یک کامپیوتر با یک مرورگر

در حال حرکت به سمتی هستیم که نرم افزارهای تحت ویندوز یا به عبارت کلی تر, نرم افزارهای دسکتاپ در حال کم رنگ شدن هستند شاید بخشی از این سهم را نرم افزارهای متنوع تلفن های هوشمند و تبلت ها گرفته باشند اما در اینجا نمی خواهم در مورد این دسته از نرم افزارها صحبت کنم بلکه می خواهم توجه شما را به سمت وب و مرورگرهایی که با آن در محیط وب به گشت و گذار می پردازید, جلب کنم

در حال حرکت به سمتی هستیم که نرم‌افزارهای تحت ویندوز یا به عبارت کلی‌تر، نرم‌افزارهای دسکتاپ در حال کم‌رنگ شدن هستند. شاید بخشی از این سهم را نرم‌افزارهای متنوع تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها گرفته باشند. اما در اینجا نمی‌خواهم در‌مورد این دسته از نرم‌افزارها صحبت کنم. بلکه می‌خواهم توجه شما را به سمت وب و مرورگرهایی که با آن در محیط وب به گشت‌و‌گذار می‌پردازید، جلب کنم.

امروز، بیش‌تر از قبل شاهد نرم‌افزارهای تحت‌وب و تنوع در آن‌ها هستیم. همان‌طور که پیش از این نیز صحبت کرده‌ایم، شماری از تولیدکنندگان نرم‌افزارهای دسکتاپ در حال تهیه نسخه تحت‌وب نرم‌افزارشان هستند. برخی از پیشروهای تولید نرم‌افزارهای تحت‌وب نیز با محصولات خود، جایگاه نرم‌افزارهای دسکتاپ را کم‌رنگ‌تر کرده‌اند. بسیاری از افرادی که امور پیچیده‌ای با سری نرم‌افزارهای آفیس انجام نمی‌دهند، کارشان با سرویس‌های آنلاین مشابه Google Docs راه می‌افتد؛ یا بخش وسیعی از کاربران به دلیل آن‌که کار حرفه‌ای و پیچیده‌ای با تصاویر خود انجام نمی‌دهند، شاید واقعاً برای انجام این امور به قدرت فتوشاپ نیاز نداشته باشند و نیازشان با ابزارهای متنوع موجود در fotoflexer.com یا pixlr.com به‌طور کامل برطرف شود.

فارغ از نرم‌افزارهای دسکتاپ و تحت وب، واقعیت این است که در حالت کلی و به غیر از قشری خاص، بیش‌تر افراد کامپیوتری و گاهی غیرکامپیوتری، عمده زمان خود را در محیط وب می‌گذرانند. جدا از وب‌گردی‌ها، تحقیقات، مطالعه اخبار و اموری که پیش از این نیز وجود داشته‌اند، شبکه اجتماعی مفهومی بسیار فراتر از یک طرح، یک ایده، یک نرم‌افزار جذاب یا یک سرگرمی تحت وب دارد. شبکه‌اجتماعی دقیقاً خصلت اجتماعی بودن و نیازمند ارتباط بودن انسان و تمایلات او در این راستا را مد نظر قرار داده است. بازی‌های آنلاین نیز با توجه به همین ویژگی‌ها فراگیر شده‌اند. علاوه‌بر این، خروج از محدودیت و اتصال به بی‌نهایت، ریشه در ذات آدمی دارد. می‌شود روزی را تصور کرد که دیگر هیچ‌یک از ما تحمل لحظه‌ای قطع ارتباط با اینترنت را نداریم. اتفاقی که همین امروز نیز برای قشری از کاربران به وضوح رخ می‌دهد و با اختلال در وضعیت اینترنت، افراد متعددی را در اطراف خود مشاهده می‌کنیم که به مرغ‌های پرکنده‌ای مبدل شده‌ و به دنبال یقه‌ای هستند که به چنگ زنند!

