لرستان, آئینه طبیعت و تاریخ

در آستانه بهار و تعطیلات نوروز قرار داریم شمار زیادی از هموطنان ارجمندمان برای تهیه بلیت سفر از هم اکنون خود را آماده کرده اند

در آستانه بهار و تعطیلات نوروز قرار داریم. شمار زیادی از هموطنان ارجمندمان برای تهیه بلیت سفر از هم‌اکنون خود را آماده کرده‌اند.

عده‌ای هم که از وسیله نقلیه شخصی استفاده می‌کنند، در تدارک تهیه بیمه‌نامه و برگه معاینه فنی برای خودروهای خود هستند.خبرنگاران ما هم همراه شما عزیزان، معرفی استان‌ها و نقاط دیدنی میهن اسلامیمان را آغاز کرده‌اند تا با آگاهی کامل از وضع شهرها و نقاطی که برای انتخاب گذران تعطیلات هنوز دودل هستید، محل اقامت خود را برگزینید. امید اینکه در این سفرها به شما خوش بگذرد و سالم به خانه و کاشانه خود بازگردید.

اینجا لرستان است، در لاجورد آسمانش عشق طلوع می‌کند و از زلال چشمه‌هایش شعر ناب جاریست.

خاکش سبز است و درختانش پر از شوکت شکوفه‌ها، نسیمش رایحة بی‌ریایی را می‌پراکند و آب تا دلتان بخواهد آبیست و دشت‌ها از اجاق گُر گرفته شقایق روشن، اینجا همه چیز آنقدر زلال است که در رگ هر برگ خدا را می‌توان یافت.

مردمش صمیمی‌اند و سختکوش، سخی‌اند مثل بیقراری ابر و یکرنگی‌شان را از آبی آسمان آموخته‌اند. مردمی که فریبائی‌های زودگذر آنان را نمی‌فریبد و سختی‌های زندگی خم بر ابروانشان نمی‌آورد. چونان درخت‌های تنومند این دیار سخت‌اند و صبور.

اینجا لرستان است مجموعه‌ای از جلوه‌های حیرت‌انگیز مذهب و طبیعت و تاریخ. در جای جای این دیار دیدنی آثار و ابنیه و ابزار و آلاتی به چشم می‌خورد که دل به تاریخ سپرده‌اند تا یاد خالقان هنرمند خود را همیشگی سازند.

اینجا لرستان است. جلوه‌گاه زیبائیهای ناب نایاب، گوشه‌ای پر فرّ و شکوه از فرهنگ و تاریخ ایران. دیار گنبدهای آبی و طلایی مساجدی که یادگار هنرمندان رو به خداست. بلاد مناره‌های بلند و گلدسته‌های صدای همیشه سبز اذان.

مناظر شگفت‌آور، گیسوی رها شده آبشارها، دشت‌های تا بی‌نهایت سبز، کوه‌های پربلوط مغرور، تالاب‌ها، پرندگان کمیاب، هریک آدمی را به چشم‌انداز تحیّر می‌کشاند.

ابزار و آلات سنگی و مفرغی، جانمایه هنری این قوم، راه‌ها و پل‌هایی که قدمت دو سه هزار ساله‌شان پر از خاطرات کوچ و ماندگاری است.

رودهایی که سردرگوش صخره‌ها دنیا را صدا می‌کنند و برای هر بیننده‌ای خاطره‌ای می‌شوند تا سرافرازی ایران زمین را برای همیشه در جان خود داشته باشد.

استان سرسبز و تاریخی لرستان با هوایی مطلوب و ملایم، طبیعت زیبا و آثار تاریخی فراوان نوروز هر سال پذیرای هزاران مسافر و گردشگر است تا ضمن بهره‌گیری از طبیعت زیبای آن، از تماشای آثار تاریخی و نقاط دیدنی این خطه از میهنمان هم لذت ببرید.

● ویژگی‌های طبیعی

استان لرستان با گستره‌ای نزدیک به ۳۰هزار کیلومتر مربع در غرب ایران در بخش میانی زاگرس قرار گرفته و بین استان‌های همدان، مرکزی، اصفهان، خوزستان، ایلام و کرمانشاه محصور است. تنوع آب و هوا در این منطقه سبب شده تا لرستان در ردیف استان‌های خوش آب و هوا قرار گیرد. فصول چهارگانه سال در این منطقه هر کدام تبلور اعجاب‌انگیزی از شگفتی‌های طبیعت دارند.

مردم لرستان مردمی قانع، صمیمی، هوشمند، سختکوش، صبور و پرتلاش که ضمن خلوص و تواضع نسبت به میهمانان، حراست از حریم خانواده و ملک و سرزمین، با جانشان درآمیخته است.

