زیرآب زنی ممنوع

کودک تان در خانه پدربزرگ لوس می شود و نمی تواند از خواهرشوهر شما دل بکند چه باید بکنید هر مادری برای پرورش فرزندش, شیوه ای مخصوص به خود دارد بعضی مادرها معتقدند تمام وقت مادری کردن نه به نفع خودشان است و نه به کودک خیری می رساند و برخی مثل سنجاق سینه, فرزندشان را به خودشان می چسبانند

هر مادری برای پرورش فرزندش، شیوه‌ای مخصوص به خود دارد. بعضی مادرها معتقدند تمام‌وقت مادری کردن نه به نفع خودشان است و نه به کودک خیری می‌رساند و برخی مثل سنجاق‌سینه، فرزندشان را به خودشان می‌چسبانند و حتی نزدیک شدن کودک‌شان به مادربزرگ و دایی هم مضطرب‌شان می‌کند. با کمک عاطفه کیانی‌نژاد، روانشناس برای‌تان شرح می‌دهیم که حضور چه آدم‌هایی در زندگی کودک ضروری است و در چه شرایطی وقت‌گذرانی کودک‌تان با آنها، نه به تربیتش آسیب می‌زند و نه آینده‌اش را به خطر می‌اندازد. اگر می‌خواهید حد و مرز ارتباط کودک‌تان را با آدم‌های اطرافش بدانید و از اینکه تا چه اندازه باید او را تحت تاثیر نظری که نسبت به دیگران دارید قرار دهید، در ادامه این مطلب با ما باشید.

محبت بی‌دریغ مادربزرگ یا پدربزرگ بر کودک تاثیر بسیار عمیقی می‌گذارد. فراموش نکنید آدم‌ها محبت کردن را یاد می‌گیرند و برای این کار چه معلمی بهتر از پدربزرگ و مادربزرگ؟ پس نگران لوس شدن کودک‌تان نباشید و اجازه دهید از این محبت سیراب شود. اگر کودک هفته‌ای یک‌بار پدربزرگ و مادربزرگ را می‌بیند، محبت‌ها هرقدر هم که افراطی باشد، تاثیر دائمی روی خلق و خویش نمی‌گذارد. حتی اگر دیدارها بیش از این باشد، می‌شود این مساله را در گفت‌وگو با کودک حل کرد؛ مثلا بگویید: «ما در خانه خودمان و هر جای دیگر یک‌سری قوانین داریم که تو باید آنها را رعایت کنی؛ در غیر این‌صورت تنبیه می‌شوی اما استثنائا پیش پدربزرگ یا مادر بزرگ می‌توانی با اجازه آنها بعضی کارها را انجام دهی یا ندهی.»

پدربزرگ و مادربزرگ

محبت بی‌دریغ مادربزرگ یا پدربزرگ بر کودک تاثیر بسیار عمیقی می‌گذارد. فراموش نکنید آدم‌ها محبت کردن را یاد می‌گیرند و برای این کار چه معلمی بهتر از پدربزرگ و مادربزرگ؟ پس نگران لوس شدن کودک‌تان نباشید و اجازه دهید از این محبت سیراب شود. اگر کودک هفته‌ای یک‌بار پدربزرگ و مادربزرگ را می‌بیند، محبت‌ها هرقدر هم که افراطی باشد، تاثیر دائمی روی خلق و خویش نمی‌گذارد. حتی اگر دیدارها بیش از این باشد، می‌شود این مساله را در گفت‌وگو با کودک حل کرد؛ مثلا بگویید: «ما در خانه خودمان و هر جای دیگر یک‌سری قوانین داریم که تو باید آنها را رعایت کنی؛ در غیر این‌صورت تنبیه می‌شوی اما استثنائا پیش پدربزرگ یا مادر بزرگ می‌توانی با اجازه آنها بعضی کارها را انجام دهی یا ندهی.»

عمه و خاله؛ عمو و دایی

از همان دوران کودکی یک‌سری افراد در زندگی عاطفی هر فرد حضور دارند که به مرور کودک به آنها علاقه‌مند می‌شود و با آنها انس می‌گیرد. بستگان درجه یک مثل عمو، دایی، خاله، عمه و فرزندان احتمالی‌شان از کسانی هستند که به کودک عشق می‌ورزند و کودک هم در کنارشان احساس خوبی دارد. این نوع از رابطه درست به اندازه رابطه با والدین اهمیت دارد. کودک در ارتباط با فامیل بخش عمده‌ای از مهارت‌های اجتماعی را می‌آموزد و یاد می‌گیرد چطور رابطه‌اش را با آدم‌های مختلف تنظیم کند.

