وقتی گوهر حجاب گم می شود

حجاب و عفاف از مهمترین دستورات اسلامی است که آیات قرآن نیز بر آن دلالت دارد

حجاب و عفاف از مهمترین دستورات اسلامی است که آیات قرآن نیز بر آن دلالت دارد. روایات اسلامی بر پرهیز از کارهای خطرآفرین و ضرر‌آور تاکید دارد و افراد باید از این گونه اقدامات دوری گزینند.هر فرد باید با حفظ حجاب به سلامت فرد و جامعه کمک کند و سلامت جامعه را به خطر نیندازد.خانمی که با پوشش نامناسب در جامعه ظاهر می‌شود افکار دیگران را به تشویش می‌اندازد و اضطرابی سنگین را بر افراد ایجاد می‌کند که این رفتارهای پر خطر را دامن خواهد زد.حجاب و داشتن عفت و پوشش مناسب فقط در عرصه اجتماع تاثیر‌گذار نیست بلکه در محیط خانواده نیز داشتن پوشش مناسب و برخوردهای شایسته سبب امنیت روانی افراد خواهد شد.بدپوششی در عرصه اجتماع عامل از بین رفتن امنیت فرد و در نتیجه اجتماع است.باید قبول کنیم که آسایش عمومی و امنیت و بهداشت روانی در گرو حفظ چارچوب‌های اسلامی در مقوله حجاب است.جهل و غفلت از عوامل بدحجابی در کشور است.بسیاری از افراد نمی‌دانند حجاب یک حکم قرآنی است و آنها که می‌دانند با علت و فلسفه حجاب آشنا نیستند.غفلت، جو زدگی و منفعل شدن از جامعه و یا دوستان سبب می شود بدحجابی در برخی افراد دیده شود.تبیین فلسفه حجاب و عفاف برای مردم امری لازم و ضروری است.باید قبول کنیم که حرکت‌هایی که به فهم و دانش مردم بیفزاید تاثیر چشمگیرتری از حرکت‌های ضربتی دارد.تجربه چندین ساله نشان داده که صرفا برخورد سطحی و انتظامی با بدپوششی به تنهایی پاسخگو نیست.بارها گفته شده که نباید با این مسئله احساسی، سلیقه ای و انتظامی برخورد کرد چون نتایج آن برای ما معلوم شده است. لذا باید تحقیقات وسیعی انجام دهیم و مسائل مختلفی که در مورد حجاب مطرح است را بررسی کنیم یعنی ببینیم واقعا بدپوششی یک اعتراض اجتماعی یا سیاسی است؟ آیا مشکل فرهنگی است؟ و آیا ناآگاهی نسبت به فلسفه حجاب است و هزاران سئوالی که باید به آن پرداخت زیرا بسیاری نسبت به فلسفه حجاب ناآگاه هستند.پوشش اصلی است که برای زن و مرد به‌طور مشترک وجود دارد.پوشش جزء فطریات است و زن و مرد بنا بر فطرتشان حدی از

● پوشش را رعایت

می‌کنند اسلام نیز براساس همین حکم فطری یک حد ضروری برای مردان گذاشته و برای زنان مرز بیشتری قرار داده است و این دلیل روان شناختی دارد چون همیشه مردان جلب ظاهر زنان می شوند و زنان باید بیشتر مواقع بدن خود را بپوشانند.خوشبختانه در مورد جایگاه حجاب در اسلام به صورت نظری به خوبی پرداخته شده است و به نظر می رسد در این حوزه مشکل نظر نداریم و مقالات و کتابهای خوبی در این زمینه نوشته شده است.حجت الاسلام حسین علوی مهر مدیر دانشنامه قرآن‌پژوهی در این خصوص

