کیهان شناسان چگونه چرخش سیاهچاله ها را اندازه گیری میکنند

یک پژوهشگر و ستاره شناس اهل شیلی روش جدیدی برای محاسبه ابعاد و سرعت و نحوه چرخش سیاهچاله ها ابداع کرده است در این روش باید سیاهچاله را با استفاده از تلسکوپ های ویژه, به مدت حداقل ٨٠ ساعت مشاهده و بررسی کرد

سیاهچاله ها هنوز هم یکی از اسرار بزرگ کیهان برای انسان ها محسوب می شود و نادانسته های بشر از اطلاعات موجود در این حوزه، بسیار بیشتر است. سیاهچاله از نظر علمی به بخشی از فضا-زمان گفته می شود که در آن اجرام دچار فشردگی شدند یعنی بسیار متراکم هستند. به باور «آلبرت اینشتین»، چنین پدیده ای می تواند سبب تغییر شکل و خمیدگی بافتار فضازمان شود. به اعتقاد ستاره شناسان، در اطراف سیاهچاله ها لایه ای به نام «افق رویداد» قرار دارد که در صورت عبور هر جسم و شیء فیزیکی از آن، دیگر امکان بازگشت وجود ندارد.

سیاهچاله به دلیل تاریکی مطلق و نبود نور در آن، نادیدنی است و فقط از طریق بر هم کنش با محیط اطراف خود، قابل شناسایی و کشف است. بسیاری از ستاره شناسان بر این باورند که در مرکز بیشتر کهکشان ها، یک سیاهچاله با جرم زیاد وجود دارد. به تازگی یک ستاره شناس اهل کشور شیلی با نام دکتر «پائولینا لیرا» (Paulina Lira) گزارشی منتشر کرد و در آن جزئیاتی از یک روش پژوهشی را ارائه داده است. براساس این گزارش، در این پژوهش ها روش نوینی برای محاسبه ابعاد و اندازه گیری چرخش سیاهچاله ها ابداع شده است.

دکتر «لیرا» که یکی از مشهورترین زنان ستاره شناس در آمریکای جنوبی محسوب می شود، یکی از استادان و اعضای هیئت علمی دانشکده ستاره شناسی و نجوم دانشگاه شیلی است. وی در ارتباط با روش ابداعی خود در این زمینه گفت: «برای محاسبه ابعاد و سرعت و نحوه چرخش سیاهچاله ها باید دست کم به مدت ٨٠ ساعت سیاهچاله مورد نظر را مشاهده و بررسی کرد». انجام این کار فقط با استفاده از تلسکوپ های ویژه ای با ابعاد بزرگ، امکان پذیر است. برای نمونه خود این پژوهشگر برای بررسی و مطالعه سیاهچاله های فضایی از تلسکوپ بسیار بزرگ «سروپارانال» (Paranal Cerro) استفاده کرده است. نتیجه این تحقیقات به تازگی در یکی از نشریات انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است. برای انجام این پژوهش که بیش از یک سال طول کشید، ٤٠ سیاهچاله و اختروش (یا کوآزار) که در مرکز کهکشان های دوردست قرار دارند، بررسی شدند. نور این کهکشان ها زمانی سفرش را آغاز کرد که سن جهان یک پنجم سن کنونی اش بود. (هم اکنون سن جهان ١٣,٨ میلیارد سال است و نور این کهکشان ها زمانی گسیل شد که سن جهان ٢.٧٦ میلیارد سال بود.) دکتر «لیرا» می گوید: «سیاهچاله ها، چگال ترین ماده موجود در جهان هستند. به این ترتیب هیچ چیزی نمی تواند از میدان گرانشی بسیار قوی آن بگریزد، حتی نور. به همین دلیل است که این اجرام کاملا سیاه هستند».

کاری که دکتر «لیرا» و همکارانش کردند این بود که رفتار موادی را که دور سیاهچاله می چرخند و به دلیل دمای زیادشان، ملتهب هستند و نور منتشر می کنند، زیر نظر داشته باشند. سیاهچاله ها به دلیل جذب این مواد، مرتب بزرگ تر می شوند. دکتر «لیرا» می گوید: «با محاسبه سرعت چرخش سیاهچاله ها، می توان دریافت که این اجرام چگونه رشد می کنند و چرا جرمشان تا این حد زیاد شده است. ما تاکنون ٤٠ سیاهچاله و اختروش را بررسی کردیم، اما می خواهیم پژوهش هایمان را گسترش دهیم تا چیزهای بیشتری را درباره آنها دریابیم».

فاطمه کاظمی