آینده صنعت خودرو رکود یا رونق

صد سال پیش, هنری فورد و مهندسانش ایده ای را تکمیل کردند که زمانش فرا رسیده بود خط مونتاژ محرک با گذاشتن خودرو روی نوار نقاله, آنها زمان لازم برای مونتاژ یک خودروی فورد مدل T را از ۱۲ ساعت و ۳۰ دقیقه در سال ۱۹۱۳ به یک ساعت و ۳۳ دقیقه در سال ۱۹۱۴ کاهش دادند

صد سال پیش، هنری فورد و مهندسانش ایده‌ای را تکمیل کردند که زمانش فرا رسیده بود: خط مونتاژ محرک. با گذاشتن خودرو روی نوار نقاله، آنها زمان لازم برای مونتاژ یک خودروی فورد مدل T را از ۱۲ ساعت و ۳۰ دقیقه در سال ۱۹۱۳ به یک ساعت و ۳۳ دقیقه در سال ۱۹۱۴ کاهش دادند.

این ابداع هزینه تولید این خودرو را بسیار ارزان‌تر کرد و بازار گسترده‌ای را به روی آن گشود. تا سال ۱۹۱۸ جدول قیمت این خودرو تا ۴۵۰ دلار، به عبارتی معادل پنج ماه حقوق یک کارگر معمولی آمریکایی کاهش یافت.

اما از دهه ۱۹۵۰ به بعد به خودروها به دیده وسیله‌ای خطرناک، کثیف و پر سر و صدا نگاه شد. در پاسخ به این برداشت، مقررات بسیار سختگیرانه‌تری وضع شده که هزینه‌های اضافی را به این صنعت تحمیل کرده است. پس از بحران مالی نیز این صنعت به طور چشمگیری در کشورهای ثروتمند افت کرد.

کرایسلر و جنرال موتورز، دو تولیدکننده از سه تولیدکننده خودرو آمریکا ورشکست شده و مجبور شدند با کمک مالیات دهندگان از این وضعیت خارج شوند. سال گذشته اروپا کمترین سطح فروش خودرو را از سال ۱۹۹۵ به بعد تجربه کرد. انتظار می‌رفت خودروهای الکترونیکی(که با باتری کار می‌کنند) مشکل آلودگی را حل کنند، اما تاکنون شکست پرهزینه‌ای بوده‌اند. به نظر می‌رسد صنعت خودرو در تنگنای ترسناکی گرفتار آمده است.

میزان فروش در ژاپن همچنان راکد است؛ اما در اروپا بعید به نظر می‌رسد که میزان فروش در چند سال آینده افزایش یابد؛ اما جهش در فروش خودرو در آمریکا هم اینک آغاز شده است. در چین و سایر بازارهای نوظهور رونق کنونی ظاهرا در آینده قابل پیش‌بینی ادامه می‌یابد. موسسه مشاوره‌ای «آلکس پارتنرز» پیش‌بینی می‌کند که حجم بازارهای خودرو و سایر وسایل نقلیه سبک سراسر جهان از الان تا سال ۲۰۲۰ از ۸۰ میلیون دستگاه به ۱۰۷ میلیون دستگاه افزایش خواهد یافت.

به دلیل گسترش تعداد مالکان خودرو در داخل چین، بزرگ‌ترین بازار خودرو حال حاضر جهان، انتظار می‌رود فروش‌های سالانه خودرو در این کشور از ۱۹ میلیون دستگاه در سال ۲۰۲۰ به ۳۱ میلیون دستگاه افزایش یابد. از این رو، طی هفت سال آینده بازاری به اندازه بازار اروپا در چین رشد خواهد کرد.

طی دهه گذشته، ده‌ها میلیون خانواده چینی در مقیاس غیر‌قابل باوری تحرک شخصی را تجربه کرده‌اند. این در حالی است که فرصت‌های شغلی بی‌شماری برای تولید، فروش و ارائه خدمات به خودروها در چین ایجاد شده‌اند. اما دولت چین ظاهرا کمتر نسبت به این موضوع دغدغه دارد و بیشتر نگران شکست در ایجاد ظرفیت پشتیبانی قوی ملی در مقابل هیاهوی خودروسازان خارجی است. از این رو، به نظر می‌رسد، دولت چین در آینده احتمالا به منظور دستیابی به هدف خود بیشتر تلاش می‌کند؛ اقدامی که احتمالا شرکت‌های خارجی را از تداوم سرمایه‌گذاری در چین می‌ترساند. البته پذیرش این موضوع عاقلانه‌تر خواهد بود: مادامی که این کسب‌و‌کار در حال رونق است و فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد می‌کند، ملیت مالکان یک کارخانه خودروسازی زیاد مهم نیستند.

