شخصیت درخشان امام جوان

برخی خلفای عباسی، بویژه مامون، به خلاف خلفایی چون معاویه و یزید اموی مستقیما و در انظار عموم خود را با ائمه مخالف نشان نمی‌دادند.

برخی خلفای عباسی، بویژه مامون، به خلاف خلفایی چون معاویه و یزید اموی مستقیما و در انظار عموم خود را با ائمه مخالف نشان نمی‌دادند. مامون به امام رضا اعلام دوستی می‌کرد و حتی امام را ولی عهد خود خواند. پس از شهادت امام رضا نیز مامون، فرزند جوان امام رضا را به بغداد آورد و دختــر خود را به همسری امام جواد درآورد. از این زاویه به نظر می‌رسد مامون نه تنها دشمن اهل بیت نبوده بلکه خواهان اظهار دوستی با آنها بوده است.

اما اگر اتفاقات تاریخ را با دیدی جامع تر مطالعه کنیم ممکن است، به نتایج متفاوتی برسیم. مامون به موقعیت ائمه در میان مسلمانان آگاه بود و این آگاهی محصول تجربه دوران بنی امیه بود. بنی امیه تاوان بسیار سنگینی را برای اظهار دشمنی با اهل بیت پرداخت کردند و به سلسله ای منفور مبدل شدند.

اما مامون با زیرکی خود را در چشم مردم دوست امام رضا و امام جواد معرفی کرد و در عین حال با فـــراخواندن امام رضا به مشهد و امام جواد به بغداد، فعالیت این امامان معصوم را بیش از پیش زیر نظر گرفت.

امام جواد با وجود این که در سن بسیار پایین به امامت رسید در بحث های علمی ای که مامون داشت، توانایی و کفایت علمی خود را برای همه فقها به اثبات رساند. ایشان چنان با مسائل دقیق برخورد می کرد که برخی علمای فقهی را به تعجب بسیار می انداخت. در تفسیر قرآن دقت بسیار به خرج می داد و آیات را در مجالس علمی به شکلی قانع کننده توضیح می داد.

امام جواد داماد مامون بود و از سوی دیگر در بغداد زیر نظر دارالخلافه عباسی زندگی می کرد. از این رو نه مامون و نه معتصم علی القاعده نباید هراسی از جانب ایشان احساس می کردند. اما آنها به معضلی که هر مستبد جاه طلب به آن دچار است، گرفتار بودند.

درخشش علمی امام جواد در مجالس علمی و نیز زهد، تقوی و منش زندگی امام، خود احیاکننده دل ها و وجدان های زمانه بود.

شاید حتی این ندای وجدان در وجود خود این خلفای ظالم نیز چنین ندایی داشت که: «اگر او، هم از حیث علمی و هم از حیث معنوی از تو برتر است، پس چرا تو باید بر تخت خلافت تکیه زنی؟» بنابراین درخشش علمی و معنوی شخصیت ائمه به هر نوعی، چون استخوانی در گلوی مستبدین ظالم زمانه خود بود. به این شکل بود که امام جواد نیز به سم همین مستبدان مسموم شد.

ساعد عالمی