چگونه آرامش به زندگی راه می یابد

خانواده خمیرمایه و سنگ بنای جامعه بزرگ انسانی است از دیدگاه امیرالمومنین ع و برترین بانوی عالم حضرت فاطمه س که برترین الگوی مردمان در همه اعصار هستند خانواده اهمیت و جایگاه ممتازی را به خود اختصاص داده است از این رو ما در این فراز به شمارش و تبیین عوامل تحکیم خانواده می پردازیم, ببینید آیا خانواده محکمی دارید

خانواده خمیرمایه و سنگ بنای جامعه بزرگ انسانی است. از دیدگاه امیرالمومنین(ع) و برترین بانوی عالم حضرت فاطمه (س) که برترین الگوی مردمان در همه اعصار هستند خانواده اهمیت و جایگاه ممتازی را به خود اختصاص داده است. از این رو ما در این فراز به شمارش و تبیین عوامل تحکیم خانواده می‌پردازیم، ببینید آیا خانواده محکمی دارید؟!

● تعاون و همکاری و تقسیم کار

در یک خانواده منسجم، پویا و اعتدال گرا هر یک از اعضا در کارها و رفع سختی ها و مشکلات با

همدیگر مشارکت و همکاری دارند. ضروری ترین عامل در استواری هر کانون انسانی، تقسیم کار است و در تعیین چگونگی تقسیم کار، بیش از هر چیز

می‌باید به استعدادهای تکوینی مرد و زن نظر داشت و چنین دقت نظری بدون بهره گیری از افق برتر وحی امکان پذیر نخواهد بود. از سویی امام در خانه با همسرش همکاری می‌کرد. کار خانه را حضرت زهرا به اختیار خودش انتخاب کرده و امام به او تحمیل نمی کند. در عین حال امام می‌خواهد فشاری بر همسرش وارد نیاید (و در کارها به او کمک می‌کند).

● پراکندن محبّت

خانه ای که جوّ حاکم بر آن سرشار از محبت، عاطفه، تفاهم، آرامش و احترام باشد، افراد متعادل و با شخصیت رشد یافته ای، سر بر می‌آورند. اما خانه ای که روح فرزندان خود را از کینه توزی، تغذیه

می کند اساس آنها ترس و خشم است. چنین خانواده ای کاروانهایی از افرد منحرف و جنایتکار به سوی جامعه سرازیر می‌کند. اگر نیک بنگریم خواهیم دید که آن خانه گلی و خشتی که علی و فاطمه (صلوات ا... علیهم) در آن زیسته اند و فرزندانی چون جوانان اهل بهشت، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) را تربیت نموده اند، در سایه محبت الهی و عطر الفت و پاکدامنی بوده که بوی آن هنوز هم انسانها را شیفته خود می‌سازد. پس محبت مانند آبی است که به گیاه می‌رسد، اگر نباشد گیاه می‌خشکد و اگر بیش از حدّ شود ریشة گیاه می‌گندد و خراب می‌شود و گیاه

می خشکد. قرآن کریم محبّت نسبت به یکدیگر را این گونه سفارش می‌نماید: إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا[۲] آنان که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند خداوند بخشایشگر برایشان دوستی قرار می‌دهد. و یا در

آیه ای دیگر به محبت و علاقه بین همسران تاکید شده است. وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَة [۳] ؛ «در میان شما با همسرانتان دوستی قرار داد و مهر افکند».

● ابراز و اظهار علاقه در خانواده

صفای زندگی به حاکمیت عشق و علاقه بر محیط زندگی و معاشرت است و اگر دوستی وعلاقه نباشد، زندگی جهنمی سوزان و فضایی سرد و بی روح خواهد شد. ابراز عشق ومحبّت در محیط خانواده میان زن و مرد و نیز نسبت به فرزندانشان خانه را به بهشت تبدیل می‌کند. در دوزخ های سوزانی که کمبود محبت و عاطفه فرزندان از جانب والدین وجود دارد حسرت رفتار پر مهر سالها بر دل کودکان می‌ماند و گرفتار عقده کمبود محبّت می‌شوند. اگر اظهار علاقه در خانواده بنا به هر دلیل و توجیهی ترک شود، بایستی خود را آماده روییدن علف‌های هرز در کنار گل زندگی کرد. پس سخنان زشت و نیش دار، عیب جویی ها و ظن و گمان های ناروا در مورد یکدیگر بازارش گرم خواهد شد. ما در سیره و رفتار خانواده امام علی(ع) طبق آنچه از تاریخ و روایات در دست داریم حتی یک مورد هم سراغ نداریم که رفتارها و برخوردها از مدار محبت و علاقه و آن چیزی که مرضی خداوند است، خارج شده باشد. وجود حضرت زهرا به قدری برای حضرت علی مایه آرامش و خشنودی بود که امام علی در این باره می‌فرمایند: وَ لَقَدْ کُنْتُ أَنْظُرُ إِلَیْهَا فَتَنْکَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان [۴] ؛ «من که به چهره زهرا نگاه می‌کردم، همین نگاه هر گونه غم و اندوه رااز من بر طرف

می نمود».

● پایبندی به تعهدات اخلاقی و اعتقادی

برای یک زندگی سالم و با آرامش رعایت تناسب از نظر ارزش های اخلاقی و اعتقادی امری مسلّم است. چنانکه با توجه به آیه هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُن[۵] از این رو عدم تناسب بین فرد و همسر او که همچون لباس دائمی است مشکلات روانی و نیز زمینه انحراف فکری و اعتقادی را به دنبال خواهد داشت.بنابراین پیشوایان دینی بحث کفویت زن و مرد را مطرح کرده اند.

● عدالت در خانواده

دین اسلام بر رعایت مساوات و عدالت در خانواده ، تأکید فراوانی کرده و از هرگونه تبعیض و امتیاز بیجا به برخی یا یکی از فرزندان به شدّت منع کرده است. همچنین از تبعیض بین دو جنس دختر و پسر و محبت بیش از اندازه به پسران که ریشه در عصر جاهلیت داشت، پدر و مادر را تنبه می‌دهد. امام علی می‌فرمایند: « ان النبی«صلی الله علیه و اله» ابصر رجلا له ولدان فقبّل احدهما و ترک الاخر. فقال رسول الله (صلی الله علیه و آله): فهلّا و اسیت بینهما[۶]، پیامبر کسی را دید که دو فرزند داشت. یکی را بوسید و دیگری را رها کرد [در این هنگام] پیامبر خدا [به وی] فرمود: « چرا میان آنان یکسان عمل نکردی؟» با توجه به این حدیث نورانی، عدالت ورزی حتی در محبت و بوسیدن فرزندان باید رعایت شود تا مانع از حسادت و کینه ورزی آنان نسبت به هم شویم.

● گفت و گوی صمیمی

درخانواده ها ی صمیمی و موفق، همواره بستر لازم برای گفت و گوهای شاد و جذاب فراهم است. نگرش مثبت به مسائل، دادن فرصت اظهار نظر برای تک تک اعضای خانواده و رعایت اصل مهارت گوش دادن بدون قضاوت و پیشداوری و ارزیابی سریع، سبب رشد می‌شود و احساس هویت و شخصیت را به دنبال دارد. متأسفانه با همه گیر شدن تکنولوژی و فناوری، از جمله اینترنت و ماهواره و ... ارتباط کلامی خانواده ها به کمترین حدّ خود نزدیک می‌شود و به عبارتی بهتر خانواده از یک فضای صمیمی ،ارتباط نزدیک ،تبادل افکار و حل مشکلات به سپری کردن اوقات در زیر یک سقف مبدل شده است.[۷] بنابراین صحبت کردن با چهره بشاش موجب می‌شود تا رایحة دل انگیز دوستی، فضا و محیط خانه و خانواده را معطر کند. و امام متقیان علی می‌فرمایند: أَجْمِلُوا فِی الْخِطَابِ تَسْمَعُوا جَمِیلَ الْجَوَاب [۸]؛

« زیبا خطاب کنید، تا جواب زیبا بشنوید».

● آموزش و افزایش اطلاعات در خانواده

امام علی (علیه السلام) در قالب وصایای خود و در فرآیند آموزش فرزند جوان خویش به امام حسن مجتبی (ع)در نامه ۳۱ نهج البلاغه که مشتمل بر سفارش های ناب و ظریف و نکات اخلاقی- تربیتی است، به تبیین و تصویر درستِ رابطة بین پدر که یکی از ارکان مهم تشکیل دهنده خانواده است با فرزندان که میوه دل و گل خوشبو خانواده هستند، می‌پردازد.بنابراین به موارد کلیدی که از سوی والدین باید به فرزندان منتقل شود، اجمالاً اشاره می‌کنیم.امام می‌فرمایند: وَ أَنْ أَبْتَدِئَکَ بِتَعْلِیمِ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ تَأْوِیلِهِ وَ شَرَائِعِ الْإِسْلَامِ وَ أَحْکَامِهِ وَ حَلَالِهِ وَ حَرَامِه ... [۹] ؛ «ابتدا خواستم (تربیت) تو را به تعلیم کتاب خداوند و بیان آن و مقررات و احکام اسلام و حلال و حرام آن آغاز کنم ».از این رو هر معلم و مربی و یا هر پدر مهربانی که واقعاً دلسوز فرزند خود باشد، در قدم نخست و قبل از آلوده شدن دل و درون ، باید حقایق دین را به فرزند خود بیاموزد وگرنه اگر تعلل نموده و این مهم را به تأخیر بیندازد، دل جوان به عقاید انحرافی آلوده می‌شود و اصلاح کردن وی، زحمتی دو چندان

می طلبد. به امید روزی که در سنجش خانواده مان با این معیارها نمره عالی بگیریم!

منابع در دفتر روزنامه موجود است