کارگر کیست و طبقه کارگر کدام است

بیشتر مردم فکر می کنند, کارگران فقط کسانی هستند که در کارخانجات و کارگاه ها کار می کنند بهمین دلیل است که در روز جهانی کارگر, فقط کارگران کارخانجات, آْنهم با مشکلات خاصی در مراسم شرکت می کنند

سرمایه داران اگر بتوانند، هوا را هم در شیشه کرده و به مردم میفروشند."مزاروش : فراسوی سرمایه"

بیشتر مردم فکر می کنند، کارگران فقط کسانی هستند که در کارخانجات و کارگاه ها کار می کنند. بهمین دلیل است که در روز جهانی کارگر، فقط کارگران کارخانجات، آْنهم با مشکلات خاصی در مراسم شرکت می کنند.

در جامعه ای که مفت خوری و پشت هم اندازی جای کار را می گیرد. کارگران از هویت، ارزش و رسالت خود خبر ندارند. دوست دارند، میرزا بنویس فلان اداره و پادوی آْژانس املاک باشند، تا از رفاه و احترام بیشتری در جامعه برخوردار شوند. بعبارت روشن تر، کارگران از شغل خود خجالت می کشند و از هویت خود غالبا فرار می کنند.

دلیل اصلی این مسئله این است که واژه کارگر خوب تعریف نشده. بدین ترتیب باید بدون حاشیه رفتن باید گفت: هر کس که مجبور است برای امر معاش کار کند و حقوق بگیرد، کارگر است. بهمین دلیل، از یک استاد دانشگاه گرفته تا یک رفتگر کارگر محسوب می شوند.

سر رایت میلز، جامعه شناس مارکسیست آمریکایی، کارگران را به دو دسته یقه سفیدها (کارمندان) و یقه آبی ها (کارگران دستی) تقسیم می کند. برای توضیح بیشتر می توانیم بگوییم منظور از یقه سفیدان و یقه آبی ها، کارگران فکری و کارگران دستی است که اکثر مردم بخاطر نفوذ فرهنگ طبقه مسلط از آن بی اطلاع هستند.

بنظر من، اگر ما بجای واژه کارگران، از واژه زحمتکشان استفاده کنیم مسئله روشن تر می شود. چون یک کارمند، پرستار، حتی دکتر و مهندس هم، برای رسیدن به تخصص و هم کار پیداکردن و انجام وظیفه رنج فراوانی را تحمل می کنند که کارگران دستی از آن بی خبرند.

جان کلام اینجاست که جامعه سرمایه داری منکر طبقات و مبارزه طبقاتی است. "لوکاچ" نظریه پرداز بزرگ مارکسیست، در کتاب ارزشمند خود: تاریخ و آگاهی طبقاتی می نویسد: سرمایه داری اگر ماتریالیست تاریخی را قبول کند، طناب دار را به گردن خود انداخته.

بهمین دلیل است که همیشه بجای استفاده از عبارت طبقه کارگر یا واژه طبقه از واژه های کلی مردم، وطن، وطن پرستی یا حقوق بشر موردنظر خود استفاده می کند. او از انقلاب کبیر فرانسه که تولد بورژوازی است تا امروز مرتب شعار می دهد که "همه در مقابل قانون مساوی هستند". "رزا لوگزامبورگ" نظریه پرداز مارکسیست قرن نوزدهم می گوید: آزادی بدون تساوی دروغ است. "جرج اورول" نویسنده طنزپرداز انگلیسی هم معتقد است: همه در مقابل قانون مساوی هستند. اما بعضی مساوی ترند!!

بطورکلی، در جامعه طبقاتی، طبقه مسلط برای تداوم سلطه خود به ارعاب و مغزشویی طبقات مسلط می پردازند و بهمین دلیل است زحمتکشان سعی دارند، با نوکری، جاسوسی، درس خواندن و کسب مدارج علمی و هر دوز و کلکی شده به طبقه بالاتر بروند. زنده یاد دکتر امیرحسین آریانپور همیشه می گفت: در جامعه سرمایه داری روشنفکران و متخصصان را برای نوکری طبقه حاکم تربیت می کنند.

