پزشکی ورزشی محدود به ورزشکاران نیست

هر چند رشته پزشکی ورزشی به عنوان رشته تخصصی پزشکی در چند دهه به تازگی مطرح شده، ولی سابقه آن با تاریخ ورزش در جهان پیوند خورده است و از هنگامی که ورزش وجود داشته، مباحث پزشکی …

هر چند رشته پزشکی ورزشی به عنوان رشته تخصصی پزشکی در چند دهه به تازگی مطرح شده، ولی سابقه آن با تاریخ ورزش در جهان پیوند خورده است و از هنگامی که ورزش وجود داشته، مباحث پزشکی مرتبط با ورزش نیز در کنار آن مطرح بوده است.با گسترش ورزش و همگانی تر شدن آن، دانش بشری در خصوص پزشکی ورزشی به ویژه در بعد آسیب های ورزشی و بازتوانی ورزشی افزایش یافت.ابن سینا در کتاب قانون خود جستارهایی را به موضوعات مرتبط با پزشکی ورزشی اختصاص داده است. موضوعاتی مانند اثر ورزش بر تندرستی، آثار انواع ماساژها، ورزش در کودکان و سالمندان و نحوه برخورد با خستگی های ناشی از ورزش و درمان آن، منافع و مضرات ورزش در بیماری ها و آسیب های ناشی از ورزش از جمله مباحثی است که قسمتی از کتاب قانون به آن اشاره دارد.

در سده های گذشته با گسترش دامنه دانش ها از جمله علم پزشکی از یک سو و گسترش کمی و کیفی ورزش از سوی دیگر توجه به این رشته در زمره دانش آکادمیک بیشتر شد. حوزه فعالیت رشته پزشکی ورزشی در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری کرده است و هم اینک در چند کشور دنیا انجمن های پزشکی ورزشی، فدراسیون پزشکی ورزشی و رشته آموزشی پزشکی ورزشی در دانشگاه ها و در سطوح مختلف فعالیت دارد.

پزشکی ورزشی در ایران

تاریخچه رشته پزشکی ورزشی در ایران نیز به دهه گذشته مربوط می شود. تاسیس رشته فیزیولوژی در دانشگاه تربیت بدنی دانشگاه تهران، رشته تخصصی پزشکی ورزشی در دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران، تاسیس مرکز تحقیقات پزشکی ورزشی در دانشگاه علوم پزشکی تهران مجموع سوابق این رشته در ایران است.

پزشکی ورزشی

گر چه پزشکی ورزشی تلفیقی از ورزش و علوم پزشکی است اما گستره آن به هیچ عنوان محدود به پزشکان نیست. در کنار زمین ورزش، حتی مربیان هم در این امر دخیل می شوند. از سوی دیگر، این رشته محدود به ورزشکاران نمی شود و عموم مردم می توانند از نتایج آن بهره مند شوند.

نیاز به مراقبت های پزشکی و بهداشتی تخصصی در زمینه ورزش روز به روز بیشتر می شود و هم زمان روش های پیش گیری، درمان و برگشت به مرحله اولیه در این رشته پیشرفت می کند. به طور کلی موارد زیر را می توان به عنوان مبانی پزشکی ورزشی برشمرد.

مراقبت پزشکی از ورزشکار، تربیت بدنی خاص و سازگار شدن با هر فرد و در هر مورد رشته خاص، تمرینات درمانی ورزشی و انجام ورزش در کنترل و پیش گیری از برخی بیماری ها از جمله گروه های خاصی که مباحث گسترده و جالب توجهی از رشته پزشکی ورزشی را به خود اختصاص داده است، می توان به دختران و زنان، افراد سالمند، بانوان باردار، کودکان و نوجوانان، افراد چاق، جانبازان و معلولان اشاره کرد.

باید خاطر نشان کرد مبحث بیماری ها در پزشکی ورزشی به دو شاخه تفکیک می شود. در یک شاخه به آثار پیش گیرانه ورزش از ابتلا به بیماری ها و همچنین آثار درمانی ورزشی در کمک به رفع برخی بیماری ها پرداخته می شود و در شاخه دیگر، به بررسی بیماری های مبتلا به ورزشکاران می پردازد و در واقع زمینه ادامه فعالیت های ورزشی را برای ورزشکارانی که مبتلا به بیماری های مختلف از جمله دیابت، آسم و غیره هستند، فراهم می کند.