خرید ماه مهر

۶ پیشنهاد برای کاهش هزینه های تحصیلی

چند روز پیش وقتی داشتم با مترو به خانه برمی‌گشتم، با صحنه جالبی روبه‌رو شدم. مادری به همراه دو دخترش برای خرید وسایل مورد نیاز سال تحصیلی به بازار رفته بودند و دست پر در حال برگشتن بودند. دختر بزرگ‌تر که به نظر ۱۳، ۱۴ ساله می‌آمد، کیف چرمی مشکی ساده‌ای در دست داشت و دختر کوچک‌تر، یک کیف صورتی نایلونی با عکس باربی. مادر از خستگی خوابش برده بود و دو دختر درباره کیف‌هایشان با هم حرف می‌زدند. خواهر بزرگ‌تر به خواهر کوچک‌تر می‌گفت این کیفی که خریده‌ای دوام ندارد و به دو ماه نمی‌کشد که پاره‌اش می‌کنی. خواهر کوچک‌تر هم کیفش را محکم بغل کرده بود و می‌گفت: «نه، این خوشگله، دلم همین را می‌خواست...» ظاهرا حق با خواهر بزرگ‌تر بود اما خواهر کوچک هم حق داشت؛ رنگ و طرح آن کیف، دلش را برده بود...

بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی برای والدین هزینه‌ای را به دنبال دارد که گاهی بسیار سنگین و خارج از توان می‌شود. ارزان خریدن همیشه راه‌حل مناسبی نیست زیرا گرچه در ابتدا هزینه را کاهش می‌دهد اما به مرور و در طول سال تحصیلی به طور مرتب مجبور به پرداخت هزینه‌ هستیم. راه‌حل خوب خریدن و درست خریدن است. به همین دلیل تلاش کردیم راه‌هایی را بیابیم که به شما در رسیدن به این هدف یاری رساند.

● کلی خرید کنید

بهتر است فهرست کاملی از تمامی وسایل مورد نیاز تهیه کنید و تخمین بزنید مثلا در سال تحصیلی جدید فرزند شما به چند دفترچه، مداد، خودکار یا پاک‌کن نیاز دارد. بعد به مراکز خرید کلی مثل بازار یا فروشگا‌ه‌های زنجیره‌ای مراجعه کنید و تمامی وسایل مورد نیاز را با هم بخرید. به این ترتیب می‌توانید وسایل را به قیمت کلی بخرید یا تخفیف خوبی بگیرید.

● از غیرضروری‌ها صرف‌نظر کنید

بعد از آ‌نکه فهرستی نوشتید، نگاهی مجدد به آن بیندازید تا تمامی وسایل غیرضروری را از میان آن حذف کنید. اگر پارسال گرمکن ورزشی خریده‌اید، می‌‌توانید امسال هم همان را استفاده کنید. اگر کیف پارسال هنوز سالم است یا فرزندان بزرگ‌تر مجبورند به دلیل افزایش کتب درسی کیف بزرگ‌تری تهیه کنند اما کیف سال‌های پیش‌ آنها سالم است، می‌‌توان برای فرزند کوچک‌تر از آن استفاده کرد. شاید دفتر نقاشی پارسال هنوز صفحات سفید زیادی داشته باشد و نیازی به خریدن دفتر جدید نباشد.

● بروید سراغ جنس‌های خوب

یکی از راه‌های کاهش هزینه، خریداری وسایلی با کیفیت خوب است. اگر روپوش مدرسه فرزندتان برای ۲ تا ۳ سال آینده یک شکل است، پارچه خوبی انتخاب کنید تا دوام داشته باشد و در عرض یک سال رنگ و روی آن نرود. این موضوع در مورد کیف و کفش و وسایل ورزشی هم صدق می‌کند. شاید خرید یک کیف چرمی گران تر از یک کیف نایلونی تمام‌ شود اما مطمئنا دوام و کارکرد این کیف بیشتر خواهد بود.

● قبل از خرید قیمت بگیرید

توصیه می‌کنیم قبل از آنکه خرید کنید، ابتدا از چند فروشنده قیمت بگیرید و بعد از منصف‌ترین آنها خرید کنید. همان‌طور که پیش از این هم اشاره کردیم، خرید از مرکز بزرگ مثل بازار یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای بهتر است.

● به موقع خرید کنید

بهترین زمان برای خرید وسایل مورد نیاز سال تحصیلی جدید اوایل فصل تابستان است. در این فصل نه تنها قیمت وسایل به دلیل کمتر بودن تقاضا پایین‌تر است و اکثر مراکز حراج زده‌اند بلکه مراکز خلوت‌تر هم هست و خانواده‌ها می‌توانند سر فرصت و با‌ آرامش و خونسردی بیشتر وسایل مورد نیاز را تهیه کنند.

