چند راه ساده برای کاهش خطرهای آلودگی هوا در خانه

امروزه آلودگی هوا, یکی از بزرگ ترین مشکلات کشورهای جهان محسوب می شود که فکر دولت ها و بسیاری از انسان های دنیا را مشغول کرده است آلودگی هوا خطرهای بسیاری برای حیات انسان دارد و موجب عوارض زیادی می شوند که از آن جمله می توان به خستگی مفرط, تنگی نفس, آسم, سردرد, سوزش چشم, گلو درد خراشیدگی گلو , گرفتگی بینی, درد قفسه سینه برای بیماران قلبی, اشکال دید, گیجی, تهوع, عوارض شبیه به آنفوانزا و آلرژی های گوناگون, انواع سرطان, آمفیزم, برونشیت, بروز اشکال در اندام های تناسلی, کم هوشی, و مرگ زودرس اشاره کرد

ضروری است بدانیم در شرایط عادی، آلودگی هوای داخل ساختمان، به مراتب بیشتر از خارج از ساختمان است.بنا به اعلام سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، میزان آلودگی‌های هوای داخل اتاق به‌طور میانگین ۲ تا ۵ برابر هوای بیرون است.وقتی در محیط آلوده، کار یا زندگی می‌کنیم، سیستم دفاعی بدن هرگز قادر به استراحت کردن نیست و در نتیجه کارائی آن تحلیل می‌رود. پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند رابطه مستقیمی بین آلودگی هوا و حمله‌های قلبی وجود دارد.برخی افراد می‌اندیشند که در شهر یا منطقه‌ای با هوای پاک زندگی می‌کنند و این امر موجب جدی نگرفتن خطرهای آلودگی هوا می‌شود. صرف‌نظر از این که در کدام منطقه یا شهر زندگی می‌کنیم - آلودگی هوا همواره وجود دارد و کمترین مقدار آن نیز بسیار خطرناک است. به یاد داشته باشیم که آلودگی هوا گاهی در شهرهای خوش آب و هوا نیز بسیار زیاد و خطرناک است.براساس آمارهای رسمی، شهر تهران بیش از ۱۵۰ روز از سال را در وضعیت ناسالم می‌گذراند.آلودگی هوا در بیشتر شهرهای ایران، مانند بسیاری از کشورهای صنعتی و در حال توسعه، بسیار زیاد و خطرآفرین است. براساس اطلاعات آماری، فقط در تهران سالانه هزاران نفر به بیماری‌های تنفسی دچار می‌شوند که حدد ۷۰۰۰ نفر از آنها به‌خاطر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

آیا راه نجاتی وجود دارد؟ آیا می‌توانیم به خود و عزیزانمان کمک کنیم؟

خوشبختانه، جواب مثبت است.

با توجه به این که آلودگی هوای داخل خانه‌ها به‌طور معمول بسیار زیاد است و ما بیشتر اوقات خود، از جمله زمان استراحت و خواب را در خانه سپری می‌کنیم، مؤثرترین راه مبارزه با خطرات ناشی از آلودگی هوا، بالا بودن کیفیت هوای داخل خانه است. برای بالا بردن کیفیت هوای داخل خانه، چند راه‌حل ساده وجود دارد که در زیر به آنها اشاره شده است:

▪ محیط خانه را دور از دود هر نوع دخانیات نگه دارید. بوی تنباکوی مصرف شده بسیار مهلک و خطرناک است و مشکلات بسیار جدی را به‌خصوص در کودکان ایجاد می‌کند.

▪ هوای داخل خانه را به‌طور مرتب تهویه کنید. درهای اتاق‌ها را برای جریان بهتر هوا باز نگه‌دارید. در هر فرصتی پنجره‌ها را باز کنید تا هوای بیرون به داخل اتاق جریان یابد، و در صورت امکان هوای داخل خانه را به کمک فیلترهای هوا - که در ادامه معرفی می‌شوند - تصفیه نمائید.

▪ از زیاد شدن رطوب هوای خانه جلوگیری کنید. برای پائین آوردن سطح رطوبت، از دستگا‌ه‌های ضد رطوبت یا تهویه‌هائی که رطوبت هوا را به‌صورت آب مایع دفع می‌کنند استفاده نمائید. به‌یاد داشته باشید که دستگا‌ه‌های بخور نه تنها به از بین بردن آلودگی هوا کمکی نمی‌کنند، بلکه رطوبت حاصل از آنها موجب رشد بیشتر و سریع‌تر کپک‌ها، مایت‌ها، و دیگر آلودگی‌های زیستی می‌شود (بیش از صدهزار نوع کپک وجود دارد که هر کدام خطرناک‌تر از دیگری هستند. کپک‌ها به قدری کوچک هستند که می‌توان بیش از دویست‌هزار تا از آنها را بر روی نوک یک سوزن جای داد. در هر یک دقیقه نفس کشیدن در هوای آلوده، ریه شما می‌تواند بیش از هفتصدهزار کپک را به درون خود وارد کند).

▪ برای جلوگیری از مسمومیت‌های مونوکسید کربن، هر سال از تمام لوازم حرارتی و گرمائی سوختی بازدید فنی به‌عمل آورید و در نزدیکی محل‌های خواب، از هشدار دهنده‌های مونوکسید کربن استفاده نمائید.

▪ برای از بین بردن مایت‌ها و آلرژن‌های دیگر، لوازم خواب را به‌طور مرتب و با دمای بالا (حداقل ۱۳۰ درجه فارنهایت) بشوئید. (مایت‌ها موجودات هستند که عامل اصلی آسم و آلرژی به‌شمار می‌آیند. این امکان وجود دارد که در هر یک ذره غبار ۲۵۰ هزار مایت زندگی کند. سعی کنید به جای استفاده از موکت‌های ثابت، از فرش‌های قابل شست و شو استفاده نمائید.

▪ در هنگام طبخ غذا حتماً از هود یا تهویه استفاده کنید تا گازها و بوها به بیرون از خانه انتقال یابند و یا پنجره‌ای را برای مدتی باز کنید.

▪ در هنگام استفاده از تمیزکننده‌های شیمیائی، به میزان گازهای نامطبوعی که متساعد می‌کنند توجه نموده و در هنگام استفاده از آنها دستورالعمل مربوطه را در نظر بگیرید. همچنین سعی کنید از محصولاتی که مواد نامطبوع کمتری دارند، استفاده نمائید.

▪ منزل خود را برای میزان رادون (ماده رادیواکتیو) موجود، با استفاده از دستگاه‌های استاندارد سازمان محیط زیست، آزمایش کنید.

▪ هرگز خودرو یا موتور سوختی دیگری را در محوطه‌ای که به داخل خانه مرتبط است روشن نگذارید. استفاده از بخاری‌ها و کباب‌پزهای بدون دودکش در داخل خانه ممنوع است.

▪ از دستگاه‌های تمیز کننده هوا برای تمیز کردن هوای داخل خانه استفاده کنید. استفاده از این دستگاه‌ها، بهترین و مطمئن‌ترین راه پاک‌سازی هوای داخل خانه است. خاطر نشان می‌کنیم دستگاه‌های تمیز کننده هوا از تکنولوژی متفاوتی استفاده می‌کنند که می‌توانند گاهی بی‌اثر یا مهلک و خطرناک باشند.

به‌طور کلی، انجمن ریه آمریکا، تکنولوژی‌های موجود برای تمیز کننده‌های هوا را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کند:

فیلترهای مکانیکی: کشیدن هوا و عبور دادن آن از یک فیلتر گسترده پلیسه‌دار و یا فیلترهای با بازده بالا.

فیلترهای هپا: این فیلترها بهترین فیلترهای مکانیکی برای جداسازی ذرات ریز موجود در هوا هستند که می‌توانند به اعماق ریه نفوذ کنند. بهترین تمیز کننده‌های هوا امروزه با استفاده از فیلترهای هپا، ذراتی به کوچکی سه دهم میکرون را با دقت حداقل ۹۹-۹۷ درصد جذب می‌کنند (هر یک میکرون برابر است با یک میلیونم متر).

استفاده از کربن فعال: فیلترهای کربنی، گازهای خطرناک را از هوا جذب می‌کنند. بازده این فیلترها بسیار بالا است و قابلیت جذب انواع بسیار متفاوتی از گازهای آلاینده را دارند. استفاده از کربن فعال در ترکیب با فیلترهای هپا، باعث تمیزکنندگی گازهای خطرناک، علاوه بر ذرات معلق، می‌شود که بهترین دستگاه‌های تمیز کننده هوا را می‌سازد.

تمیز کننده‌های الکترونیکی: این دستگاه‌ها به سه شاخه تقسیم می‌شوند: دسته اول، دستگاه‌های تولید کننده ازن هستند. ازن (اکسیژن فعال یا اکسیژن مرتبه ۳) یکی از مواد بنیادین در لایه‌های جو است، اما وجود آن در هوای نزدیک به سطح زمین (هوائی که ما تنفس می‌کنیم) بسیار مهلک و خطرناک است و باعث بروز مشکلات جدی تنفسی و آسیب‌رسانی به بافت ریه به‌خصوص برای افراد مبتلا به حساسیت، کودکان و کهنسالان می‌شود. ازن گازی سمی است که تمامی موجودات زنده، حتی گیاهان را مسموم می‌کند و از بین می‌برد. متخصصان احتمال می‌دهند گاز ازن باعث بروز بیماری‌های ناشناخته نیز می‌شود. انجمن ریه آمریکا، استفاده از هر دستگاهی که به هر نحوی ازن تولید کند، توصیه نمی‌کند. نوع دوم دستگاه‌های الکترونیکی، دستگاه‌های تولید کننده یون منفی است. یون منفی تولید شده توسط این دستگاه‌ها به ذرات گرد و غبار می‌چسبد و موجب سقوط آنها بر سطوح اتاق می‌شود که در صورت وجود فعالیت در اتاق، این ذرات دوباره به هوا باز می‌گردند. این دستگاه‌ها نیز به‌طور غیرمستقیم موجب تولید ازن می‌شوند، بنابراین استفاده از آنها را توصیه نمی‌کنیم.نوع سوم این دستگاه‌ها از فیلترهای الکترواستاتیکی استفاده می‌کنند که احتمال تولید ازن کمتری دارند و به‌همین دلیل نسبت به دیگر تمیز کننده‌های الکترونیکی از امتیاز بالائی برخوردارند.به‌طور کلی، در ساخت دستگاه‌های تمیز کننده هوا استفاده از قطعات پلاستیکی یا رنگ شده در داخل سیستم و خروجی هوا مجاز نیست.

علی افروزی