جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
مجله ویستا

ابونصر منصور بن علی ابن عراق


جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - وف بین ۴۰۸-۴۲۷) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: منجم و ریاضیدان
خاندان وی ار سلسله‌های قدیم سامانیان بودند. وی علاوه بر نجوم ، گویا در …

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - وف بین ۴۰۸-۴۲۷) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: منجم و ریاضیدان
خاندان وی ار سلسله‌های قدیم سامانیان بودند. وی علاوه بر نجوم ، گویا در نقاشی نیز مهارت داشت و معلم ابوریحان بیرونی بود. ابونصر با ابن‌سینا هم‌عصر بود و با او در دربار مأمونیان می‌زیست. به نقل از تاریخ حوارزم ، ابونصر مردی ثروتمند بود ، پس از برسرکار آمدن محمود غزنوی به غزنه رفت. برخی ابوالوفای بوزجانی را استاد وی‌ می‌دانند ، زیرا در رسالهٔ "القسی‌الفکیه" از او با لقب شیخنا یاد کرده است. اما بیرونی معتقد است که او حتی ، کسانی را که از نظر علمی از او پایین‌تر بودند ، استاد خود می‌نامید. گذشته از این ، بوزجانی در بیست‌سالگی به بغداد رفت ، در حالی که ابن عراق هرگز به بغداد سفر نکرد. عمر خیام او را از علماء درجهٔ یک ریاضی می‌داند. ابونصر دوازده رسالهٔ ریاضی و نجوم خود را به‌نام شاگرد خود ابوریحان بیرونی نوشت. بیرونی در یک ‌جا از او با نام ابونصر جعدی نیز نام برده است. از آثار ریاضی او: "رسالهٔ‌فی حل شبههٔ عرضت له فی‌المقالهٔ‌الثالثهٔ عشر من کتاب‌الاصول" در جواب بیرونی برای حل مقاله سیزدهم کتاب اصول اقلیدس ، "اصلاح کتاب مانالاوس فی الاشکال‌الکریهٔ"؛ "رسالهٔ فی معرفهٔ‌ القسی‌ الفلکیه" ، "رساله فی الجواب عن بعض مسائل الهندسهٔ"؛ "رسالهٔ ابی‌الریحان‌البیرونی فی الشکل‌ المغنی ‌و طریق استخراج دعاوی هذا‌القانون" ، در اثبات شکل منفی در مورد مثلث کروی و مسطح ، که بیرونی در اثبات این قضیه حق تقدم را با استاد خود ابونصر

می‌داند؛ "تهذیب‌التعالیم"؛ "المجسطی‌ الشاهی".