بیماری سلیاک

بیماری‌های گوارشی از جمله شایع‌ترین بیماری‌ها در بین افراد جامعه است و کمتر کسی پیدا می‌شود که در دوره‌ای از زندگی دچار علائم گوارشی مثل دل درد، نفخ شکم، اسهال یا یبوست نشده …

بیماری‌های گوارشی از جمله شایع‌ترین بیماری‌ها در بین افراد جامعه است و کمتر کسی پیدا می‌شود که در دوره‌ای از زندگی دچار علائم گوارشی مثل دل درد، نفخ شکم، اسهال یا یبوست نشده باشد.در بسیاری از موارد این مشکلات به صورت مزمن باقی می‌مانند و با وجود مراجعه به پزشکان مختلف و دریافت درمان‌های گوناگون باز هم به طور کامل و قطعی برطرف نمی‌شوند و پس از سال‌ها فرد احساس می‌کند که باید با این وضعیت کنار بیاید و یا حتی آن را حالتی طبیعی از وضعیت سلامت خود تلقی می‌کند.

جالب است بدانیم که در تعداد قابل توجهی از افراد جامعه که دچار چنین مشکلاتی هستند و به هیچ طریقی هم درمان قطعی برای آن نیافته‌اند، عامل اصلی بیماری همان ماده غذایی اغلب افراد جامعه یعنی گندم است.

گلوتن (Gluten) که یکی از پروتئین‌های اصلی تشکیل‌دهنده گندم است، در بعضی افراد ایجاد حساسیت روده‌ای کرده و واکنش‌هایی را ایجاد می‌کند که به تخریب پرزهای روده باریک، ایجاد سوء جذب مواد غذایی، انواع کمبودهای تغذیه‌ای و علائم گوارشی متنوعی منجر می‌شود. این بیماری، انتروپاتی حساس به گلوتن(گندم) و یا بیماری سلیاک نام دارد.بیماری سلیاک دارای علائم گوارشی و خارج گوارشی زیادی است. علائم شایع گوارشی شامل دل درد‌های مکرر، اسهال مزمن، نفخ شکم و دفع زیاد گاز روده است. در بعضی بیماران حملات دل درد شدید منجر به بستری‌شدن‌های مکرر در اورژانس و گاهی جراحی‌های شکمی می‌شود، در حالی که بیمار هیچ گونه مشکل جراحی ندارد. سوء جذب ناشی از بیماری باعث انواع اختلالات شامل کم‌خونی فقر آهن، کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک یا ویتامین ب ۱۲، کمبود کلسیم و ویتامین D و در نتیجه پوکی استخوان و کمبود سایر ریزمغذی‌ها می‌شود و نشانه‌هایی مانند خستگی و بی‌حالی، خشکی و پیری زودرس پوست، ریزش مو، ضایعات دندانی، اختلال حافظه و... دارد.

در کودکان، بیماری در هر زمانی پس از شروع غذای کمکی می‌تواند بروز کند و علاوه بر اسهال مزمن، دل درد و استفراغ، عدم افزایش وزن مناسب، کوتاهی قد، افت تحصیلی و تأخیر در بلوغ نیز ایجاد می‌شود.

در صورت عدم درمان مناسب در بزرگسالی، ممکن است بیمار دچار افسردگی، اضطراب، دمانس، نازایی، سقط مکرر و اختلال قاعدگی در خانم‌ها و حتی عوارض وخیم‌تری مثل انواع سرطان‌های گوارشی و لنفاوی شود.

بیماری سلیاک همراهی زیادی با تعدادی بیماری‌های خود ایمن دیگر مثل دیابت تیپ ۱، بیماری‌های خودایمن تیروئید (کم‌کاری ویا پرکاری تیروئید)، هپاتیت خود ایمن و درماتیت هرپتی‌فورم (نوعی بیماری پوستی با ضایعات برجسته خارش‌دار)دارد و در این بیماران ارزیابی از نظر ابتلا به سلیاک ضروری است. تحقیقات انجام شده در کشور ما فراوانی بیماری را در حدود یک درصد گزارش کرده‌اند و این نشان از شیوع بالای بیماری در جامعه ما دارد.

در حال حاضر تنها درمان قطعی بیماری سلیاک حذف کامل گندم، جو و هر نوع فرآورده حاوی گلوتن از رژیم غذایی بیمار برای تمام عمر است که در صورت رعایت رژیم غذایی، علائم بیماری به طور کامل برطرف شده و از عوارض وخیم بیماری پیشگیری می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم بیماری سلیاک، روش‌های تشخیص، جزئیات رژیم غذایی فاقد گلوتن و تحقیقات انجام شده در زمینه این بیماری در ایران و جهان می‌توانید به وب سایت انجمن ایرانی سلیاک به آدرس www.Celiacngo.ir مراجعه کنید.

دکتر زهرا کاظمی رحمت‌آبادی