دوبی همه چیز به زیر آب می رود

آخرهای تابستان سال گذشته بودکه امیردوبی دریک نمایشگاه ساختمانی پرده ازطرح جاه طلبانه باغ جمیره برداشت,باغی که به گفته وی قراربود ونیز خلیج فارس باشد این باغ درنظربود,شامل مجمع الجزایری مرکب ازآسمان خراش های متعدد,بوستان ها وکانال های

آخرهای تابستان سال گذشته بودکه امیردوبی دریک نمایشگاه ساختمانی پرده ازطرح جاه طلبانه "باغ جمیره"برداشت،باغی که به گفته وی قراربود"‌ونیز خلیج فارس"باشد.این باغ درنظربود،شامل مجمع الجزایری مرکب ازآسمان خراش های متعدد،بوستان ها وکانال های ...

مصنوعی باشد که بخشی از آن در خشکی و بخشی دیگر در دریا بود. برآورد شده بود که برای ساخت جمیرا ۷۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شود. همین که خبر تصمیم امیر برای ساخت جمیرا اعلام شد، هشت کشتی بزرگ در منطقه پیدا شدند که کارشان آوردن خاک و سنگ و خالی کردن آن در منطقه ای بود که برای ساخت باغ در نظر گرفته شده بود. این کار چند ماهی ادامه یافت و بار خاک و سنگ دهها کشتی در منطقه خالی شد تا اینکه آمد و شد کشتی ها کم و کم و دست آخر به نوشته شماره روز سه آذر "اشپیگل آن لاین " در پایان ماه نوامبر متوقف شد و اعلام گردید که طرح ایجاد باغ جمیره "‌به دلیل سرایت بحران مالی جهان به دوبی فعلا ! اجرا نخواهد شد."

بحران مالی سریعتر از آنچه گمان می شد دوبی را در برگرفت . "ناکهید " از شرکت های بزرگ ساختمان سازی دوبی بود که چند طرح آسمان خراش را نیز در جمیرا اجرا می کرد . این شرکت در اولین اقدام و برای آنکه بتواند فقط سرپا بماند ۵۰۰ نفر از ۳هزار و ۳۰۰ کارگر متخصص و مهندس خود را اخراج کرد.

سرعت ساخت و ساز در دوبی در ده سال اخیر آنقدر بالا بود که به طنز گفته می شد اگر شاهزاده ها با این سرعت به ساخت و ساز در دوبی ادامه دهند ، همه ی ذخیره های سیمان و آهن دنیا به زودی تمام می شود ! روزهای خوش دوبی چندان دوام نیاورد . " رادیو فردا " یکی از ارگانهای تبلیغاتی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا که اتفاقا در سالهای اخیر تبلیغات غیر مستقیم و مستقیم بسیاری برای جلب سرمایه های خارجی به امارات عربی داشت ، در گزارشی که بیشتر به متن های مراسم فاتحه خوانی شباهت داشت ، در روز ۳آذر ۱۳۸۷ گفت :" به دنبال بحران مالی گسترده در جهان، شهر دوبی مرکز تجاری کشور ثروتمند امارات متحده عربی نیز با رکود اقتصادی روبرو شد و به خیل کشورهای بحران زده پیوست."

دوبی اگر چه شیخ نشینی است که به بلوک سرزمین های اسلامی تعلق دارد ، اما بارها ، کاباره ها و کلوب های شبانه بسیار در آن به تعبیر روز ۳ آذر ۱۳۸۷ خبرگزاری انگلیسی رویترز به این جزیره لقب " لاس وگاس خاورمیانه "‌را داده است. رویترز در این گزارش دوبی را در حال فرورفتن در بحران مالی بزرگی توصیف می کند که - به رغم اعمال ممنوعیت برای خروج سرمایه از دوبی – عصر ایران ۵آذر ۱۳۸۷ به نقل از خبرگزاری ها - همه در آن به فکر بیرون بردن سریع سرمایه ها هستند. خبرگزاری انگلیسی در اشاره به وضعیت کنونی کسب و کار شرکتها و موسسات اقتصادی در دوبی می نویسد:"برخی از شرکت های بزرگ تجاری در دبی، روند اخراج کارکنان خود را آغاز و پروژه های خود را محدود کرده اند؛ بعضی از بانک های اماراتی، دادن اعتبار به کارمندانی را که در معرض خطر اخراج و یا برکناری هستند، متوقف کرده اند؛ و دست کم یکی از بزرگترین شرکت های اعطای وام، فعالیت خود را به کل متوقف کرده است."