می‌گوید:"حجاب یکی از مسائل مهم دینی و اسلامی است.مسئله حجاب در طول تاریخ با فطرت و آفرینش زن همراه بوده است و نه تنها در اسلام بلکه در دیگر ادیان گذشته نیز مورد توجه جوامع مختلف بوده است.قرآن به عنوان یکی از منابع اصلی دین اسلام مسئله حجاب را در دو جا مطرح کرده است و حدود آن نیز تا حدی مطرح شده اما در روایات اسلامی به طور کامل قلمرو آن مشخص شده است.در آیه ۳۰ و ۳۱ سوره نور، مسئله حجاب مطرح می شود که ابتدای آیه مربوط به پرهیز از نگاههای بد مردان به زنان و بالعکس است و در ادامه مشخص کردن محارم است .به مردان با ایمان بگو دیده فرو نهند و پاکدامنی ورزند که این برای آنان پاکیزه‏تر است زیرا خدا به آنچه می‏کنند آگاه است. (۳۰)

و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را [از هر نامحرمی] فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعا از آن پیداست و باید روسری خود را بر سینه خویش [فرو] اندازند و زیورهایشان را جز برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [همکیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که [از زن] بی‏نیازند یا کودکانی که بر عورتهای زنان وقوف حاصل نکرده‏اند آشکار نکنند و پاهای خود را [به گونه‏ای به زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می‏دارند معلوم گردد ای مؤمنان همگی [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید امید که رستگار شوید (۳۱)

در آیه تأکید شده است که زینتهای خود را آشکار نکنید مگر قسمتهایی که ظاهر است و چاره ای از آن نیست که از لحاظ فقهی پوشاندن تمام بدن به غیر از صورت و کفین تفسیر شده است چون باید زن حضور اجتماعی داشته باشد".‏

اگر کسی وارد حوزه اندیشه اسلامی می شود و واقعا نگاه کوتاهی به آموزه های اسلامی داشته باشد به خوبی متوجه می شود حجاب یکی از مسائل روشن، قطعی و ضروری اندیشه اسلامی است و هر مسلمان به محض گفتن اینکه من مسلمان هستم می پذیرد که حجاب (به معنی پوشش) جزئی از اسلام است اما حد و مرز حجاب در اندیشه اسلامی و در روایات و مباحث فقهی بحث مفصلی است.حجت الاسلام سیدجعفر حق شناس مدیر گروه مطالعات زنان و خانواده پژوهشکده باقرالعلوم(ع) در این باره می گوید:"تردیدی نیست که باید برای گسترش سه محور اصلی حیا، عفاف و پوشش همت اصلی بر کار فرهنگی است، افزود: به هیچ وجه ما در بحث حیا و حجاب بدون یک فرهنگ سازی مناسب و هرگز تنها با الزامات قانونی موفق نمی شویم.حتما الزامات قانونی باید در یک بستر فرهنگی مناسب صورت گیرد؛ مثلا نیروی انتظامی در بحث برخورد با دزدی و اعتیاد و... به راحتی می تواند عمل کند و کسی معترض برخورد نیروی انتظامی با این قبیل مسائل نیست چون آنچنان کار فرهنگی سنگینی صورت گرفته که امروز هر انسانی از اعتیاد متنفر است. وقتی یک چیزی در جامعه‌ای بد شد و نقطه مقابل آن چیز مطلوبی معرفی شد آ‌ن‌وقت الزامات در جامعه جواب می دهد اما اگر برای مسئله ای نه تنها کار فرهنگی صورت نگرفت بلکه ضد فرهنگ آن در جامعه در حال تولید است، برخورد قانونی بسیار نشدنی و بسیار سخت است.باید تلاش کنیم فرهنگ حیا و عفاف را در جامعه توسعه دهیم و اگر این تبلیغات در جای خود قرار گیرد و ضد تبلیغ نشود ما به نتیجه خواهیم رسید اما وقتی می بینیم فیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی مهمترین عامل در ترویج بدحجابی است چگونه می‌توان در مورد حجاب و حیا سخن گفت؟".‏

