نبرد سایبری با تروریست های چمدان به دست

ناظران سیاسی, نبرد آینده میان ابرقدرت ها و مخالفان آنها را نه جنگ های نظامی, بلکه نبرد در فضای مجازی به عنوان جنگ جهانی سوم می دانند

«سایبر تروریسم، حاصل تلاقی تروریسم و فضای مجازی است. سایبر تروریسم، بیشتر به معنای حمله یا تهدید به حمله علیه رایانه‌ها، شبکه‌های رایانه‌ای و اطلاعات ذخیره شده در آنهاست، هنگامی که به منظور ترساندن یا مجبور کردن دولت یا اتباع آن برای پیشبرد اهداف سیاسی یا اجتماعی خاص اعمال می‌شود»؛ این تعریف دنینگ، میان کارشناسان علوم سیاسی یکی از جامع‌ترین تعریف‌ها از «سایبر تروریسم» است. واژه‌ای که اولین بار در دهه ۱۹۸۰ از سوی باری کالین ابداع شد؛ بیش از سی سال بعد یک بار در جان کرم‌های استاکس‌نت این نوع از تروریسم به ایران راه یافت و با آن مقابله شد و قرار است این بار سوغات درون چمدان‌های اینترنتی ـ آمریکایی باشد.

هرچند انتشار خبر راه‌اندازی اینترنت چمدانی در ابتدا واکنش‌ مسوولان داخلی را برانگیخت، اما پس از گذشت نزدیک به یک ماه از آخرین اظهارنظرها، به نظر می‌رسد مسوولان تمایلی به گفت‌وگو درباره این موضوع ندارندو پیگیری‌های خبرنگار جام‌جم درباره زمان افتتاح فاز صفر شبکه اینترنت ملی که قرار بود تا پایان تیرماه راه‌اندازی شود، بی‌نتیجه ماند. مسوولان مربوطه در پاسخ به سوال‌هایی مانند این‌که «راهکارهای عملی اندیشیده شده در مبارزه با سایبر تروریسم در چه مرحله‌ای است» و یا «چه سازمان‌ها و نهاد‌هایی برای این مهم کمر همت بسته‌اند» به یک پاسخ و ملاحظه امنیتی بسنده کردند: «ملاحظاتی وجود دارد که فعلا صلاح نیست به این قضیه ورود خبری و رسانه‌ای بیشتر داشته با‌شیم». با این حال، مسوولان تاکید دارند «اقدامات لازم برای مقابله با اینترنت چمدانی پیش‌بینی شده است» آن هم در حالی که تنها اندکی بیش از یک ماه از انتشار خبر برنامه جدید سایبری آمریکا علیه کشورمان گذشته است. کمااین‌که پیش از این، ایران در رویارویی با تروریسم سایبری که با نام استاکس‌نت و در قواره صنعتی یک ویروس ظاهر شده بود،‌ قدرت خود را در نبرد سایبری به نمایش گذاشت.

