یکشنبه, ۲۷ خرداد, ۱۴۰۳ / 16 June, 2024
فكر غریب
نخستین متفكران روزگار قدیم در یونان كه به تفكر در امور الاهی پرداختند، معتقد بودند خدایان به آب سوگند می خورند یعنی به كهن ترین فلذا شریف ترین اشیا. نكته این كه یونانیان به آب، «استوكس» Styx می گفتند و بنا به اساطیر یونان، استوكس رودی بوده در هادس جهان زیرزمینی كه به باور یونانیان عالم اموات بود. طبق این اسطوره ها، خدایان به استوكس سوگند می خوردند. اگر منطقی را كه پس پشت این افسانه پنهان است بسط دهیم، می توان گفت به تعبیری آدمیان همان خدایان سوگند شكسته ای اند كه در آب استوكس تن شسته اند و چنان كه می دانید، شكستن سوگند بزرگترین و شاید یگانه خطایی است كه از هر موجودی ممكن است سر بزند.
بدین اعتبار، بشر زاده یك خطا است. دقت كنید، بر وفق روایت كتاب مقدس ادیان ابراهیمی، آدمی تا پیش از هبوط مرتبه ای چون مرتبه خدایان در یونان باستان دارد، تا پیش از دست یازی به گناه معرفت او بی مرگ است و به كیفر گناه است كه از بهشت رانده و از بی مرگی بی بهره می شود... حال از منظر دیگری، سراغ موضوع برویم. متفكر بزرگ فرانسوی و به تعبیر داستایفسكی، «گناهكار پیر قرن هجده»، ولتر جایی گفته است «اگر خدا نبود اختراعش می كردند». از دید ولتر، در واقع انسان است كه خدا را اختراع كرده و آنچه غریب و حیرت انگیز است این نیست كه خدا در واقع وجود داشته باشد، حیرت آور این است كه چنان اندیشه ای اندیشه ضرورت وجود خدا در ذهن حیوان وحشی و شریری چون انسان وارد شود. ولتر به طور ضمنی روی این حقیقت غریب انگشت می گذارد كه یگانه حیوان شریر در عالم طبیعت انسان است و به تعبیر دیگر، از دل مفهوم شر است كه داستان كتاب مقدس می زاید و فكر خدا و البته نه خدا برون می تراود. اینكه متفكر «گناهكار» و بی خدایی چون ولتر رمز نسبت اندیشه خدا با شرارت حیوانی به نام انسان را می گشاید، دلالت دارد بر این معنا كه تصور بی گناهی و در صورت مطلق آن، همان اندیشه خدا لاجرم زاییده تصور گناه است و در صورت مطلق آن، شرارت اهریمنی. تفكر، كه به قول ارسطو روند متصلی است كه از اعجاب آغاز می شود و از رهگذر داستان سرایی به نظریه پردازی می رسد، در حقیقت محصول قسمی خطا است. انسان تنها حیوانی است كه خطا می كند و در قالب داستانی عجیب آن را به گناه تعبیر می كند و در محدوده حیات متناهی به تفكر نامتناهی می آویزد، انسان موجودی است كه در آب «استوكس» شست وشو كرده، به بهای از كف دادن جاودانگی و از همین روی است كه می تواند به بی نهایت بیندیشد.
صالح نجفی
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان ایران سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم قالیباف علیرضا زاکانی محمدباقر قالیباف حمید نوری مصطفی پورمحمدی
تهران معدن هواشناسی شهرداری تهران وزارت بهداشت جاده چالوس سیل قتل آموزش و پرورش سیلاب سازمان هواشناسی چالوس
قیمت دلار دولت سیزدهم قیمت طلا خودرو قیمت خودرو ایران خودرو همستر کامبت بورس بازار سرمایه یارانه مسکن قیمت سکه
روز عرفه تلویزیون کربلا موسیقی سینمای ایران بهاره رهنما رسانه ملی دفاع مقدس سینما سریال بازیگر جواد عزتی
وزارت علوم فناوری دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان جهاد دانشگاهی خورشید
رژیم صهیونیستی روسیه اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه آمریکا اوکراین چین حزب الله لبنان جنگ اوکراین ترکیه
فوتبال یورو 2024 پرسپولیس سپاهان استقلال مس رفسنجان باشگاه پرسپولیس جام حذفی جام ملت های اروپا لیگ برتر فدراسیون فوتبال بازی
اینترنت هوش مصنوعی اپل مشکلات رشد مهاجرت تلگرام ایلان ماسک ناسا مایکروسافت گوگل سامسونگ
سازمان غذا و دارو کاهش وزن ویتامین دیابت سنگ کلیه فشار خون پیری