هیس, دکترها فریاد نمی زنند

دغدغه های اجتماعی کارگردان خوب کشورمان سرکار خانم رخشان بنی اعتماد را اهالی و مخاطبان سینمای ایران به خوبی می شناسند

دغدغه‌های اجتماعی کارگردان خوب کشورمان سرکار خانم رخشان بنی‌اعتماد را اهالی و مخاطبان سینمای ایران به خوبی می‌شناسند...

ایشان در ساخته آخر خود، بر موضوع خشونت‌های وابسته به جنسیت و به‌خصوص خشونت‌هایی که قربانی آنها کودکان هستند، متمرکز شده‌اند که حقیقتا ورود به آن (حتی در حد سخن گفتن، چه برسد به طرح رسانه‌ای موضوع)، شجاعت، درک درست از مساله و مسوولیت‌پذیری خاصی را طلب می‌کند. من سواد سینمایی یا قضایی چندانی ندارم که بتوانم به فیلم از دیدگاه فنی بپردازم و آنچه برای من به‌عنوان یک فعال حوزه سلامت جنسی در این فیلم مهم محسوب می‌شود، پرداختن فیلمساز به موارد زیر است:

الف) فیلم به خوبی و به‌درستی نشان می‌دهد پدران و مادران تا چه حد در این خصوص بی‌اطلاع و غیرحساس هستند و از طرفی حتی وقتی با شواهدی از این مشکل برخورد می‌کنند، خودآگاه یا ناخودآگاه به کتمان آن و حذف صورت مساله می‌پردازند.

ب) این بی‌توجهی و ناآشنایی با موضوع در محیط مدرسه و به‌وسیله مربیان کودکان نیز بسیار گذرا، به تصویر کشیده شده است. در شرایطی که معلمان و مربیان پرورشی مدارس باید کاملا در این خصوص توجیه و آموزش‌دیده باشند، متاسفانه هیچ مهارتی به شکل مدون در برنامه‌های آموزشی آنها پیش‌بینی نشده است (حداقل در حد اطلاعات من). به این ترتیب وقتی با شواهدی مثل گوشه‌گیری، افسردگی، علایم اضطرابی یا افت تحصیلی بدون توجیه مواجه می‌شوند، اغلب نه به علل احتمالی این موضوع فکر می‌کنند و نه توان صحبت صمیمانه و همدلانه با قربانی دارند.

ج) در حالی که همکاران من در معدود کلینیک‌های سلامت جنسی در کشور، روزمره با قربانیان خشونت‌های وابسته به جنسیت مواجه هستند، سایر کادر پزشکی نیز همانند اولیا و مربیان در مورد این موضوع غفلت می‌کنند و نه در گرفتن شرح‌حال و نه در تشخیص‌های افتراقی به این مساله توجه کافی نشان نمی‌دهند. البته تعجبی هم ندارد؛ آنها نیز اغلب در این خصوص و در مورد نحوه تعامل و صحبت در مورد موضوعات حساس هیچ آموزشی ندیده‌اند و مهارت لازم را ندارند و گویا تجویز چند نوع ویتامین (آنچه در فیلم مشاهده می‌شود) ساده‌ترین کار به نظر می‌رسد.

د) اگرچه در طول فیلم برخی چالش‌هایی که نظام قضایی کشور در این خصوص پیش رو دارد نشان داده شده است ولی درخصوص خلاءهای قانونی فقط به یک جمله در انتهای فیلم بسنده می‌شود. موضوع خشونت‌های وابسته به جنسیت (که گاه اصلا رفتاری جنسی نیستند) بسیار پیچیده و البته فراگیر است و در کنار لزوم بازنگری در قوانین، به تغییر نگرش، نه‌تنها در مسوولان بلکه در بدنه اجتماعی نیاز دارد. قربانیان خشونت‌های وابسته به جنسیت در کشور ما کماکان ناچار هستند بخشی از نقش مجرمان را هم بپذیرند. اظهارنظرهای برخی مسوولان و حتی برخی از مردم در جریان پرونده‌های بعضا پر سروصدای مربوط به خوبی نشان می‌دهد ظاهرا باید قربانی (و گاه اطرافیان او) یک بار دیگر در جایگاه قضاوت دیگران هم قربانی شود (و شوند)!

مشاهده این فیلم برای همه بزرگسالان قابل توصیه است ولی من مشخصا دوست داشتم این فیلم را کسانی مشاهده کنند که کارشناسانی را که هشدار می‌دهند غرب‌زده یا ناآگاه و نامسلمان خطاب کرده‌اند؛ چرا که این کارشناسان از لزوم برنامه‌های آموزش جنسی، متناسب با سن و ملاحظات فرهنگی و اعتقادی جامعه خودمان، برای همه گروه‌های سنی دفاع می‌کنند. دوست داشتم این فیلم را کسانی می‌دیدند که صحبت در این خصوص را مصداق آیه شریفه بیستم از سوره نور می‌دانند، آنجا که خداوند متعال می‌فرماید: «به‌درستی که کسانی که دوست دارند کارهای زشت در میان آنها که ایمان آورده‌اند گسترش پیدا کند، برایشان عذابی دردناک در دنیا و آخرت است.» به‌راستی آنچه باعث گسترش و تکرار این رفتارها می‌شود، آموزش، آگاهی دادن، حساس بودن شهروندان و هوشیاری کادر نظام سلامت و نظام قضایی کشور است یا تغافل، چشم‌پوشی، منع صحبت و آموزش و پژوهش‌های لازم در این خصوص و گزارش‌ندادن و رسیدگی‌نکردن‌ سریع و قاطع دستگاه‌های ذی‌ربط به آن؟ چرا باید موضوع پایان‌نامه دکترای یکی از دانشجویان من که بر نحوه رسیدگی به قربانیان خشونت جنسی در مراکز عرضه خدمات درمانی متمرکز شده بود، ماه‌ها برای تصویب دچار مشکل شود چراکه نه‌تنها دانشگاه مربوطه اصلا دغدغه این مسایل را ندارد بلکه به دانشجو می‌گویند ما حوصله دردسر نداریم؟! سال‌ها پیش و در حاشیه همایش بچه‌های راه‌آهن، خانم درخشنده که تازه با عنوان پزشکی اجتماعی آشنا شده بودند، شماره تماس من را گرفتند ولی من شماره تماسی از ایشان ندارم. ای کاش از این رسانه صدایم را بشنوند تا علاوه بر تشکر ویژه به خاطر این کار ارزشمند، این دلمشغولی خود را نیز به ایشان منتقل کنم که نه‌تنها به دختران، بلکه گاه به بنده و همکارانم نیز گفته می‌شود: «هیس»!

دکتر سیدعلی آذین

متخصص پزشکی اجتماعی، عضو هیات علمی‌جهاد دانشگاهی و مسوول کلینیک سلامت جنسی مرکز درمان ناباروری ابن سینا