اقتدار از دست رفته

در پنج سال اخیر دوره ریاست جمهوری «جورج بوش» هرگاه که وی در محل ایراد سخنرانی های رسمی خود قرار می گرفت همیشه دو مرد قلچماق و گردن کلفت پس زمینه صحنه سخنرانی ها را تشکیل می دادند

در پنج سال اخیر دوره ریاست جمهوری «جورج بوش» هرگاه که وی در محل ایراد سخنرانی های رسمی خود قرار می گرفت همیشه دو مرد قلچماق و گردن کلفت پس زمینه صحنه سخنرانی ها را تشکیل می دادند. در سال ۲۰۰۷ هنگامی که جورج بوش برای ایراد سخنرانی رسمی خود حاضر شد فقط یکی از این دو مرد یعنی «دیک چنی» معاون بوش در کنار او حضور داشت.

«دنیس هاسترت» رئیس چاق مجلس سنا جای خود را به زنی باریک اندام به نام «نانسی پلوسی» داده بود. قرار گرفتن پلوسی به جای دنیس هاسترت بیانگر آن است که موضع بوش تا چه اندازه تضعیف شده و وضعیت دو مجلس این کشور علیه جاه طلبی های وی تغییر یافته است.

دموکرات ها در هر دو مجلس نمایندگان و سنا از اکثریت برخوردار شده اند. آنان در مجلس نمایندگان ۳۱ نماینده و در مجلس سنا یک نماینده بیش از جمهوری خواهان دارند. حتی «جو لیبرمن» که خود را نماینده ای مستقل می دانست و از جنگ عراق حمایت می کرد در کنار دموکرات ها صف آرایی کرده است.

اما این تازه سرآغاز مشکلات جورج بوش است. حمایت عمومی از جنگ عراق روبه کاهش دارد. پس از آن که دموکرات ها علیه مواضع بوش صف آرایی کردند و نمایندگان شاخص جمهوری خواه مواضع پیشین خود را رها کردند جورج بوش در هر دو مجلس با مقاومتی باورناکردنی در برابر سیاست خارجی خود روبه رو شد.

همین امر سبب شد که در روز ۲۴ ژانویه سال جاری میلادی کمیته روابط خارجی سنا با طرح اعزام ۲۱ هزار و ۵۰۰ سرباز اضافی به عراق مخالفت کند. در نظرسنجی اخیر که توسط خبرگزاری های ای بی سی نیوز و واشنگتن پست انجام گرفت میزان محبوبیت بوش حدود ۳۳ درصد برآورد شد.

انجام این نظرسنجی ها ثابت نمی کند که جورج بوش از عدم محبوبیت گسترده ای برخوردار باشد. زیرا از میان رهبران آمریکایی که دوران جنگ را در زمان ریاست جمهوری خود گذرانده اند، وضعیت «هری ترومن» و «ریچارد نیکسون» از همه بدتر بوده است. با این حال مهمترین نکته ای که در سخنرانی سالانه جورج بوش در ماه ژانویه به چشم می آمد آن بود که هر دو مجلس علیه سیاست های وی موضع گیری کرده اند.

قدرت گرفتن دموکرات ها در دو مجلس سبب شد که جورج بوش نیمه نخست سخنرانی خود را به همدلی با مردم آمریکا اختصاص دهد و اعلام کند که برای از میان برداشتن مشکلات، هر دو حزب اصلی باید با یکدیگر همکاری کنند. او سپس خواستار اصلاح قوانین بهداشت و در مان در کشور شد و گفت که طرح بیمه درمانی شخصی باید آنقدر ارزان ارائه شود که همه مردم جامعه بتوانند از خدمات بیمه استفاده کنند و استطاعت استفاده از این خدمات را داشته باشند.

بوش سپس بر طرح همیشگی جمهوریخواهان مبنی بر کاهش وابستگی به نفت وارداتی و طرح کاهش ۲۰ درصدی مصرف بنزین در سال ۲۰۰۷ تاکید کرد. این بار به نظر می آمد که جمهوری خواهان نیز به صف مخالفان افزایش گازهای گلخانه ای پیوسته اند زیرا بوش تاکید داشت که در دو سال باقی مانده ریاست جمهوری اش سعی دارد طرح کاهش گازهای گلخانه ای و مبارزه با گرمایش کره زمین را به اجرا گذارد.

این نخستین بار بود که جمهوری خواهان به صراحت طرح خود را در رابطه با ورود مهاجران غیرقانونی و مسئله تابعیت آنان عنوان می داشتند. پیش از این، موضع تند جمهوری خواهان در قبال ورود مهاجران غیرقانونی به آمریکا سبب شده بود اقوام این دسته از کارگران خارجی که از تابعیت ایالات متحده برخوردارند علیه جمهوری خواهان موضع بگیرند.