اهمیت کار در زندگی انسان تا حدی است که "انگلس" می گفت: کار انسان را ساخت. بعبارت دقیق تر انسان تمام معلومات خود را مدیون کار است. گذشته از نیاز مادی، از نظر روانی هم انسان به کار احتیاج دارد. بیکاری بجز از لطمات مادی، لطمات روانی هم دارد. بطورکلی در بیکاری و بیگاری یا انجام کارهایی در شان او، انسان تحقیر می شود و از نظر جسمی و روانی صدمه می بیند. زمانی که یک لیسانس مدیریت مجبور است مسافرکشی کند، فشار شدید روانی را هم باید تحمل نماید. در پیشرفته ترین کشورهای سرمایه داری به غیر از لشکر انبوه بیکاران، مردم مجبورند به کارهایی دون شان خود بپردازند که با صدمات جسمی و روانی شدیدی همراه است.

احساس اینست، خلاقیت و ارضاء شغلی یا لذت از کار از حقوق مشروع انسانی است که در جامعه سرمایه داری اثری از آن نیست. یک دلال و بسیاری از مشاغل کاذب و انگلی ممکن است درآمد زیادی داشته باشند، اما بجز از ایجاد آسیب های اجتماعی، خود آنها نیز از شغل خود چندان راضی نیستند و غالبا احساس خستگی جسمی و روانی می کنند. یک خیاط، نانوا، نجار و مکانیک حتی یک سلمانی چون حاصل کار خود را می بیند و متوجه نیاز جامعه به آن هم هستند سلامت روان و آرامش وجدان بیشتری از صاحبان ثروتمند مشاغل کاذب دارند.

سرمایه داری فکر می کند که با سوء استفاده از پیشرفتهای علم و فناوری می توانند مبارزه طبقاتی را از بین برده یا کاهش دهند، در حالیکه تجربه نشان داده جایگزین کردن کامپیوتر و ربوت و غیره بجای کارگران فقط لشگر بیکارانی که مارکس از آنها بعنوان موتور مبارزه طبقاتی یاد می کند، شدت می دهد. جامعه اطلاعاتی که امثال "بیل گیت" ثروتمندترین مرد دنیا چون بهشتی از آن یاد می کند همین جهنمی است که انسان را در معرض نابودی قرار داده.

سرمایه داری جهانی همیشه چماق بیکاری را بالا سر زحمتکشان آماده دارد تا نیروی کار خود را به حداقل بهاء بفروشند. مثلا اصغر کارگر مکانیک محل ما، حداقل روزی ده تا دوازده ساعت کار می کند و بعد هم باید از گیشا به خانه خود در اسلامشهر برود. او هر وقت فرصت کند، نشریات ورزشی می خرد و می خواند. با کارگران دیگر در مورد فوتبال بحث می کند. اصغر نه از حقوق کار خبر دارد، نه از روز کارگر و مسائل کارگری. بزرگترین آرزوی قهرمانی تیم مورد علاقه اش است که هر وقت مسابقه دارد برای تشویق به استادیوم می رود. یکبار آنقدر داد زده و تیم را تشویق کرده بود که صدایش گرفته بود. یکبار هم با هواداران تیم رقیب کتک کاری کرده بود و سر و صورتش زخمی شده بود.

رضا کارگر افغانی و معتاد است. سواد که ندارد هیچ شناسنامه هم ندارد. با عصبانیت می گفت همه ما افغانیها را دزد و آدم کش و قاچاقچی می دانند، مگر شما ندارید. خوب من هم مثل خیلی دیگر از شدت بدبختی و فکر و خیال معتاد شدم. بخدا یک کارگر ایرانی من را معتاد کرد ...

بطورکلی جنبش های کارگری تا امروز به این دلیل شکست خورده اند که ابعاد جهانی نداشته اند. در حالیکه نظام سرمایه داری دقیقا یک شبکه جهانی است و جهانی عمل می کند. اما انترناسیونال پرولتری هنوز تشکیل نشده و سرمایه داری جهانی از یک طرف با استفاده از ابزارهای فرهنگی، فنی، اقتصادی، سیاسی حتی نظامی خود، نفوذ خویش را گسترش می دهد از طرف دیگر به سرکوب و تخریب جنبش های مردی می پردازد.

پیروزی راست افراطی در پیشرفته ترین کشورهای سرمایه داری جهان چون آمریکا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا و فروپاشی اتحاد شوروی و بلوک او نمی تواند سرمایه داری را از بحران ساختاری خود که مدتی است شروع شده نجات دهد.

جنگ اول و دوم جهانی و سایر کودتاها و جنگ های منطقه ای که هنوز ادامه دارد برای نجات سرمایه داری از بحران ساختاری خود است. سرمایه داری وحشی مدتی است که دست به تهاجم گسترده ای برای نابودی دنیا زده، رهایی بشر همان است. مانیفست می گوید: کارگران جهان متحد شوید.

منوچهر بصیر