود. وقتی اشغالگران تبریز را اشغال كرده بودند مردمان در منزل ما جمع شده بودند و هركس حرفی می‌زد كلمه‌ای كه همراه با نگرانی، خیلی بر زبان‌ها جاری بود «وطن» بود. طنین كلام «وطن» آن مردمان همیشه در گوشم صدا می‌دهد...»

اینها بخشی از صحبت‌های مرحوم استاد دكتر قالیبافیان (پدر بتن ایران) در جمع تعدادی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف (مجله عمران شریف) بود.«وطن» سرمایه عظیمی را ناباورانه از دست داد و ما مانده‌ایم و حیرت و غفلت. گرچه زندگی او سراسر تلاش، روشنی و صداقت بود و خود و شاگردانش خدمات زیادی به «وطن» كرده‌اند اما ما زندگان باید در این فراغ سخت، «صبر با تدبیر» و «تفكر در عمق و ماهیت زندگی» پیشه كنیم. همه باید به این سوال فكر كنیم كه آیا باید منتظر باشیم كه تك‌گل‌هایی مانند دكتر قالیبافیان ظاهر شوند و ما را تنها بگذارند یا برنامه‌ریزی برای ایجاد گلستان‌های پایدار پرگل داشته باشیم؟

● سوابق دکتر قالیبافان

دكتر مهدی قالیبافان پدر بتن ایران دوشنبه‌شب (۲۱ خردادماه) بر اثر بیماری سرطان درگذشت.دكتر قالیبافان فوق‌لیسانس خود را در رشته راه و ساختمان از دانشكده فنی دانشگاه تهران و دكترای مهندسی ساختمان‌های بتن‌آرمه را از دانشگاه پاریس فرانسه اخذ كرد.

ساختمان معروف فیلیپس در خیابان انقلاب به عنوان نخستین ساختمان بتن‌آرمه در ایران، ساختمان روزنامه اطلاعات، سازمان تامین‌اجتماعی و چند بیمارستان از جمله اقدامات آغازین فعالیت‌های مهندسی دكتر قالیبافان به شمار می‌رود.دكتر قالیبافان كه در زمره پژوهشگران كمیته اروپایی بتن (فدراسیون بین‌المللی بتن كنونی) بود، گواهینامه مطالعات عالی مكانیك فیزیك تجربی را با احراز رتبه اول دریافت كرد و با توجه به اهمیت تز دكترای وی، انستیتو فنی ساختمان و ساخت و ساز عمومی فرانسه تز دكترای قالیبافان را چاپ و منتشر كرد.

علائم قراردادی اتصالات در ساختمان‌های فلزی كه اكنون به عنوان استاندارد كشوری مورد استفاده قرار می‌گیرد به همراه ۱۳ استاندارد ملی در موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی كشور، از جمله كارهای ماندگار دكتر قالیبافان است.وی كه همزمان با فعالیت‌های معماری در دانشكده فنی دانشگاه تهران نیز تدریس می‌كرد، با همكاری دكتر پرویز سلیمانی آزمایشگاه مصالح ساختمانی دانشكده را راه‌اندازی كرد.

تاسیس نخستین پایگاه تحقیقاتی دانشگاهی دوام و پایداری بتن و همچنین ارائه واحد دانشگاهی «بهسازی ساختمان‌ها» در دانشكده فنی دانشگاه تهران، كه هم‌اكنون نیز تدریس می‌شود در زمره یادگارهای علمی دكتر قالیبافان به شمار می‌رود.دكتر قالیبافان كه تا روزهای پایانی عمر پربارش به تدریس و طراحی ساختمان‌های صنعتی سنگین و كنترل سازه‌های ساختمانی بلند و خاص اشتغال داشت در سال ۱۳۸۴ از طرف گروه مهندسی فرهنگستان علوم به عنوان مهندس برجسته عمران برگزیده و طی مراسمی به دریافت لوح فرهنگستان مفتخر شد.

از دكتر قالیبافان كه نخستین رئیس شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاور ایران پس از انقلاب اسلامی بوده است ۱۸ كتاب و نشریه به زبان فارسی، دو كتاب به زبان فرانسه، ۸ جزوه درسی، بیش از ۸۰ مقاله به زبان فارسی، ۲ مقاله به زبان انگلیسی و یك مقاله به زبان فرانسه درباره طرح، اجرا و بهسازی ساختمان‌ها به رشته تحریر درآمده است.

دكتر قالیبافان در زمره بنیانگذاران و روسای نهادهای فنی و مهندسی از جمله جامعه مهندسان مشاور ایران، انجمن مهندسان محاسب ساختمان، انجمن مهندسان ژئوتكنیك ایران، كانون مهندسین فارغ‌التحصیل دانشكده فنی دانشگاه تهران، انجمن بتن ایران، كمیته بین‌المللی بتن CEB سابق، فدراسیون بین‌المللی بتن FIB فعلی، كانون مهندسین ایران، كمیته ملی سدهای بزرگ ایران، انجمن بین‌المللی مهندسی پل و سازه IABSE، نظام مهندسان ساختمان و تاسیسات، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران، انجمن مهندسان راه و ساختمان ایران و انجمن مدیران فنی و اجرایی بوده است.

دكتر داود رضا عرب