آنچه که از سخنرانی سالانه جورج بوش بر می آمد این بود که دموکرات های آمریکایی با اشتیاقی بیش از جمهوری خواهان از طرح های جورج بوش حمایت می کردند. این موضوع به شدت باعث حیرت خبرنگاران حاضر در محل سخنرانی شده بود. «دانا روهراباچر» نماینده جمهوری خواه ایالت کالیفرنیا از سخنان جورج بوش در شگفت شد و هنگامی که همه دموکرات ها از جای خود برخاسته بودند و برای جورج بوش به گرمی کف می زند، او با نگرانی سر جای خود نشست.

حتی این احتمال می رود که عقب نشینی بوش از مواضع جمهوریخواهان و حرکت به سمت عقاید دموکرات ها سبب شد که محافظه کاران جمهوری خواه آمریکا وی را در دو سال باقیمانده به پایان ریاست جمهوری اش تنها بگذارند. اصلاح قوانین مربوط به مهاجرت از جمله مواردی است که همواره مورد توجه دموکرات ها بوده و این بار به نظر می آید که بوش قصد دارد این طرح را از دیدگاه جمهوریخواهان مطرح کند.

«ال گور» رقیب انتخاباتی جورج بوش در مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۰۰ بود. جورج بوش در حمایت خود از مواضع دموکرات ها تا آنجا پیش رفت که اعلام کرد ال گور نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم در رابطه با «گرمایش کره زمین» شده است.

در حال حاضر بعید به نظر می رسد که دموکرات ها اجازه دهند که جناح رقیب آنها یعنی جمهوری خواهان به رهبری جورج بوش بتوانند ایده های جنجالی آنان را به سرقت ببرند.

مبارزه با گرمایش زمین، کاهش مصرف سوخت، اصلاح قوانین بیمه تامین اجتماعی، اصلاح قوانین مهاجرت و تحصیل می توانست برگ برنده دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۸ باشد. با این وجود دموکرات ها احتمال می دهند که دولت آمریکا بودجه کافی برای اجرای کامل طرح گسترش تامین اجتماعی ندارد.

● مواضع جدید جمهوری خواهان

نیمه دوم سخنرانی جورج بوش موضوع سیاست خارجی این کشور در خاورمیانه و به خصوص عراق بود. کارشناسان امور بین الملل از پیش حدس می زنند که بوش بار دیگر از سیاست های خود در عراق دفاع خواهد کرد. ولی بوش پا را از این هم فراتر نهاد و به نحوی خوشبینانه از خط مشی های پیشین ارتش آمریکا در عراق ابراز خشنودی کرد.

این در حالی است که او قلبا می داند که سربازان آمریکایی با چه مشکلات بزرگی در عراق روبه رو هستند. بوش ادامه داد؛«این جنگی نیست که خود خواسته وارد آن شده باشیم. ولی در این حال جنگی است که اکنون درگیر آن هستیم».

این نخستین بار بود که بوش به ناتوانی خود در ممانعت از هسته ای شدن برخی کشورها اعتراف کرد. او علت چنین امری را درگیری سیاست خارجی این کشور در عراق می داند. به گفته بوش خروج فوری از عراق می تواند منطقه خاورمیانه را با بحرانی بزرگ روبه رو کند. ولی اعتراف وی به اینکه منتقدان واقع گرای سیاست خارجی پیش از حمله به عراق امکان بروز چنین مشکلاتی را پیش بینی کرده بودند، خود جای شگفتی دارد.

با این وجود کارشناسان امور بین الملل بر این باورند که سخنرانی به سبک دموکرات از زبان جمهوریخواهان افراطی بیشتر به خاطر آن است که دولت فعلی آمریکا به فرصت بیشتری برای حل بحران عراق نیز دارد. این نوع از سخنرانی بیشتر به خاطر آن است که تا پیش از رفع کامل مشکلات منطقه خاورمیانه، رئیس جمهور آمریکا با طرح استیضاح در مجلس سنا و یا کنگره روبه رو نشود.

اما در وضعیت کنونی که دموکرات ها اختیار دو مجلس را در دست گرفته اند بعید به نظر می رسد که به جورج بوش فرصت کافی برای ایجاد ثبات در عراق داده شود. «جیم وب»، سناتور ایالت ویرجینیا معتقد است که جورج بوش در بخش دوم سخنرانی خود یک مشت اراجیف را به خورد نمایندگان داده است.

جیم وب مدعی است که جورج بوش عمدا آمریکا را درگیر این جنگ کرده و اکنون ایالات متحده آمریکا توسط عده ای جمهوریخواه به گروگان گرفته شده است. جیم وب مدل جدیدی ارائه کرده که طبق آن سربازان آمریکایی می توانند در مدت زمانی کوتاه کشور عراق را ترک کنند. سخنان جیم وب از آن جهت حایز اهمیت بسیار است که وی پیش از این جزو درجه داران جنگ ویتنام بوده است.

گردآوری و ترجمه: رامین رهبر یعقوبی

---