چهارشنبه, ۲ خرداد, ۱۴۰۳ / 22 May, 2024
شعبده کلامی در دنیای پروپاگاند
تاریخچه اقناع به دوران یونان باستان برمی‌گردد، برای یادگیری اقناع، شهروند یونانی می‌توانست با استخدام یک «سوفسطایی» راهنمایی‌های لازم پیرامون نحوه مباحثه کردن را به دست آورد. سوفسطاییان گروهی از معلمان سیار بودند که اولین سخنرانی‌ها را درباره اقناع ایرادکردند و اولین کتب را در این باره نگاشتند. این کتاب‌های راهنما که اغلب به محاق نسیان فرورفته است، به شرح «شیوه‌های معمول» در ارایه ادله کلی و تکنیک‌هایی که می‌توان برای اهداف متنوع اقناعی به کاربرد می‌پرداختند. کتاب راهنمای مشهور «Dissoilogoi» مشتمل بر مجموعه‌یی از مباحث موافق و مخالف در باب شماری از موضوعات بود که سخنوران با یک نگاه می‌توانستند به آن مراجعه کنند.
شهرت عمده سوفسطاییان شاید به سبب نظرهای «خطرناک» آنان درباره نقش اقناع در جامعه باشد. از این رو واژه سفسطه با مفاهیم منفی چون «حیله‌گری» یا مباحثات فریبنده معادل شده است. دیدگاه سوفسطاییان در دو اصل به ظاهر غیرمغرضانه که به «پروتاگوراس» منسوب است بیان شده است: «بشر مقیاس همه چیز است» و «هر مطلبی دارای دو جنبه است». برای سوفسطایی هیچ حقیقتی مطلق و هیچ وسیله‌یی، اعم از وحی الهی، یا شهود، برای نیل به حقیقت وجود ندارد. معیارها تنها به دست انسان ساخته شده و همواره محل بحث است. پس چگونه شخص تصمیم به انجام کاری می‌گیرد؟ سوفسطاییان اعتقاد داشتند اقناع برای کشف «بهترین» نحوه عمل ضروری است، به وسیله مجادله و مباحثه بسیاری از جوانب موضوع را می‌توان آشکار ساخت و فواید و مضار یک عمل را با وضوح بیشتر مشاهده کرد. افلاطون با شنیع خواندن موضع سوفسطاییان، پیشکسوت تفسیرهای انتقادآمیزی شد که امروزه اغلب درباره اقناع به عمل می‌آورند. افلاطون به دانش مطلقی باور داشت که تنها از طریق مطالعه فلسفی درک می‌شد. جامعه به «شعبده کلامی» سوفسطاییان چندان نیازی نداشت. به نظر افلاطون چنین شعبده‌بازی‌هایی جوانان آتن را به گمراهی می‌کشانید. به نظر او ، روش سوفسطاییان در بحث هر دو جنبه موضوع تنها درک آنچه به نظر او حقیقت بود تیره می‌ساخت. حوالی سال ۳۲۳ ق.م ارسطو نظر سوفسطاییان و استاد خویش افلاطون را در اولین کتاب جامع اقناع به نام «معانی و بیان» با یکدیگر وفق داد. برای ارسطو، هدف اقناع انتقال یک نقطه نظر یا موضع بود. سوفسطاییان معتقد بودند که برای کشف حقایق مهم، اقناع ضرورت دارد، اما ارسطو بر این اعتقاد بود که دانش تنها از طریق منطق و عقل به دست می‌آید. ارسطو همچنین باور داشت که متاسفانه همگان قابلیت تعقل روشن درباره تمامی مسائل را ندارند. هنر اقناع برای این اشخاص بی‌مایه ضرورت داشت تاحقیقت چنان بدانها انتقال یابد که به نتیجه صحیح نایل شوند.
سنت تصمیم‌گیری از طریق اقناع، توسط رومیان قدیم زنده نگه‌داشته شد. نظام سیاسی و قضایی روم با شباهت بسیار به یونانی‌ها مباحثه و سخنرانی سیاسی را تشویق می‌کرد اما برخلاف یونانی‌ها، رومی‌ها اقناع‌کنندگان حرفه‌یی، یعنی سیاستمداران و وکلایی که مباحثه را پیشه خود ساخته بودند را به کار گماردند. نقش اقناع در جامعه روم به درستی توسط یکی از مشهورترین اقناع‌کنندگان حرفه‌یی روم، سیسروی حقوقدان(۱۰۶ تا ۴۳ ق.م) بیان شده است. در پاسخ به این سوال که آیا علم معانی و بیان بیشتر منفعت یا زیان می‌رساند، سیسرو جوابی داد که حتی ارسطو را قانع می‌ساخت: «عقل بدون فصاحت کمک اندکی به دولت‌ها کرده است، لیکن فصاحت بدون عقل مانع بزرگی بوده و هیچگاه سودی نداشته است.»