مثل همیشه در چین و سایر بازارهای نوظهور که مصرف‌کنندگان بیشتری برای خرید خودروهای مورد علاقه خود پول دارند، سازندگان خودروهای مجلل و وسایط نقلیه دارای عملکرد برتر سود خواهند برد. خودروسازان بازار انبوه دوره دشوارتری را خواهند داشت: کارخانه‌های بسیار زیادی ساخته خواهند شد؛ به‌ویژه در بازارهای نوظهور بزرگ که منجر به رقابت فشرده و کاهش قیمت خواهد شد. نظر به اینکه بزرگ‌ترین و کارآمدترین خودروسازان- مانند فولکس واگن و تویوتا- از این شرایط سود می‌برند، خودروسازانی که در دسته دوم قرار می‌گیرند، ممکن است راه نجات را در اتحاد با هم ببینند.

● بهشت مصرف‌کنندگان

از این‌رو، به مانند سرمایه‌گذاری، باید با احتیاط با صنعت موتورسازی برخورد شود. در عین حال، گواهینامه‌های محیطی و مهندسی این صنعت همواره در حال پیشرفت هستند. یک قرن پس از اینکه بازار خودرو به یک بازار انبوه تبدیل شد، خودرو هنوز راه درازی برای تبدیل شدن به یک تکنولوژی بالغ در پیش دارد. تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان آنها مبالغ زیادی را در انواع سیستم‌های پیشرفته پیشران و مواد سبک به منظور دستیابی به هدف‌های تولید گازهای گلخانه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کنند. نسل کنونی مدل‌ها هم اینک به طور گسترده‌ای پاک‌تر از مدل‌های اولیه هستند و گازهای گلخانه‌ای دی اکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، دوده و دیگر آلاینده‌ها را بسیار زیاد کاهش می‌دهند. دودی که در دهه ۱۹۵۰ ترافیک کالیفرنیا را آلوده کرد و حالا در حال تیره کردن آسمان شهرهای چین است، به تدریج محو خواهد شد، در آن روز شاید زمانی فرا برسد که محیط‌زیست‌گراها نگرانی زیاد درباره آلودگی خودروها را متوقف کرده و توجه شان را به سایر آلاینده‌ها معطوف بدارند.

مصرف‌کنندگان در بهشت خواهند بود. سیستم‌های تولید پیشرفته به خودروسازان بزرگ اجازه عرضه گستره وسیعی از مدل‌ها را که توسط جریان ثابتی از تازه واردها تکمیل می‌شود، خواهد داد. رقابت‌های تنگاتنگ، قیمت‌ها را پایین نگه خواهد داشت؛ حتی زمانی که خودروها با تازه‌ترین تکنولوژی‌ها که بسیار گران هستند، مجهز می‌شوند. بیشتر این خودروها بدون راننده مسیرها را طی کرده و به طور اتوماتیک از تصادف جلوگیری می‌کنند. این امکان احتمالا از حجم ترافیک و تصادف‌ها خواهد کاست، استرس همراه با رانندگی را کاهش می‌دهد و تحرک شخصی را برای جمعیت در حال رشد کهنسالان و معلولان فراهم می‌آورد.

همه تکنولوژی‌هایی که در پاک تر کردن خودروها به کار گرفته خواهند شد، این خودروها را کم مصرف تر و اقتصادی‌تر خواهند کرد. برای خودروسوارهایی که روزانه در مسیرهای کوتاه و قابل پیش‌بینی رانندگی می‌کنند، همه خودروهای الکترونیکی احتمالا مناسب هستند و همگام با پیشرفت باتری‌ها، قیمت‌های این دسته از خودروها نیز افزایش خواهد یافت. سایر خودروها نیز می‌توانند از میان سیستم‌های پیشران از جمله موتورهای هیبرید، گاز طبیعی و هیدروژن و همچنین موتورهای دیزلی و بنزینی پیشرفته به منظور تامین نیازهای خود استفاده کنند.

خودروسازان امیدوارند که همه این تکنولوژی‌ها به مقابله با روند نگران‌کننده‌ای که در کشورهای ثروتمند به تازگی مشاهده شده کمک خواهند کرد: مالکیت خودرو در حال از مد افتادن است. در شهرها، تسهیم خودرو و اجاره کوتاه‌مدت آن فراگیرتر شده است. شهرنشینان جوان گواهینامه‌های خود را دیرتر اخذ می‌کنند؛ اما تعداد راننده‌ها در سر دیگر طیف سنی در حال رشد است که احتمالا نقصان سر دیگر طیف را جبران می‌کند.

بهتر از همه اینکه در بازارهای نوظهور تقاضای معطل مانده هنوز برای در حال رشد نگه داشتن این صنعت طی چند دهه آینده به اندازه کافی وجود دارد.

مترجم: مجید اعزازی