● الگوی مصرف را به فرزندتان بیاموزید

درست خریدن و درست استفاده کردن را به فرزندان‌شان آموزش دهید. به او یاد دهید که می‌تواند از جامدادی پارسال‌اش استفاده کند یا به همراه برادرش یک ماشین حساب داشته باشد. حتی می‌توانید در رابطه با آلودگی برخی وسایل و تاثیر آنها در محیط‌زیست صحبت کنید. مثلا آیا می‌دانستید تولید یک کیف پلی‌استری ۳ کیلویی، ۵۹ کیلوگرم CO۲ ایجاد می‌کند و استفاده از کیف سال گذشته به جای خرید یک کیف جدید می‌تواند از ایجاد گاز CO۲‌ای که یک ماشین طی ۳۷۰ کیلومتر ایجاد می‌کند، جلوگیری کند. فرض کنید اگر ۳ میلیون دانش‌آموز به جای هر سال، یک سال در میان کیف بخرند، میزان گاز CO۲ تولید شده، ۹۴ هزار تن در سال کاهش می‌یابد. به او بیاموزید صرفه‌جویی کردن او نه تنها به خاطر شما بلکه به خاطر خود او، سلامت‌اش و زمینی است که روی آن زندگی می‌کند.

● ۳ توصیه نهایی

۱) به جای خودکار، روان‌نویس بخرید و به جای مداد، اتود؛ چون قابل شارژ و استفاده مجدد هستند و می‌توانید مغزی آنها را عوض کنید.

۲) وسایلی را که نو مانده‌اند و استفاده نشد‌ه‌اند با وسایل مورد نیاز تعویض کنید یا آنها را به افرادی که به آن نیاز دارند، ببخشید.

۳) از دانش‌آموزان بخواهید از هر دو روی کاغذ استفاده صحیح کنند و کاغذهای باطله را به مراکز بازیافت تحویل دهند.

الگوی خرید از والدین شروع می‌شود. در خانواده‌ای که عموما والدین به دنبال خریدن وسایل مارک‌دار و گران‌ هستند، بچه‌ها هم می‌آموزند که وسایل گران تهیه کنند. شاید بهتر باشد بگوییم در این زمینه به غیر از بچه‌ها که کمترین نقش را دارند، والدین و نهایتا شاید اولیای مدارس در درجه دوم بیشترین نقش را داشته باشند. به غیر از الگوی خرید والدین گاهی پیش می‌آید که خود بچه‌ها در مدرسه، دست دیگران وسایلی را می‌بینند که گران‌تر است و دوست دارند این وسایل را داشته باشند.

گاهی والدین هیچ مانعی در برابر درخواست‌های فرزندان ایجاد نمی‌کنند و هر چه آنها بخواهند برایشان برآورده می‌کنند تا رشد بهتری داشته باشند یا به عبارتی برایشان مشکل است تا با خواسته فرزندان‌شان مقابله کنند ولی درنهایت نباید فراموش کنیم که این والدین هستند که باید برای بچه‌ها تعیین تکلیف کنند.

خیلی‌وقت‌ها والدین تلاش می‌کنند از نظر منطقی بچه‌ها را توجیه کنند، یعنی قانع‌شان کنند که چرا فلان وسیله گران را تهیه نمی‌کنند و به جای آن ارزان‌تر آن را می‌خرند اما باید توجه داشت که در دوره تابستان قانع کردن بچه‌ها راه‌حل مناسبی در این زمینه نیست.

بهتر است والدین بگویند که برای خرید وسایل هزینه محدودی در نظر گرفته‌اند و به جای قانع کردن حدود تعیین کنند. در هر صورت این والدین هستند که خرید می‌کنند.

اولیای مدرسه هم می‌توانند در این میان نقشی ایفا کنند. بر فرض اولیا با تعیین حدودی مثل تعیین لباس یک‌رنگ می‌توانند هزینه‌ها را تا حدی کاهش دهند.

موضوع مهمی که در بهداشت روانی بچه‌ها باید به آن توجه کرد این است که یا محیط کنترل شود، مثلا از طرف مدرسه اعلام شود که همه در یک سطح قیمت کیف یا کفش بخرند یا اینکه بچه‌ها را آماده کرده و به آنها کمک کنیم که تفاوت‌ها را بفهمند، ببینند و هضم کنند. باید قبول کرد که همیشه نمی‌توان محیط را کنترل کرد. خواه ناخواه برخی والدین که قابلیت و توان مالی بالاتری دارند، وسایل گران‌تری برای فرزندشان تهیه می‌کنند.

اگر ما فرزندمان را آموزش نداده باشیم، در مواجهه با این شرایط می‌تواند آسیب جدی ببیند. باید بچه‌ها را آموزش داد تا خود مقاوم باشند. بچه‌هایی آسیب‌ روانی بیشتری می‌بینند که به درستی رشد نکرده‌اند و با دیدن هر چیز دست دیگران نمونه آن را از والدین طلب می‌کنند چون ارزش‌ها به گونه‌ای به آنها نشان داده شده که فکر می‌کنند حتما باید آن را داشته باشند. مهم نیست که دیگران چه می‌خرند یا چه دارند. بچه‌ها باید یاد بگیرند که با دیدن این چیزها باز هم خود انتخاب کنند که چه می‌خواهند و چه چیزی لازم دارند.

دکتر بهروز دولتشاهی

روان‌شناس - روان‌شناسی خرید

سمیه مقصودعلی