فن بلاغت نزد یونانی، رومی و دوران مستعمراتی امریکا، با ارتباطات معمول امروزه که تاکیدشان به استفاده از شعارها و تصاویر ساده است، بسیار متفاوت بود. هدف فزاینده تبلیغات امروزی نه اطلاع و آگاهی، بلکه سوق دادن توده مردم به سوی یک موضع یا دیدگاه معین است. زمینه اقناع امروز در برخی از شیوه‌های بسیار مهم، با گذشته‌ها تفاوت بسیار دارد. ما در محیطی آکنده از پیام به سر می‌بریم. آل رایز و چک تراوت از متخصصان تبلیغات تجاری دنیای ما را «پیام زده» خوانده‌اند. بطور مثال یک امریکایی معمولی در طول زندگی خویش، بیش از ۷ میلیون آگهی می‌بیند یا می‌شنود. در مقابل یک پاک اندیش پیورتین پرهیزکار متعارف که در قرن هفدهم در نیوانگلند هفته‌یی یک بار در کلیسا حاضر می‌شد، در طول زندگی‌اش حدود سه هزار خطبه می‌شنید این محیط آکنده از پیام بار شاقی است بر دوش فرستنده و گیرنده پیام اقناعی. ارتباط گر باید پیام را طوری طرح کند که نه تنها جذاب باشد بلکه توجه ویژه‌یی در این محیط شلوغ به خود جلب کند. از سوی دیگر گیرنده آنچنان غرق در پیام‌ها شده است که از تخصیص انرژی مغزی ضروری برای فهم بسیاری از مسائل مهم روز عاجز است.
عصر تبلیغاتی ما به طریق دیگری متفاوت است. خطبه واعظه پیورتین می‌توانست تا دو ساعت به طول انجامد. خطبای روم در قرن دوم میلادی، دوره‌های تقویت حافظه می‌گذراندند تا بتوانند تمامی آنچه را که باید بگویندبه خاطر بسپارند. میهن‌پرستان قدیم امریکا تمام تابستان ۱۷۸۷ م را به بحث قانون اساسی پرداختند و سپس در دفاع از آن ۸۵ مقاله که بالغ بر ۶۰۰ صفحه می‌شد، برای روزنامه‌ها تهیه کردند. امروزه یک آگهی سیاسی تلویزیونی ۳۰ ثانیه یا کمتر به طول می‌انجامد. آگهی‌های مجله‌ها اغلب حاوی یک تصویر و یک جمله است. اخبار روز در قالب واحدهای کوتاهی چون «بایت صوتی» و «بریده‌های خبری» پخش می‌شوند. یک مفسر روزنامه به نام جرج ویل در جایی گفته است که اگر بنا می‌شد لینکلن بیانیه آزادی خود را امروز صادر کند، شاید چنین می‌گفت: «در یک کلمه برده‌داری ممنوع». عصر اقناع ما انباشته از پیام‌های کوتاه، گیرا و اغلب تصویری است. هرچند این تصویرهای اقناع‌کننده اغلب در جلب توجه ما در محیط پیام‌آکنده موفق‌اند، اما شعارها و ایماژها را جایگزین استدلالهای منطقی می‌کنند و موضوعات پیچیده را به کاریکاتوری سیاه و سفید از منطق مبدل می‌سازند. اقناع در عصر جدید بسیار لحظه‌یی‌تر شده است. یک پیورتین تمام هفته را منتظر خطبه و ماه‌ها در انتظار اخبار انگلستان می‌ماند. حال آنکه پوشش CNN از کشتار میدان تین آن من و مشابه این حوادث در نقاط مختلف جهان نقطه مقابل آن است. به رغم تلاش‌های حکومت چین، روزنامه‌نگاران گزارش‌های مفصلی از خشونت، توصیف‌های لحظه به لحظه اقدامات دولت و واکنش دانشجویان را تلفنی مخابره کردند و این گزارش‌ها برای جهانی مبهوت و مشتاق بسرعت پخش شدند. در یک وضع مشابه، یک هفته پیش از بمباران عراق توسط نیروهای مشترک در سال ۱۹۹۱ م، طارق عزیز، وزیر خارجه عراق، ادعا کرد سیاست‌های امریکا را در می‌یابد، زیرا اخبار خود را از CNN دریافت می‌دارد. نتیجه اینکه اطلاعات بموقع است اما شاید بسیاری از اوقات «زیادی بموقع» در حالی که پیورتین می‌توانست تمام هفته را به تامل درباره مفاهیم خطبه یکشنبه گذشته بگذراند، بیننده امروزی تلویزیون یا خواننده مجله زمان اندکی برای تفکر درباره فلان صحنه اقناع کننده را قبل از آنکه دیگری جای آن را بگیرد، دارد: درختان جای جنگل را می‌گیرند.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سقوط بالگرد رئیسی سیدابراهیم رئیسی شهدای خدمت شهید جمهور ابراهیم رئیسی رئیسی شهادت ایران سقوط بالگرد بالگرد
هواشناسی شهید رئیسی امتحانات نهایی تهران کنکور شهرداری تهران سانحه بالگرد رئیسی هلال احمر بارش باران سیل قوه قضاییه پلیس
قیمت دلار خودرو بازار خودرو قیمت خودرو بورس قیمت طلا یارانه دلار یارانه نقدی حقوق بازنشستگان سایپا ایران خودرو
سینما سینمای ایران تلویزیون جشنواره کن سریال آیت الله سید ابراهیم رئیسی هنرمندان شعر رسانه ملی لیلا حاتمی قرآن کریم
کنکور ۱۴۰۳ دانش بنیان
اسرائیل رژیم صهیونیستی روسیه غزه امیرعبداللهیان جنگ غزه ترکیه فلسطین آمریکا چین ولادیمیر پوتین عربستان
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید باشگاه پرسپولیس لیگ برتر لیگ برتر ایران فدراسیون فوتبال والیبال لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال لیورپول
اپل هوش مصنوعی مایکروسافت گوگل سامسونگ ناسا انسان تبلیغات موبایل آیفون
سلامت مغز کاهش وزن سلامت روان سرطان آلزایمر طول عمر مغز انسان افسردگی فشار خون