پزشک خانواده ارمغان سلامت برای همه مردم

جدا از الزام قانونی و تکلیفی که تاکید برنامه پنجم توسعه است, اذعان به مفید بودن «پزشک خانواده» قولی است که بر آن توافق نظر وجود دارد وتنها ممکن است در مورد نحوه و سرعت اجرای آن بحث و تفاوت نظری وجود داشته باشد که البته بحق و مورد توجه است

جدا از الزام قانونی و تکلیفی که تاکید برنامه پنجم توسعه است، اذعان به مفید بودن «پزشک خانواده» قولی است که بر آن توافق نظر وجود دارد وتنها ممکن است در مورد نحوه و سرعت اجرای آن بحث و تفاوت نظری وجود داشته باشد که البته بحق و مورد توجه است.

ولی آنچه به عنوان لازمه موفقیت اجرای این طرح به نظر من قابل تاکید است، گفتمان و فضای غالب بر اذهان عمومی جامعه در این ارتباط است. غلبه عالمانه و درست گفتمان کاهش مقاومت‌ها و بسیج امکانات و فرصت‌ها، نیل به اهداف مورد نظر آن موضوع را به همراه خواهد داشت و در این جهت، نقش وسایل ارتباط جمعی، نقشی بی‌بدیل است.

بی‌شک اقناع سیاستمداران در همه سطوح، تامین‌کنندگان مالی و منابع مورد نظر از یک سو و رضایت و رغبت جامعه شریف پزشکی به عنوان عرضه‌کنندگان خدمات سلامت از سوی دیگر و در نهایت آحاد مردم عزیز کشورمان از اجزای ضروری اجرای موفق چنین طرح عظیمی خواهد بود. در این میان به یکی از عناوین مهم در بحث اقتصاد سلامت یعنی تناسب نداشتن اطلاعات بین خدمات‌دهنده و خدمات‌گیرنده اشاره می‌کنم.

در حال حاضر با تغییر چهره بیماری‌ها به بیماری‌هایی که به جای علاج، تنها کنترل می‌شود و همچنین با توسعه روزافزون وسایل متنوع تشخیصی، شیوه‌های درمانی و لزوم استفاده از آنها که بموقع و باکیفیت به نیازمندان واقعی عرضه شود، جایگاه پزشک خانواده برای پیشگیری از بیماری‌ها پررنگ‌تر می‌شود. به این ترتیب از مراجعات غیرضروری به پزشکان متخصص نیز جلوگیری به عمل می‌آید و علاوه بر کاهش بار مالی بر بیمه‌ها و مردم، اعتماد جامعه به حرفه شریف پزشکی نیز در میان‌مدت و درازمدت مخدوش نخواهد شد. داشتن مشاوری امین در کنار هریک از آحاد جامعه در پرکردن این خلأ راهگشاست.

نگاهی گذرا به چند واقعیت تا حدی می‌تواند فضای مورد بحث را عینی‌تر کند:

ـ خوشبختانه با ارتقای شاخص‌های بهداشتی، امید به زندگی در کشور ما و طول عمر زنان به ۷۴ و مردان به حدود ۷۲ سال افزایش یافته است. معنای دیگر این واقعیت مسن‌تر شدن جمعیت کشور و تغییر نوع و بار بیماری‌ها و افزایش هزینه درمان‌های مربوط به آن است.

ـ شیوع بیماری‌های قلبی ـ عروقی، بیماری‌های مزمن تنفسی، دیابت، سرطان‌ها، حوادث ترافیکی و در واقع بیماری‌های غیرواگیر در کشور بر اهمیت وجود پزشک خانواده در راستای پیشگیری و کنترل عوارض حاد این بیماری‌ها می‌افزاید.

ـ بخش عظیمی از موفقیت‌های نظام سلامت در کشور، مرهون استقرار برنامه‌های اولیه بهداشتی بویژه در مناطق روستایی است که رویکرد اصلی این نظام، برخورد فعالانه و پیگیرانه با بیماری‌هاست.

با تغییر چهره بیماری‌ها، بازتعریف اولویت‌های نظام مراقبت‌های اولیه هم ضروری است. اگر بهورزان عزیز، نقش اصلی خود را در عمق‌بخشی خدمات به اقصی نقاط کشور بر عهده بگیرند، «پزشکان خانواده» نیز با دانش و مهارت‌های بسیار بالاتر، رهبری تیم‌هایی را بر عهده خواهند داشت که برای مواجهه با چالش‌های امروزی نظام سلامت آمادگی لازم را دارند.

به نظر اینجانب موضوع سلامت، بحثی انسانی، ملی و علمی است، موضوع پزشک خانواده هم سیاست‌محوری نظام سلامت برای مواجهه با مشکلات عدیده این بخش است. فارغ از هر نوع گرایشی، همه عزیزان و دلسوزان در بخش‌های مختلف باید به اجرای این طرح کمک کنند و اگر نقطه‌نظر اصلاحی و کارشناسانه‌ای دارند، بیان کنند تا مورد توجه دست‌اندرکاران قرار گیرد. همه به فکر حل مساله باشیم. آنچه بدیهی است، این نکته ساده است که حل مساله با پاک کردن صورت مساله میسر نیست.

دکتر حسن آقاجانی

فوق‌تخصص قلب و عروق و مشاور وزیر بهداشت