هنری با نام نگارش صحیح گواهی

در کنار وظایفی‌ که‌ پزشکان در جهت‌ معالجه بیماران‌ خویش‌ به عهده دارند، موارد‌ متعدد دیگری‌ هم‌ وجود دارد که ایشان‌ به موازات وظایف درمانی‌ خویش‌ به‌ انجام‌ می‌رسانند. از …

در کنار وظایفی‌ که‌ پزشکان در جهت‌ معالجه بیماران‌ خویش‌ به عهده دارند، موارد‌ متعدد دیگری‌ هم‌ وجود دارد که ایشان‌ به موازات وظایف درمانی‌ خویش‌ به‌ انجام‌ می‌رسانند. از جمله‌ این‌ موارد، انجام‌ مشاوره‌های‌ پزشکی‌، آموزش‌های‌ عمومی‌، امور پژوهشی‌ و البته‌ صدور گواهی‌های‌ پزشکی‌ است‌...

صدور گواهی‌ به‌ علل‌ و به دنبال‌ درخواست‌های‌ متفاوتی‌ صورت‌ می‌پذیرد، لذا لازم‌ است‌ که‌ پزشکان‌ شناختی‌ کامل‌ از انواع‌ و چگونگی‌ صدور گواهی‌های‌ پزشکی‌ داشته‌ باشند تا یک‌ گواهی‌ درست‌، کامل‌ و بی‌عیب‌ و نقص‌ که‌ راه‌ گشای‌ مشکلات‌ بیماران‌ یا مراجعان‌ باشد را صادر نمایند و خدای‌ ناکرده‌ در ایفای‌ نقش‌ خویش‌ به عنوان‌ پزشک‌ مرتکب‌ خطا و غفلت‌ نشوند که‌ در این صورت‌ با صدور گواهی‌ نادرست، امری‌ خلاف‌ قانون‌ انجام‌ داده‌ و اعتبار خود و سایر پزشکان‌ را هم‌ زیر سوال برده‌اند.

نگارش صحیح یک گواهی، علاوه بر آنکه به یاری پشتوانه علمی، تجربی و معاینه بیمار و نیز بررسی سوابق و مدارک پزشکی صورت می‌گیرد، از بعد دیگر هنری است که نگارنده آن گواهی، قادر است با بهترین، موجزترین و رساترین عبارات، دیدگاه و نظر علمی‌ و تخصصی خود را به خواننده آن ارایه نماید.

در نظر بسیاری از همکاران، صدور گواهی پزشکی امری بسیار ساده می‌نماید که نه تنها نیاز به آموزش خاصی ندارد، بلکه صحبت در مورد آن نیز امری بیهوده بوده و جز اتلاف وقت چیز دیگری عاید ما نخواهد نمود و همان‌گونه که مستحضر هستید در سیستم آموزش پزشکی کشور ما نیز هیچ‌گونه اشاره‌ای به این مهم نشده است و دانشجویان پزشکی اگر مطلبی را نیز در این خصوص می‌آموزند، به طریقه سینه به سینه و الگوبرداری از سایرین می‌باشد.

صدور گواهی پزشکی نه تنها امری ساده و پیش پا افتاده نیست، بلکه یکی از مواردی است که نیاز به دقت و توجه زیادی دارد، چرا که بی توجهی در این مهم می‌تواند باعث تبعات قانونی بسیار جدی شود. عده‌ای از همکاران به دلیل رعایت نکردن اصول گواهی‌نویسی و بی‌اطلاعی از قوانین مربوط به آن دچار مشکلات قانونی شده‌اند و ناخواسته در دادگاه‌ها و کمیسیون‌های نظام پزشکی و پزشکی قانونی احضار و حتی محکوم شده‌اند.

گواهی پزشکی در واقع سند معتبری است که پزشکان به دنبال ارایه خدمات پزشکی و درمانی خود، درباره سلامت یا بیماری یا یکی از امور مربوط به پزشکی تنظیم می‌نمایند.

معمولا این گواهی‌ها در مراجع گوناگون به منزله سند معتبر مورد پذیرش و استناد قرار می‌گیرد و لذا ضمن اینکه پزشک وظیفه دارد با توجه به سوگندنامه پزشکی بهترین خدمات را به بیماران ارایه دهد باید بداند که شرافت حرفه مقدس پزشکی نیز به نوعی با گواهی‌هایی که توسط وی صادر می‌گردد در ارتباط است.

این حق بیمار است که از پزشک خود طلب گواهی نماید، یعنی پزشک موظف است بنا به درخواست بیمار یا ولی وی گواهی پزشکی برای وی صادر نماید، ولی صدور گواهی خلاف واقع نه تنها وظیفه پزشک نیست، بلکه ازنظر اخلاقی و قانونی نیز امری خلاف می‌باشد، پس باید راهکاری را پیش گرفت تا درگیر صدور گواهی خلاف واقع نشویم.

لازم به ذکر است همواره حیثیت و اعتبار پزشک در گروی صحت گواهی‌های صادر شده از طرف وی است. پزشکان به هنگام صدور گواهی باید به این نکته توجه داشته باشند که این سند معتبر ممکن است در آینده روی میز همکار دیگر، پزشک معتمد یک سازمان، قاضی دادگاه و یا مرجع صالح دیگری قرار گیرد، لذا هرگونه اشکال و نکته خلاف واقع در مندرجات گواهی، اعتبار پزشک صادرکننده آن و به نوعی اعتبار کل جامعه پزشکی را زیر سوال خواهد برد؛ ضمن اینکه قانون‌گذار نیز برای گواهی خلاف واقع مجازات در نظر گرفته است. پس به لحاظ قانونی صدور گواهی خلاف واقع جرم بوده و صادرکننده آن مجرم به حساب می‌آید. لازم است به این نکته اشاره نمود که صدور گواهی پزشکی، وظیفه اخلاقی و قانونی پزشک است که نمی‌تواند از آن سر باز زند.

گواهی باید مطابق با واقعیت تهیه گردد، چرا که گواهی خلاف واقع نه تنها متضمن دروغ است و دروغ‌گویی گناهی است بزرگ، بلکه به طور قطع صدور گواهی خلاف واقع باعث ضرر به دیگری می‌گردد، خواه شخص ثالث باشد و خواه دولت یا اداره یا شرکت خصوصی. پزشک نباید گواهی غیرواقع و نادرست صادر کند که در این صورت نه تنها از نظر اخلاقی عمل خلاف انجام داده است، بلکه از نظر انضباطی از طرف سازمان نظام پزشکی و از نظر قانونی از طرف مراجع قضایی مورد مؤاخذه قرار خواهد گرفت.

از طرف دیگر در صدور گواهی باید نفع بیمار را در نظر گرفت، حق را ادا کرد و تنها رضای خدا و حق را در نظر داشت و از هر گونه دروغ، جانبداری یک طرفه و تخلف از قوانین، خودداری نمود. باید توجه داشت صدور گواهی خلاف واقع باعث کاسته شدن اعتبار و منزلت شغل پزشکی می‌گردد.

دکتر کامران آقاخانی

متخصص پزشکی قانونی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران