خلاصه ای از زندگی بزرگ مرد تاریخ

او بنده خداست ولی محبوبترین آنهاست زیرا او بیشترین و خالصانه ترین عبادات را در بین امت داشت گویند اینكه او را ابو تراب نامیده اند بدان خاطر است كه او عبادات و نمازهای فراوان انجام می داد و پیشانیش همه گاه خاك آلود به علت سجده های طولانی و مكررش بود

● تولد در كعبه

علامه ابن صباغ مالكی گوید: علی علیه السلام در مكه مشرفه در داخل بیت الحرام (كعبه) در روز جمعه، سیزدهم ماه خدا یعنی ماه رجب سال سی‏ام عام الفیل به دنیا آمد. و پیش از او هیچكس در كعبه متولد نشد، و این فضیلتی است كه خداوند به جهت بزرگداشت و بالا بردن مقام و اظهار كرامت او مخصوص حضرتش گردانیده است. ( الفصول المهمهٔ، ص ۳۰)

● كیفیت ولادت علی (ع)

كیفیت ولادت حضرت علی همانند اوصاف و شمائلش بی نظیر بوده، و در تاریخ بشریت كسی همانند او دیده نشده است!

"فاطمه بنت اسد" ـ مادر گرامی امام علی ‌ـ در حالی كه مانند سایر مردم، خانه‏ كعبه را طواف می‏نمود درد زایمان وی را فرا گرفت و در میان زائران خانه خدا در حالی كه به شدت متاثر بود مناجاتی با صاحب كعبه كرد و گفت:

پروردگارا! من به تو و به تمام پیامبران و سفیران آسمانی و كتاب‏های آنان ایمان دارم، تو می‏دانی كه من به " خلیل الله" ـ حضرت ابراهیم ـ ایمان داشته، و آئینش را با جان و دل می‏پذیرم، تو را به بنیانگذار بیت، و عظمت كعبه، و به احترام این مولود عزیزی كه در شكم دارم، و او پیوسته با من انس گرفته و تكلم می‏نماید، این ولادت را برایم آسان گردان.

دعای فاطمه مستجاب شد. ناگاه تماشاگران مشاهده كردند كه خانه خدا از سوی جنوب شرقی (باب مستجار) باز شد، و فاطمه وارد كعبه گشت، و دیوار باز شده آن بهم پیوست، و تا سه روز در شریفترین مكان گیتی مهمان خدا شد، و نوزاد خود را به كمك ماموران الهی و حوریان بهشتی به دنیا آورد. مردم تماشاگر، این قضیه شگفت انگیز را دهان به دهان به گوش مردم مكه رساندند، و جمعیت انبوهی دور كعبه گرد آمده و منتظر نتیجه آن بودند، و حتی متصدیان و كلید داران كعبه هر چه تلاش كردند، نتوانستند در كعبه را باز كنند، و لذا جمعیت فراوانی از رفتن به خانه و كار و كسب خود بازمانده، و با شوق و ولع شدید می‏خواستند با میهمان كعبه دیدار كنند.

سه روز از این جریان تاریخی گذشت ولی هنوز خبری از آن به دست نیامد، روز چهارم ناگاه دیوار كعبه از همان مكانی كه قبلاً باز شده بود، دوباره باز شد، و در حالی كه چشمان مردم خیره شده بود "فاطمه بنت اسد" ـ مادر گرامی امیر المؤمنین ـ با حالتی شادان و خوشحال از كعبه خارج گشت. مردم تماشاگر دیدند فاطمه مولودی را به بغل گرفته كه نور در چهره‏اش متجلی است، آنگاه خطاب به حاضران فرمودند:

ای مردم! خداوند از میان زنان مخلوقاتش مرا برگزید، و مرا بر زنان ممتاز گذشته برتری داد، اگر"آسیه" به طور مخفی خدا را پرستش كرد... و اگر"مریم" در هنگام زایمانش از درخت‏ خشكیده رطب چید، خداوند مرا بر آنان و تمام زنان عالمیان در گذشته مقدم داشت، زیرا من فرزندم را در خانه ‏خدا به دنیا آوردم!! و سه روز در آنجا مهمان خدا بودم! و از میوه‏های بهشتی و طعام مخصوص الهی پذیرایی می‏گشتم!! و هنگام خروجم از كعبه خطاب رسید: ? ای فاطمه! نام مولود كعبه را "علی" بگذار،و من"علی اعلی" هستم، من فرزندت را از قدرتم آفریدم، او در بالای این كعبه اذان می‏گوید، و بت‏ها را از آنجا پاك می‏كند، او پیشوای این امت ‏بعد از حبیب من‏?محمد صلی الله علیه و آله‏?است، خوشا به حال كسی كه او را دوست داشته و یاری‏اش نماید، وای بر كسی كه وی را نافرمانی نموده و حقش را تباه سازد... ( الخرائج و الجرائح، ج ۱ ،ص ۱۷۱ ـ مدینهٔ المعاجز، ص ۵ ـ بحار الانوار، ج ۳۵ ، ص ۱۸، ح ۱۴ و ص ۳۶ ح ۳۷ ـ الغدیر، ج ۶ ، ص ۲۲)

لازم به توضیح است كه جریان ولادت امیر المؤمنین در داخل كعبه را، مرحوم علامه امینی از دهها كتاب معتبر اهل سنت نقل نموده كه به بخشی از آنها اشاره می‏گردد: مروج الذهب، مسعودی، ج ۲ ، ص ۲ـ تذكرهٔ الخواص الامه، ابن جوزی، ص ۷ ـ الفصول المهمهٔ، ص ۱۴ ـ سیره حلبی، ج ۱ ص ۱۵۰ ـ شرح الشفا، ج ۱، ص ۱۵۱ ـ مطالب السؤل، ص ۱۱ـ نزههٔ المجالس، ج ۲ ، ص ۲۰۴)

● مولود كعبه بعد از ولادت

"فاطمه بنت اسد" چون ازكعبه با فرزند عزیزش خارج گشت، نخست پدرش حضرت ابوطالب از آنان استقبال نموده، و میوه دلش را در آغوش گرفت، مولود كعبه در همان لحظات آغاز زندگی‏اش خطاب به پدر ارجمندش گفت: "السلام علیك یا ابتاه و رحمهٔ الله و بركاته"، و ابوطالب نیز جواب سلام علی را داده و او را مورد نوازش قرار داد.

سپس پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وارد خانه ابوطالب شد، و علی را در آغوش كشید، و چون چشمان علی به چهره مبارك رسول خدا افتاد، به حركت آمده و تبسم كرد، و با چهره‏ای خندان گفت: "السلام علیك یا رسول الله و رحمهٔ الله و بركاته"، و آنگاه به دستور رسول اكرم صلی الله علیه و آله شروع به خواندن كتابهای آسمانی كرد، و از صحف آدم و نوح و ابراهیم آغاز نمود و آیاتی را از زبور و تورات و انجیل قرائت كرد، و در پایان از اول سوره "مؤمنون" تا آیه دهم را با آهنگ زیبا تلاوت فرمود، و بدین طریق عظمت‏خود را به جهان انسانیت نشان داد، و رسول اكرم صلی الله علیه و آله را خوشحال و خشنود ساخت (بحار الانوار، ج ۳۵ ، ص ۲۲ و ۳۷ ـ منتهی الآمال، ص ۱۴۲ ـ شجره طوبی، ص ۲۱۹)

تا جایی كه پیامبر خدا(ص) در مورد علی علیه السلام فرمودند: " لقد ولد لنا اللیلهٔ مولود یفتح الله علینا به ابوابا كثیرهٔ من النعمهٔ و الرحمهٔ" یعنی همانا خداوند متعال برای ما در این ایام فرزندی عطا فرمودند كه در سایه او درهای زیادی از نعمت و رحمت الهی به روی ما گشوده می‏گردد. (شرح ابن ابی الحدید ج ۴ ص ۱۵ )

● دوران كودكی علی (ع)