● اینترنت چمدانی چیست؟

اما پرسش اصلی این است اینترنت چمدانی چیست که ایران می‌خواهد با آن مقابله کند؟

در تعریف ساده، اینترنت چمدانی یا اینترنت در سایه روش جایگزینی است برای دسترسی به شبکه اینترنتی که از پیش مورد استفاده کاربران قرار نمی‌گرفت. در هر کشوری اکنون راه‌های دسترسی به اینترنت از طریق زیرساخت‌های مخابراتی و ارتباطی همان کشور فراهم می‌شود؛ یعنی هر شخص باید برای دسترسی به شبکه از دروازه‌های مخابراتی کشور خود عبور کند و به شبکه جهانی متصل شود. اما حالا دولت آمریکا پروژه ساخت وسایل ارتباط جمعی موازی یا سایه را برای تدارک و آماده‌سازی وسایل جایگزین ارتباطی دنبال می‏کند، وسایلی که با استفاده از آنها اتصال افراد به اینترنت به طور مستقیم برقرار می‌شود و دیگر نیازی به عبور از دروازه‌های مخابراتی کشور میزبان نیست. این ابزار می‌تواند هر وسیله ارتباطی معمولی مثل یک دستگاه تلفن موبایل یا یک کامپیوتر شخصی را به مرکز دسترسی نامرئی به اینترنت تبدیل کند. تمام این تجهیزات قرار است در چمدانی جای گیرد که قابلیت حمل و نقل آسان را داشته باشد. به همین دلیل یکی از نام‌هایی که روی این طرح گذاشته شده، اینترنت چمدانی است. این تجهیزات شامل یک آنتن بی‌سیم، یک لپ تاپ برای مدیریت شبکه و برنامه‌های لازم برای ایجاد یک نقطه دسترسی به اینترنت است. به کمک این دسترسی شعاع قابل توجهی از چمدان توانایی اتصال به اینترنت را خواهند داشت.

اطلاعاتی که در مورد این اقدام دولت آمریکا به دست آمده، اولین بار از سوی موسسه نیویورک تایمز پس از یک سری مصاحبه، بررسی اوراق دولتی و تله‌تکس‏های بین دولتی فاش شد. براساس اعلام روزنامه نیویورک‌تایمز، برای این پروژه، بودجه‌ای معادل ۲ میلیون دلار، توسط گروهی از هکرها و برنامه‌نویسان اختصاص داده شده است.

به گزارش نیویورک‌تایمز، وزارت امور خارجه آمریکا هم‌اکنون در حال تامین پروژه‌های ایجاد شبکه‌های بی‌سیم مخفی در کشورهایی مانند ایران، سوریه و لیبی است. براساس این گزارش، آمریکا برای پیش بردن این برنامه‌ها از مهندسان نظامی، برنامه‌نویسان جوان، دیپلمات‌ها و مخالفان حکومت‌های مخالف در حداقل ۱۰ کشور کمک می‌گیرد. همچنین این روزنامه خبر داده است وزارت امور خارجه آمریکا تا پایان سال ۲۰۱۱ میلادی مبلغی معادل ۷۰ میلیون دلار را برای این پروژه‌ها و فناوری‌های مرتبط با آن سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

ساشا مینرات، مسوول این طرح ادعا کرده که این نوع اینترنت ـ «تقریبا غیرقابل قطع، کنترل یا نظارت است»؛ از این حیث طرح اینترنت در چمدان علاوه بر ایران مورد انتقاد برخی کشورهای دیگر نیز قرار گرفته است.

● راه مقابله موجود است

حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات هشتم تیرماه در واکنش به پروژه اینترنت نامرئی و چمدانی آمریکا و امضای فرمان حمله سایبری به کشورهای مستقل توسط رئیس‌جمهوری این کشور از طراحی ‌‌راه‌های مقابله با این پروژه خبرداده و پروژه اینترنت چمدانی را پروژه‌‌ای تعریف کرده که شخص اوباما به عنوان حرکتی جدید در حوزه سایبری و بیشتر با هدف مقابله اینترنتی با جمهوری اسلامی ایران طراحی کرده است». او یادآور شد: «اینترنت چمدانی بحث جدیدی نیست، بخش عمده‌ای از جنگ روانی و یک تغییر روش است که ما راه مقابله با آن را داریم و در این مسیر به جوانان مستعد و نیروهای کارآمد امتحان پس‌داده خود اتکا داریم».