ضمن اینکه دانش والدین هم محدود است و همه چیز را نمی‌دانند و کودک در معاشرت با اقوام نزدیک از هر کدام چیزی یاد می‌گیرد و این معاشرت‌ها به گسترده‌تر شدن دایره معلومات کودک می‌انجامد. گذشته از این، همان‌طور که در شماره قبل گفتیم کودک در ارتباط با بزرگسال غیر همجنس به تعریفی از جنس مخالف می‌رسد یا بهتر است بگوییم رابطه عمو با دختر برادرش تعریفی از «مرد» در ذهن او می‌سازد. این پیش‌فرض‌های ذهنی در آینده رابطه کودک را با جنس مخالف شکل می‌دهد.

رابطه با فامیل را قطع نکنید!

عمه و خاله؛ عمو و دایی از همان دوران کودکی یک‌سری افراد در زندگی عاطفی هر فرد حضور دارند که به مرور کودک به آنها علاقه‌مند می‌شود و با آنها انس می‌گیرد. بستگان درجه یک مثل عمو، دایی، خاله، عمه و فرزندان احتمالی‌شان از کسانی هستند که به کودک عشق می‌ورزند و کودک هم در کنارشان احساس خوبی دارد. این نوع از رابطه درست به اندازه رابطه با والدین اهمیت دارد. کودک در ارتباط با فامیل بخش عمده‌ای از مهارت‌های اجتماعی را می‌آموزد و یاد می‌گیرد چطور رابطه‌اش را با آدم‌های مختلف تنظیم کند.

ضمن اینکه دانش والدین هم محدود است و همه چیز را نمی‌دانند و کودک در معاشرت با اقوام نزدیک از هر کدام چیزی یاد می‌گیرد و این معاشرت‌ها به گسترده‌تر شدن دایره معلومات کودک می‌انجامد. گذشته از این، همان‌طور که در شماره قبل گفتیم کودک در ارتباط با بزرگسال غیر همجنس به تعریفی از جنس مخالف می‌رسد یا بهتر است بگوییم رابطه عمو با دختر برادرش تعریفی از «مرد» در ذهن او می‌سازد. این پیش‌فرض‌های ذهنی در آینده رابطه کودک را با جنس مخالف شکل می‌دهد.

اگر از فامیل بد بگویید. . .

ممکن است گاهی همه‌چیز خوب پیش نرود و مجبور به قطع رابطه با یکی از اقوام شوید. در چنین شرایطی نباید کودک را از ارتباط با آنها محروم کنید یا اینکه مشکلات‌تان را به کودک منتقل کنید و با بدگویی او را در جریان جزئیات اختلاف‌ها قرار دهید. کودکی که دایی‌اش را دوست دارد حتی در صورت قهر شما حق دارد به خانه‌اش برود یا در ‌مهمانی کنارش بنشیند. از طرف دیگر اگر پدر به هر دلیلی از بدی‌ها، ضعف‌ها و اشتباهات دایی در مقابل کودک بگوید، او یکباره می‌بیند تصویری که از دایی داشته با تصویری که پدر ارائه می‌کند زمین تا آسمان متفاوت است. برای او دایی مرد مهربانی است که او را به پارک می‌برد، برایش بستنی می‌خرد، او را روی دوشش می‌گذارد تا از راه رفتن خسته نشود و. . .

اما پدر می‌گوید دایی قبلا ماشین پدربزرگ را بی‌اجازه برداشته و با آن تصادف کرده و تصادف را هم پنهان کرده او حالا هم بدهی‌اش را نمی‌پردازد. در چنین شرایطی احساس بسیار وحشتناکی به کودک دست می‌دهد و تصور می‌کند به او خیانت شده است. چنین کودکی در آینده نمی‌تواند به کسی اعتماد کند و در روابطش با دیگران دچار مشکلات اساسی می‌شود.

مهد کودک، اجتماع کوچک

بعضی مادرها خیال می‌کنند اگر بچه‌شان را مهد بگذارند، روابط عاطفی‌شان مختل می‌شود و دیگر کودک به مادر دلبسته نخواهد بود پس کودک را پیش خودشان نگه می‌دارند و می‌گویند خودم شعر و بازی به او یاد می‌دهم. چنین تصوری کاملا اشتباه است؛ اول اینکه مادر نباید برای کودک نقش معلمی را بازی کند چون وظیفه مادر این است که بی‌دریغ به کودک عشق و امنیت دهد.

معلمی نیاز به قاطعیت و نظم ویژه‌ای دارد و وقتی پدر و مادر نقش معلم را می‌پذیرند رابطه والدین و فرزندی خراب می‌شود. درواقع تشخیص و تفکیک این دو نقش برایش طاقت‌فرسا خواهد بود. کودک باید بعد از سه‌سالگی تا شش‌سالگی مهد کودک را تجربه کند و در فضای مهد نظم را بیاموزد یا با سلسله مراتب آشنا شود. کودک در کنار همشاگردی، مربی، مدیر، آبدارچی، راننده سرویس و. . . یاد می‌گیرد چطور با دیگران تعامل داشته باشد و مشکلاتش را حل کند.