امیر المؤمنین علی علیه السلام تا سن سه سالگی در خانه خویش و در كنار پدر و مادر خود زندگی می‏كرد، و بسیار مورد تكریم و احترام آنان بود، زیرا علی علیه السلام علاوه از نظر فرزندی كه محبوب والدین خویشتن بوده است، كمالات و غرایب آن حضرت، از قبیل سخن گفتن در شكم مادر، باز شدن دیوار كعبه به احترام وی، سلام به پدر و مادر و تمام انبیاء الهی به ویژه به رسول خدا، تلاوت قرآن و سایر كتاب‏های آسمانی در حضور رسول گرامی اسلام هنگام تولد، همه و همه موقعیت امیر المؤمنین علیه السلام را در میان مردم به ویژه خانواده‏اش دو چندان كرده بود، لذا پدر بزرگوارش در میهمانی تولد "مولود كعبه" همه مردم مكه را به ولیمه او دعوت نمود، و تعداد زیادی شتر و گاو و گوسفند عقیقه كرد...

علی علیه السلام از نظر تربیت‏ خانوادگی فوق العاده بالا و چشمگیر بود، و نیازی به مراقبت افراد عادی نداشت هر چند پدر او رئیس قبائل مكه و متصدی اموركعبه بود و در میان مردم موقعیت ‏بی نظیری داشت و روی همین ویژگیها بود كه پدر او پس از بعثت رسول خدا قویترین حامی و یاور رسول الله(ص) در برابر دشمنان و بد اندیشان به حساب می‏آمد...

و مادرش"فاطمه" نیز از زنان پاكدامن و اسوه حقیقت و ایمان به شمار می‏آمد، و نخستین زنی است از زنان عالم كه پس از"خدیجه كبری" به رسول خدا ایمان آورد.

آری امیر المؤمنین هر چند در دوران كودكی بسر می‏برد، ولی از نظر كمالات انسانی و سجایای اخلاقی و عصمت و سایر فضائل لازم، هیچگونه كمبودی نداشت، ولی هر چه هست آن حضرت نیاز به كمالات بیشتری داشت، و باید از سر چشمه "وحی" تربیت و تعلیم او تضمین می‏گردید، و جز آغوش پیامبر، و آن مربی دلسوز و واسطه بین خدا و خلقش، كسی دیگری هر چند ابو طالب و فاطمه بنت اسد(دو گوهر گرانبها) هم باشند نمی‏توانند كمالی بر كمالات علی علیه السلام بیفزایند.

● علی تربیت یافته خدا و رسول

به اعتقاد شیعه و پیروان مكتب بحق ولایت، علی امیر المؤمنین و یازده فرزند گرامیش به ترتیب جانشین بلا فصل رسول خدا(ص) و خلیفه الهی در عالم خلقت می‏باشند، و موظفند علاوه بر حفظ دین و سایر وظایف مهم دیگر، رهبری و تربیت صحیح توده‏های مردم را بر عهده گیرند، بنا بر این تربیت‏خود آنان باید از طریق خدا و منبع وحی صورت گیرد، و با آداب الهی و تربیت پیامبر بزرگ اسلام(ص) متخلق و مؤدب گردند. در این زمینه روایت شده كه پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: من تربیت یافته خدا، و علی تربیت یافته من است. (مكارم الاخلاق، ص ۱۷ )

یعنی رسول خدا بطور مستقیم با آداب الهی تربیت می‏گردد، و امیر المؤمنین علی علیه السلام نیز با همان آداب خداوندی، منتهی از طریق پیامبر عزیز اسلام تربیت می‏شود.

در حدیث دیگری می خوانیم كه امام علی(ع) می فرمایند: همانا رسول خدا با آداب الهی مؤدب گردیده، و او نیز مرا با همان روش تربیت نموده، و من هم وظیفه دارم مؤمنین و پیروان خویش را به همان كیفیت پرورش داده، و ارزش‏های واقعی را ترویج نمایم. (تحف العقول، ص ۱۱۴ ـ بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۴۱۴ )

بدین بیان تربیت و ادب مولای متقیان از طریق منبع وحی و رسالت پیامبر خدا(ص) صورت گرفته است. از اینرو علی(ع) تجسم ادب الهی و رسول او می‏باشد، و سعی دارد دیگران را نیز با همان ارزش‏ها رهبری فرماید.

استاد شهید مرتضی مطهری، مجموعه آثار، جلد ۱۶ ، صفحه ۲۱۵

---