به تعبیر رویترز «بالا رفتن ناگهانی قیمت نفت در ماه های گذشته، سرمایه داران اماراتی را به اعطای وام های کلان ترغیب کرد؛ مساله ای که اکنون با اوج گرفتن بحران مالی، باعث بر جای ماندن قروض عمده ای شده است.

هم اکنون سرمایه گذاران از این بیم دارند که شرکت های تجاری و بازرگانان نتوانند قروض خود را به مرکز سرمایه خارجی غیر بانکی دبی پس دهند. تخمین زده می شود این مرکز، از مشتریان خود حدود ۷۰ میلیارد دلار طلب کار است."

تحلیلگران مرکز سرمایه گذاری «نومورا» در دوبی در هفته پایانی آذر ماه ۱۳۸۷ در گزارشی تحلیلی که خبرگزاریهای اقتصادی جهان از جمله رویترز در بخش اقتصادی خود آنرا منتشر کردند ، وضعیت دوبی را «وخیم» برآورد کردند.به نوشته این تحلیلگران، «بالا رفتن ناگهانی قیمت نفت در ماه های گذشته، سرمایه داران اماراتی را به اعطای وام های کلان ترغیب کرد؛ مساله ای که اکنون با اوج گرفتن بحران مالی، باعث بر جای ماندن قروض عمده ای شده است.»

بنا بر تحلیل ،"در پی گریز سرمایه گذاران از بازارهای منطقه، ارزش سهام در امارات از شروع سال جاری میلادی تا کنون، حدود یک تریلیون دلار سقوط کرده است. مقامات امارات اعلام کرده اند که مبلغی معادل با ۱۹ میلیارد دلار را برای گذر از بحران، به بازارهای مالی کشور تزریق می کنند. "

از سال های گذشته، و با رشد تجاری و توریستی دوبی، شمار زیادی از ایرانیان در این شهر سرمایه گذاری کرده و به تجارت مشغولند. "دویچه وله " صدای آلمان در ۲۸ آذر ۱۳۸۷ در گزارشی گفت :"به دنبال بحران مالی گسترده در جهان، شهر دوبی مرکز تجاری و گردشگری کشور امارات متحده عربی با ده هاهزار ایرانی مقیم آن کشور، نیز با رکود اقتصادی روبه رو شد و به خیل کشورهای بحران زده پیوست. بازار مسکن دوبی که فوق العاده بین ایرانیان پرطرفدار بود نه تنها راکد شده است ، بلکه باعث ورشکستگی و دردسر تعداد زیادی از ایرانی ها شده است. "

" سسیلیا اودن " خبرنگار رادیوی دولتی سوئد در خاورمیانه نیز درگزارشی از بحران اقتصادی دوبی در روز ۲۵ آذر ۱۳۸۷ گفت : "اگرچه دولت امارات به منظور خروج از این بحران تزریق نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار به بازارهای گردشگری و تجاری دوبی را مد نظر قرار داده است، اما تحلیلگران معتقدند با تداوم این وضعیت در ماه های آینده نمی توان به تاثیر چنین کمک هایی به صورت بلند مدت امیدوار بود. " از جمله متهمین به فریب ایرانی ها برای سرمایه گذاری در دوبی ، تلویزیون های ماهواره ای فارسی زبان معرفی شده اند که اغلب در لس آنجلس آمریکا و یا دوبی دفتر دارند و با تبلیغات کاذب خود باعث سرازیر شدن میلیاردها دلار سرمایه ایرانی به دوبی طی بخصوص ۱۰ سال اخیر شده اند ، اما در این میان صاحب نظران انتقادهای بسیاری را متوجه نهادهای مسئول ایرانی فعال در امارات از جمله نهادهای رسانه ای می دانند که به رغم هزینه های بسیار و ماموریت های ذاتی شان به جهت عدم حضور نیروهای متخصص و حرفه ای در آنها ، قادر به شناخت و تحلیل وضعیت و ارایه اطلاعات لازم و مفید و به موقع به هموطنان خود نبوده اند و همین امر بود که به نوشته روز اول دی ماه ۱۳۸۷ "کیهان " باعث " سرگردانی مالباختگان ایرانی در پیچ و خم برج های دوبی "‌ شده است .