حجت الاسلام سید اسدالله محمودی عضو هیئت علمی پژوهشکده باقرالعلوم(ع) در این باره می گوید:"بهترین راهکار زدودن بدحجابی در جامعه این است که اصل فلسفه حجاب و اساس حجاب در جامعه بازگو شود و این نکته مورد تأکید قرار گیرد که حجاب به واقع یک مصونیت است نه یک محدودیت.حجاب به‌عنوان یک اصل در مبانی دینی ما مورد تأکید قرار گرفته است.تمام این بایدها و نبایدهایی که بیان شده برای این است که مصالحی را در نظرگرفته است و زن باید به عنوان یک نماد کامل در این قالب قرار گیرد.با توجه به تبلیغاتی که علیه حجاب وجود دارد و نقطه مقابل آن مسئله آزادی زن و ظهور و بروز زن در جامعه بیان می شود باید نگاه عرف و جامعه را نسبت به آن درنظر گرفت.

برای مثال در بسیاری از مجامع فرهنگی و دانشگاه ها وقتی مسئله انتخاب به میان می آید فردی انتخاب می شود که محجبه است و این حجاب معیاری برای انتخاب وی بوده است، چرا که نگاه عرفی چنین پوشش و حجابی را پذیرفته و حتی ترجیح می دهد".حجت الاسلام سید اسدالله محمودی عضو هیئت علمی پژوهشکده باقرالعلوم(ع) معتقد است:"برای زدودن بدحجابی در جامه باید ابتدا فرهنگ سازی کرد.باید اصل مسئله حجاب در جامعه تبیین شود، کتابها، مقالات، پایان نامه ها در این سمت و سو قرار بگیرند تا مسئله حجاب به شکلی فراگیر و در سطحی عالی مطرح شود. این فرهنگ سازی می تواند از اینکه جوان امروز خود را در قالب مد و لباس به جامعه عرضه کند جلوگیری کند. خطبا، نویسندگان، گوینده ها و تمام اقشار تأثیرگذار جامعه باید به طور مشترک بسیج شوند و سرمایه گذاری لازم را در این زمینه داشته باشند چرا که با پیشرفت بدحجابی سرمایه گذاری در بخش فرهنگی مورد غفلت قرار گرفته است.باید از زبان خود جوانان و از گروه سنی خودشان مسئله حجاب را برایشان تبیین کرد. تبیین مسئله حجاب برای جوانان باید به قدری با ظرافت انجام شود که تأثیرگذارتر باشد، چرا که راهکار انتظامی و نظامی و حتی گشت خیابانی در نهایت اثرات منفی از خود به جای می گذارد".‏

این موضوع بررسی شود که چه عوامل اجتماعی ، فردی و روانی و چه بسترهای اجتماعی افراد را به سمت بی‌بندو‌باری جنسی سوق می دهد. بی بند و باری و بی‌حیایی شامل مرد و زن می شود. یک مرد ممکن است انحراف جنسی داشته و نمایش ظاهری و نگاه های بدی در اجتماع داشته باشد.برای زدودن بدحجابی باید این زمینه ها، علل و عوامل و همچنین بسترها را شناسایی کرد.در بسیاری مواقع تمام عوامل نادیده گرفته می شوند و مستقیم به بدحجابی پرداخته می‌‌‌شود که این امر هم روبنای بسیاری از ریشه ها است و حتی در خود همین مسئله مستقیم بدحجابی نیز به درستی عمل نشده است.اگر بخواهیم در زدودن بدحجابی کار کنیم باید برای شناخت ریشه ها و عوامل سهمی قائل شویم.ممکن است در این میان عللی چون ضعف اعتقادات دینی، جو جامعه و اینکه یک دختر احساس می کند اگر بدحجاب نباشد مورد تمسخر واقع می‌شود خود نمایی کند. تمام عوامل فردی، اجتماعی و خانوادگی بررسی شود تا معلوم شود که عامل اصلی چیست. درحال حاضر تمام عوامل نادیده گرفته شده است و می خواهیم دختری که از بستر این چنینی برخاسته صدها عامل در وی تأثیرگذاشته و بدحجاب شده را با یک تذکر مسئله حجاب وی را حل کنیم که این امر امکان پذیر نیست.

مریم حسین آبادی