محور شریانی منطقه زاگرس

احداث آزاد راه خرم آباد پل زال یک نیاز

عبور از جاده های پرپیچ و خم از سرزمین زاگرس نشینان تا رسیدن به دریای آزاد جنوب و ایرانیان خونگرم خوزستان خاطرات را زنده می کند و این طی مسیر با حداقل سرعت در کنار دره های عمیق هیچ گاه از ذهن پاک نمی شود. البته تلفات رانندگی این جاده نیز فراموش نشدنی است.

احداث آزادراه خرم آباد - پل زال تلاشی از طرف وزارت راه و ترابری برای رفع مشکلات تردد در این مسیر بود. این آزادراه هم اکنون احداث شده است جایی که هیچ رهگذری نبود و پرنده ای پر نمی زد اما سخت کوشان مسیر جاده ها با حفر تونل های متعدد سعی در رساندن خود به مقصد نهایی بودند.

آزاد راه خرم آباد - پل زال قسمتی از محور سراسری تهران - بندر امام (ره) است و در فاصله ۵۰۰ کیلومتری جنوب غربی تهران واقع شده است. فاصله تهران تا بندر امام (ره) در حدود ۹۷۰ کیلومتر متشکل از ۸۰۵ کیلومتر آزادراه و بزرگراه ساخته شده یا در حال ساخت است که راه دو خطه باقیمانده این محور همان قطعه خرم آباد - پل زال به طول حدود ۱۶۵ کیلومتر است که با ساخت این قطعه طول آن به ۱۰۵ کیلومتر کاهش خواهد یافت. این امر تاثیر فراوانی در بهره برداری از ظرفیت کامل بندر امام (ره) که یکی از بزرگترین بنادر ایران درشمال خلیج فارس است خواهد داشت.

با تکمیل محور بندر امام (ره) تهران - تبریز - بازرگان کوتاه ترین مسیر زمینی بین خلیج فارس و دریای مازندران، کوتاه ترین مسیر زمینی بین بندر امام (ره) و کشورهای سواحل غربی و شرقی دریای مازندران و ترکیه ایجاد می شود.

این آزادراه بطول ۱۰۴ کیلومتر از ۲۰ کیلومتری خرم آباد آغاز و فاصله انتهای قطعه از شهر اندیمشک واقع در خوزستان نیز حدود ۶۰ کیلومتر است و پیش بینی شده با احداث این آزادراه زمان سفر در این مسیر کمتر از نصف کاهش یابد.

این آزادراه با مشارکت ۵۰ درصدی بخش خصوصی ساخته می شود که قرار است این سرمایه گذاری در طی حدود ۲۴ سال از زمان آغاز بهره برداری از محل درآمد حاصل از آن مستهلک خواهد شد.

ارتفاع آزادراه از سطح دریا در نقطه صفر حدود ۱۲۰۰ متر، در نقطه اوج در کیلومتر ۲۱ حدود ۱۷۵۶ و در انتهای مسیر حدود ۳۳۰ متر است. سرعت متوسط طرح این آزادراه ۹۰ کیلومتر در ساعت، تعداد پل ها ۱۴پل بزرگ و ۲۲۰ پل کوچک است. این آزادراه دارای دوباند رفت و دوباند برگشت و ۲۸ تونل در مسیرهای رفت و برگشت است. همچنین طول تونل های آزادراه ۲۴ هزار و ۹۹۲ متر در مسیر رفت و برگشت است که یکی از تونل ها در مسیر برگشت به طول ۵/۷ کیلومتر و ۳ بانده است.

کوهستانی بودن مسیر، نبود دسترسی و اختلاف ارتفاع ۱۴۰۰ متری ابتدا و انتهای آزادراه از مهمترین مشکلات اجرایی این طرح است.

● افزایش ایمنی

با توجه به تردد ۴۷هزار وسیله نقلیه از مسیر فعلی خرم آباد- خوزستان ساخت این آزادراه تاثیر بسزایی در افزایش ایمنی مسیر خواهد داشت. با توجه به عبور جاده خرم آباد- پل دختر- پل زال (جاده موجود) از مناطق کوهستانی و پرپیچ و خم و وجود نقاط پرحادثه فراوان در طول این محور، احداث آزاد راه خرم آباد- پل زال نقش مهمی در کاهش تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن خواهد داشت چرا که این آزاد راه با مشخصات استاندارد و به صورت باندهای رفت و برگشت جدا از هم طراحی شده و احتمال وقوع سوانح رانندگی در آن به حداقل خواهد رسید.

۱) حذف کامل تصادفات رخ به رخ که منجر به کاهش بیش از ۳۵درصد تصادفات منجر به فوت در محور خرم آباد- پل زال خواهد شد.

۲) کاهش در حدود ۲۰درصدی تصادفات ناشی از واژگونی در این محور که منجر به کاهش ۱۵ درصدی تصادفات فوتی در محور جدید خرم آباد- پل زال نسبت به محور قدیم خواهد شد.

۳) با بهره برداری از محور آزادراه خرم آباد- پل زال پیش بینی می شود در حدود ۵۰ درصد از میزان تصادفات منجر به فوت کاسته شود که بر این اساس، سالانه بیش از ۳۲۴میلیارد ریال کاهش خسارات ناشی از فوت و تبعات اقتصادی- اجتماعی آن را در پی خواهد داشت.