همگام با این رخدادها، به قدرت بخشیدن ابزارها و حتی استانداردهای وب توجه بسیاری شده است. زمانی که HTML۵ معرفی شد، در فهرست تغییرات آن نسبت به نسخه قبلی، اضافه شدن تگی ساده تحت‌عنوان canvas مشاهده می‌شد. اما با توجه به قدرت زبان جاوااسکریپت، برای همین تگ و قابلیت‌های آن کتاب‌ها تدوین شده و نتایج کار موجب شگفتی‌های فراوان شده است. در این شماره از ماهنامه شبکه، طراحی یک بازی ساده با canvas آموزش داده شده است. اگر ابعاد این بازی ساده را طبق پیشنهادات پایانی آن کمی بزرگ‌تر کنید، مشاهده خواهید کرد که در برخی مواقع، بازی با کندی مواجه می‌شود. در حالی که بازی‌های فراوانی با جلوه‌های گرافیکی جادویی با استفاده از توانمندی‌های سخت‌افزار بدون کوچکترین تأخیر در پاسخگویی اجرا می‌شوند. چنین مسئله‌ای به این معنی است که مرورگرها همچنان نقاط ضعفی دارند که باید برطرف شوند. یکی از مهم‌ترین این ضعف‌ها در کنار استفاده غیربهینه از حافظه، ضعف در سرعت تفسیر جاوااسکریپت و به بیان دیگر وجود کاستی‌هایی درموتور جاوااسکریپت است. البته همین حالا با همین مرورگرهای تأخیردار نیز می‌توان بازی‌هایی تولید کرد که از توانمندی‌های کارت گرافیک استفاده کنند. WebGL یکی از همین فناوری‌ها است که توسعه و استفاده از آن به شدت در حال گسترش است. بازی‌هایی که با استفاده از این فناوری تولید شده است، نتایجی غیرقابل انتظار از محیط وب را در پی داشته است. توسعه‌دهندگان مرورگرها نیز بی‌کار ننشسته‌اند. در همین راستا موزیلا اعلام کرده است که با اعمال تغییراتی، سرعت موتور جاوااسکریپت مرورگر خود را به سرعت اجرای برنامه‌های دسکتاپ خواهد رساند. گوگل نیز اعلام کرده‌است که موتور layout مرورگر خود را در نسخه آتی از webkit به blink تغییر خواهد داد. در کنار شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین، آموزش مجازی نیز در‌حال حاضر و به‌ویژه در آینده دستخوش تغییرات فراوانی خواهد شد. همین canvas که از آن برای طراحی محیط بازی استفاده کردیم، می‌تواند به منظور ایجاد محیط‌های تعاملی آموزشی به کار گرفته شود. در کنار این کاربردها، فراهم‌آمدن بستر‌های سخت‌افزاری ذخیره‌سازی و پردازش در محیط وب و پررنگ شدن مفهوم cloud، گرایش به سمت تحت وب شدن امور را بیش از پیش آشکار ساخته است.

افزایش انفجاری رویکرد‌های تحت وب در کنار پشتیبانی مستقیم مرورگرها از سخت‌افزار در آینده و همچنین برابری کردن سرعت کارکرد آن‌ها با سرعت ماشین و به حداقل رسیدن سربارهای میانی، به آرامی ما را به سمتی می‌برد که تنها به یک ماشین (شامل همه نمود‌های سخت‌افزاری کامپیوتر) با یک مرورگر نیاز داشته باشیم. البته گمان می‌کنم شاید این اتفاق هرگز به‌‌طور کامل رخ ندهد و تنها رویکرد کلی به این سمت متمایل خواهد شد. زیرا در کنار برخی مقاومت‌ها از جانب کاربران و گرایش به سمت کاربری سنتی از کامپیوتر، همواره اموری نیز هستند که ماهیت اجرای محلی دارند. این امور نه کم هستند و نه کم اهمیت.

اما برای بسیاری از افراد می‌توان یک دستگاه با یک مرورگر را تصور کرد. بنابراین، اگر قصد سرمایه‌گذاری جدید در دنیای آتی فناوری اطلاعات را داریم، چه در زمینه یادگیری علوم جدید و چه در زمینه‌های تجاری، برای مواجهه با این اکثریتی که صحبت شد، بی‌راه نگفته‌ایم که ناچاریم متمایل به دنیای وب گام برداریم.