تنها در خانه دیگران!

گاهی شرایطی پیش می‌آید که والدین ناچار می‌شوند کودک را در منزل اقوام تنها بگذارند. توصیه می‌شود در این شرایط خانواده‌ها کسی را انتخاب کنند که به او کاملا اعتماد دارند و مطمئن هستند که به اندازه خودشان مراقب کودک خواهد بود و از همه مهم‌تر اینکه فرد سالمی است و کودک هم دوستش دارد. معمولا پدربزرگ و مادربزرگ اما در شرایط عادی نباید اجازه داد این اتفاق بیفتد؛ مثلا کودک پیش خاله می‌ماند و خیلی به او خوش می‌گذرد اما ناگهان بحث و جدلی بین او و شوهرش درمی‌گیرد که باعث اضطراب کودک می‌شود یا مثلا همسر خاله فیلم ترسناکی می‌بیند که والدین در خانه خودشان اجازه دیدنش را به کودک نمی‌دهند. برای همین می‌تواند با حضور والدین هرقدر دلش خواست خانه خاله بماند ولی باید شب همراه والدینش به خانه خودشان بازگردد.

او را وارد بازی خودتان نکنید

تصور نکنید فرزندتان یکی از دارایی‌های شماست که خودتان به تنهایی برایش تصمیم می‌گیرید و تعیین می‌کنید که با چه کسی در ارتباط باشد. همانطور که گفتیم، اعضای فامیلی که کودک دوست‌شان دارد و در کنارشان احساس آرامش می‌کند، نباید به‌خاطر خوشامد شما از فرزندتان دور بمانند. اگر با مادرشوهرتان رابطه خوبی ندارید یا از خواهرشوهرتان دل خوشی ندارید، نمی‌توانید فرزند خود را از معاشرت با آنها محروم کنید. کودک‌تان حتی در صورت حل نشدن اختلاف‌های شما، حق دارد در جشن تولد پسرعمه‌اش حاضر شود یا در ‌مهمانی در آغوش عمه‌ای که دوستش دارد و به او محبت می‌کند، بنشیند.

وقت بزرگ شدن است

یک بزرگسال در اجتماع فقط در محیط آموزشی خانواده قرار نمی‌گیرد و در طول روز با طیف‌های مختلفی از افراد سروکار دارد. برای اینکه کسی در برقراری ارتباط‌های اجتماعی موفق شود، باید از دوران کودکی آموزش دیده و تمرین کرده باشد؛ به همین دلیل باید از همین سال‌های کودکی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی کودک‌تان تلاش کنید.

بچگی‌اش را بهانه نکنید و او را از روبه‌رو شدن با بزرگ‌تر‌ها محروم نکنید تا در آینده بتواند روابط موثر‌تری با آدم‌های پیرامونش برقرار کند؛ مثلا کودک باید به همسایه‌ها سلام کند و با صدای رسا جواب احوالپرسی‌شان را بدهد. پس از او بخواهید این کار را انجام دهد و توقع داشته باشید در ملاقات‌های بعدی، اشتباهات قبلی‌ ارتباطی‌اش را مرتکب نشود. اگر این کارها را درست انجام داد از او پیش دیگران تعریف و تمجید کنید و نشان دهید که رفتار شایسته و بجا از نظر همه قابل ستایش و احترام است.

کودک تنها قرار نیست با همسایه‌ها، مربی مهدکودک یا آشنایانی که به خانه‌شان می‌روید، ارتباط برقرار کند. او حتی باید بلد باشد چطور با بقال صحبت کند و خرید کردن را یاد بگیرد پس با خودتان او را به خرید ببرید و در راه بگویید باید چطور رفتار کند و برای خواسته‌اش از چه جملاتی می‌تواند استفاده کند. بعد از چند بار با هم خرید رفتن می‌توانید خودتان بیرون مغازه بایستید و از کودک بخواهید به تنهایی داخل برود و خرید کند. بعد هم باید درباره این اتفاق با هم صحبت کنید و اگر خریدش موفقیت‌آمیز بود، در جدول ستاره‌ها یک ستاره به او بدهید. به کودک‌تان یاد دهید برای بزرگ شدن، تنها نباید قد بکشد بلکه باید به شیوه بزرگ‌تر‌ها ارتباط برقرار کند و به‌درستی از پس حل مشکلات ارتباطی‌اش بربیاید.

عذرا جوانمردی