نکته: سازمان بسیج مهندسین «فاوا» توسعه اینترنت پاک را در برنامه قرار داده و اعلام کرده که قرار است ۸ هزار بسیجی برای توسعه آن فعالیت کنند. این سازمان در جهت دفاع از کشور و مقابله با تهدیدات در حوزه سایبری تشکیل شده است

وجود راه مقابله با طرح اینترنت چمدانی در داخل کشور چندی پیش در سخنان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تایید شد. رضا تقی‌پور که یازدهم تیرماه در حاشیه نشست همگرایی خدمات ارتباطی ایران و کره جنوبی سخن می‌گفت، طرح دولت آمریکا برای جنگ سایبری علیه ایران را مصداق بارز سایبر تروریسم خواند و گفت: «از نظر فنی اقدامات لازم برای مقابله با اینترنت چمدانی پیش‌بینی و با محتوایی که در ایران ایجاد شده است و خواهد شد شهروندان نیازی نخواهند داشت از این مسائل استفاده کنند.»

● اقدامات ایران علیه جنگ سایبری

راه‌اندازی شبکه ملی اینترنت، انتقال میزبانی سایت‌های ایرانی به داخل کشور، توسعه اینترنت پاک و راه‌اندازی فاز یک قرارگاه سایبری کشور اقداماتی است که نشان می‌دهد پیش از انتشار خبر این چمدان‌های آمریکایی جمهوری اسلامی ایران در تدارک پاتک سایبری بوده است.

سردار سرتیپ سید مسعود جزایری، معاون فرهنگی ستاد کل نیروهای مسلح پیش از این از راه‌اندازی نزدیک فاز اجرایی قرارگاه سایبری در کشور خبر داده و گفته که اسناد بالا دستی در این خصوص تهیه شده و در شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجموعه رده‌های مختلف نیروهای مسلح مورد تبیین قرار گرفته است.

سازمان بسیج مهندسین «فاوا» نیز توسعه اینترنت پاک را که پیش از این از سوی وزیر ارتباطات مطرح شده بود، در برنامه قرار داده و اعلام کرده که قرار است ۸ هزار بسیجی برای توسعه آن فعالیت کنند. این سازمان خود در جهت دفاع از کشور در جنگ نرم و مقابله با تهدیدات در حوزه سایبری تشکیل شده است. اگرچه طی ۶ سال گذشته «راه‌اندازی قریب‌الوقوع دیتاسنتر ملی» بارها از سوی مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وعده داده شده، اما در آخرین اظهارنظر قرار است تا سال ۱۳۹۰ دیتاسنتر ملی در اختیار تمام دستگاه‌ها قرار گیرد.

● شکست چرنوبیل

آمادگی ایران برای مبارزه سایبری اما پیش از این هم مورد محک قرار گرفته بود. وقتی در آخرین ماه تابستان گذشته، ویروس استاکس‌نت رایانه‌های صنعتی کشور را مورد هدف قرار داد؛ ویروسی که به گفته دیمیتری روگوزون، سفیر روسیه «می‌توانست چرنوبیل جدیدی در ایران ایجاد کند».

به گفته رئیس سازمان، پدافند غیرعامل حمله ویروس استاکس‌نت اولین طلیعه جنگ سایبری در ایران بود.

● رتبه تک‌رقمی ایران

رویارویی ایران با تروریسم صنعتی استاکس نت، نمایشی از قدرت مانور کشور در فضای سایبر بود که نشان از پیشرفت‌های سایبری ایران در سال‌های پس از پیروزی انقلاب دارد. در این خصوص وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز معتقد است که ایران در حوزه دفاع و امنیت سایبری، توانمندی‌های بالایی دارد و طبق رتبه‌بندی‌های جهانی ایران در جایگاه ششم امنیت فضای تبادل اطلاعات در دنیا قرار دارد که این عدد رتبه حداقلی ایران است.

ناظران سیاسی، نبرد آینده میان ابرقدرت‌ها و مخالفان آنها را نه جنگ‌های تن به تن و نظامی، بلکه نبرد در فضای سایبر پیش‌بینی و از آن با نام جنگ جهانی سوم یاد می‌کنند. روشن است درباره نبرد متخصصان ایرانی با تروریست‌های چمدان به دست و اینترنتی که در روزهای آینده بیشتر خواهیم شنید، هوشیاری و آمادگی شرط اول است.

حبیبه بدری