کارشناسان اقتصادی بحران اقتصادی در دوبی را آنقدر وسیع و گسترده می دانند که به نوشته تحلیلگران اقتصادی خبرگزاری فارس " نتیجه آن می تواند تغییر در مدل تجاری و اقتصادی دوبی باشد و این منطقه مدل جدید اقتصادی را طراحی کند که وابستگی کمتری به بدهی و سفته بازی داشته باشد. "مدل اقتصادی و تجاری دوبی طی سالهای اخیر بر مبنای افزایش بدهی و جذب سرمایه گذاریهای خارجی بوده است ، اما شرکتهای مستقر در دوبی در حال اخراج کارمندان خود هستند و بسیاری از پروژه های عمرانی منطقه متوقف شده است .

"دویچه وله " در گزارشی که بخشی از آن در ابتدا نقل شد ، بانکهای امارات را بیشتر از همه نهادهای اقتصادی این امیر نشین نگران وضعیت موجود و آتی می داند که بر طبق پیش بینی ها به مراتب بدتر خواهد شد.

این رادیو گفت :"بانکهای اماراتی نیز با بحران مالی و نقدینگی روبرو هستند و برخی از بانکها عملیات اعطای وام را متوقف کرده اند . افزایش قیمت نفت طی سالهای اخیر ، شرایط دریافت وام از بانکهای اماراتی توسط بخش خصوصی را تسهیل نموده است و این مساله موجب افزایش چشمگیر بدهی بخش خصوصی طی سالهای اخیر شده است .سرمایه گذاران به شدت نگران این مساله هستند که اشخاص و شرکتهای خصوصی دوبی قادر به پرداخت بدهی ۷۰ میلیارد دلاری خود به سیستم بانکی نیستند . قیمت سهام در منطقه از ابتدای امسال تا کنون یک تریلیون دلار کاهش داشته است ."

اثرات مخرب بحران مالی دوبی تنها محدود به این امیر نشین نمی شود و سایر امیرنشین های فدراسیون امارات و کشورهای منطقه نیز شدیدا از آن متاثر شده اند که از آن جمله بازار کویت است.

"‌الجزیره " در گزارشی در ۱۴ آذر ۱۳۸۷ به تاثیر بحران مالی امارات بربازارهای منطقه پرداخت و گفت :" معادلات مسکن و فضای تجاری در امارات متحده عربی به ویژه در دوبی در سه ماه گذشته ، با سقوط ۷۵درصدی در حجم معاملات و سقوط ۵۶درصدی درارزش معاملات روبه رو شده است . همه ساله در ماه رمضان و روزهای داغ تابستان ، شاهد رکود معاملات در امارات بوده ایم ، اما در سال جاری بحران مالی جهان موجب شده است که بازار مسکن در امارات و کویت به شدت سقوط کرده و سرمایه گذاران سردرگم شوند. کویت که از چند سال پیش ، وابستگی بودجه به دلار را قطع کرده ، از آغاز امسال (۲۰۰۸میلادی ) ، خرید و فروش مسکن در کشور را به شدت محدود کرده بود و به رغم این موضوع پس از امارات ، بیشترین زیان اقتصادی را از بحران مالی جهان متحمل شده است ."

"الجزیره" براین نظر است که بیشترین آسیب در دوبی متوجه سرمایه هایی است که بیمه نشده است و به سرمایه گذارانی که سرمایه های آنها چنین وضعیتی دارد ، "هشدار" می دهد که مراقب سرمایه ها یشان باشند.

رئوف پیشدار