۴) با توجه به استانداردهای عملکردی بالاتر آزادراه نسبت به راه اصلی، سطح ایمنی بر حسب میزان تردد، ظرفیت محور ۴ برابر افزایش خواهد یافت.

۵) علاوه بر افزایش ایمنی، احساس آرامش و امنیت خاطر کاربران نیز از دستاوردهای مهم بهره برداری از این پروژه است که بر ارزش فعالیتهای به انجام رسیده می افزاید.

● افزایش ظرفیت

میانگین تردد روزانه واقعی وسایل نقلیه در سال ۸۷ طبق آمار موجود در حدود ۷۷۵۰ وسیله نقلیه در روز در هر مسیر است که این میزان با احداث این آزادراه به علت کوتاه شدن طول مسیر و بهبود مشخصات هندسی و افزایش باند عبوری (چهار خط حرکت)، تا سه برابر افزایش خواهد یافت.

● کاهش زمان سفر

با احداث این آزاد راه زمان سفر در این قطعه به یک سوم کاهش خواهد یافت. با افتتاح آزادراه و تفکیک مسیر رفت و برگشت و حذف دسترسی های منطقه ای، سرعت جریان ترافیک افزایش می یابد به طوری که در کل زمان سفر در مقایسه با محور قبلی حداقل ۱۰۰ دقیقه صرفه جویی می شود.

صرفه جویی اقتصادی حاصل از این کاهش زمان سفر معادل ۹۰۰ میلیارد ریال در سال پیش بینی می گردد.

● کاهش مصرف سوخت

با افتتاح آزادراه و به دنبال حذف توقف های غیرضروری در مبادی ورودی شهرهای قرار گرفته در مسیر، عدم تغییرات سرعت به علت عدم دسترسی عابرین پیاده و ساکنین نواحی حاشیه ای به آزادراه و عدم تداخل ترافیک جریان جهت مقابل، رانندگان با اطمینان خاطر بیشتر و سرعت یکنواخت تر حرکت نموده و جریان ترافیک از یکنواختی بیشتر و تراکم کمتری برخوردار می باشد که بر مبنای محاسبات انجام گرفته باعث کاهش ۳۰درصدی مصرف سوخت نسبت به محور قدیم می گردد. در برآوردها صرفه جویی به میزان ۲۷۴هزار لیتر بنزین در روز پیش بینی شده است. با در نظر گرفتن مبلغ ۴۰۰۰ ریال به ازای هر لیتر بنزین، میزان صرفه جویی سالیانه از این محل معادل ۴۰۰ میلیارد ریال خواهد بود.

● کاهش آلاینده های زیست محیطی

به دنبال کاهش پیش بینی مصرف سوخت به میزان ۲۹۰ هزار لیتر در روز، انتشار آلاینده ها نیز کاهش خواهد یافت. مقادیر کاهش به شرح زیر می باشند:

- دی اکسید کربن به میزان ۶۷۰ تن در روز،

- منواکسید کربن به میزان ۱۰۰ تن در روز،

- اکسیدهای نیتروژن به میزان ۸/۵ هزار تن می باشد.

مجموع کاهش این آلاینده ها در سال معادل ۲۸۰ هزار تن می باشد.

با توجه به حفر ۲۵کیلومتر تونل در این جاده ها تا حد امکان از آسیب زدن به طبیعت جلوگیری شده است.

● توسعه گردشگری

با احداث این آزادراه، دسترسی و امکان استفاده از امکانات و جاذبه های توریستی- طبیعی غنی استان فراهم می شود. با توجه به اینکه زیرساخت های حمل و نقل از مهمترین عوامل توسعه هر منطقه محسوب می شود، ساخت این آزادراه می تواند در توسعه صنعت گردشگری و جذب توریست در استان لرستان نقش بسزایی داشته باشد. لرستان سرزمینی کوهستانی است و غیر از چند دشت محدود، سراسر آن را کوههای زاگرس پوشانده است. اشترانکوه با ۴۰۵۰ متر ارتفاع بلندترین نقطه استان و پست ترین نقطه آن در جنوبی ترین ناحیه استان واقع شده و حدود ۵۰۰متر از سطح دریا ارتفاع دارد. براساس یافته های باستان شناسی این منطقه یکی از نخستین سکونتگاه های قدیمی بشر است و مفرغ لرستان از شهرت باستان شناسی زیادی برخوردار است.

● نتیجه گیری

بدون شک احداث این آزادراه عبوری از زاگرس و ارتقاء سطح عملکردی محور شریانی ارتباطی استان با استان های همجوار و بندر استراتژیک امام خمینی(ره) می تواند تاثیر بسزایی در توسعه و شکوفایی اقتصاد منطقه به همراه داشته باشد. از طرف دیگر سطح بالای استاندارد هندسی آزادراه و با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه، با افزایش ایمنی دسترسی و کاهش زمان سفر رضایت کاربران جلب و در افزایش سفرها موثر خواهد بود. امید می رود با توجه به تلاشهای در دست اقدام وزارت راه ترابری در توسعه شبکه جاده ای کشور هر روز شاهد بهره برداری از شبکه های جدید جاده ای در کشور باشیم.

احمد کارخانه