کوه‌های سخت و سخت‌گذر و محدودیت‌های ویژه ارتباطی همراه با کمبود تولید در بخش‌های کوهستانی روزگاران گذشته، از آنان مردمی ساخته است چالاک و سختکوش و اکنون نیز با وجود گسترش زندگی شهر، همچنان خصلت‌های خوب اجدادی را حفظ کرده‌اند.

ابزار کشف شده نظیر آسیاب‌های دستی، هاون و داس نشان دهنده معیشت مبتنی بر کشاورزی و دامداری مردمان زاگرس و همچنین تشکیل نخستین روستاها در کوهپایه‌های این رشته کوه است.

آثار بازمانده از سیر تاریخی و فرهنگی هر قوم ثروت و دارایی آن قوم به شمار می‌آید که خود گویای تلاش‌های علمی، فرهنگی و هنری نسل‌های مختلف در قرون و اعصار گذشته است.

آثار به جا مانده در لرستان نشان می‌دهد که ساکنان این منطقه از تمدن پیشرفته‌ای برخوردار بوده‌اند.

● تنوع معماری

تنوع معماری به سبک دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه عهد ساسانیان، اشکانیان و هخامنشیان در نقاط مختلف استان دیده می‌شود. وجود ۷۷ بقعه متبرکه و ۲۳ تپه، ۱۱ پل، ویرانه دو شهر و ۱۷ غار تاریخی و باستانی مهارت این قوم لر را در به کارگیری تجارب علمی و فنی بازگو می‌کند. خلاقیت اینان در‌ آفرینش آثار مفرغی و اشیای هنری گوناگون از شیوه‌های معیشتی، رشد فرهنگی و اعتقادات شدید مذهبی‌شان است.

وجود درختان جنگلی نظیر بلوط، بنه، گلابی وحشی، ارژن، زال‌زالک و دیگر درختان مثمر و غیرمثمر نیز آبشارها و تالاب‌های پرآب و کوهستان‌های مرتفع، از جمله مناظری است که همواره می‌توانند صدها گردشگر داخلی و خارجی را به سوی خود جذب کند.

اشترانکوه یکی از مناطق منحصر به فرد لرستان است که به لحاظ برخورداری از شرایط ویژه زیست‌محیطی و زمین‌شناسی، زیستگاه مناسب و مستعدی برای رشد و تکثیر وحوش به شمار می‌آید. اشترانکوه به دلیل واقع شدن در قلب سلسله جبال زاگرس دارای قلل سرد با ارتفاع بیش از ۳۵۰۰متر از سطح دریا قرار دارد و دارای دره‌های نسبتاً گرم است.

دریاچه گهر یکی از زیباترین دریاچه‌های طبیعی کوهستانی مطرح در کشور است که همچون نگین فیروزه‌ای در قلب منطقه حفاظت شده اشترانکوه می‌درخشد. این دریاچه به فاصله ۴۰ کیلومتری جنوب شهرستان دورود با ارتفاع ۲۳۶۰ متری از سطح دریا، در کنار بلندترین قله‌های کوههای سر به فلک کشیده اشترانکوه قرار دارد.

ویژگی دریاچه گهر که ۱۷۰۰مترمربع وسعت دارد، وجود بیدستانهای اطراف آن است.

● قلعه فلک‌الافلاک

علاوه بر جنگل‌های استان و کوه‌ها و رودهای متعدد آن زیبائی‌های دیگری نیز در این استان به چشم می‌خورد که از آن جمله قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد را می‌توان نام برد. این قلعه بر فراز تپه‌ای در وسط شهر خرم‌آباد قرار گرفته و نام قدیم آن «شاپور خواست» بوده است. قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد. این قلعه در دوره اسلام اهمیت بسیاری برای حفظ و موقعیت سیاسی و نظامی شهر داشته است.

نمای ظاهری قلعه گویای معماری قاجاریه است و احتمالاً نام فلک در دوره قاجاریه بر آن نهاده شده است.

قلعه دارای یک باروی خارجی است که باروی داخلی همان ۸ برج است و باروی دورتادور آن ۱۲ برج بوده که امروزه تنها دو برج آن باقی مانده است. ورودی قلعه از طریق یک راهرو به حیاط اول قلعه باز می‌شود. قلعه دارای دو حیاط است و موقعیت آن طوری است که بر تمام شهر اشراف داشته و در اطراف آن کنگره‌هایی وجود دارد. در این کنگره‌ها سوراخ‌هایی تعبیه شده است که به هنگام محاصره، تیراندازان از آن استفاده می‌کردند.

برج‌های قلعه همگی دارای زاویه‌ای به طرف داخل بنا هستند که به زیبایی و استحکام توأمان بنا انجامیده است. از دیگر ویژگی‌های معماری این قلعه می‌توان به فرم‌های زیبا و ماهرانه سردرها و طاق‌ها و اطراف پنجره‌ها اشاره کرد.

در زیر قلعه سمت شمال شرقی آن چشمه‌ای جاری است که آب مورد نیاز قلعه به وسیله چاهی عمیق با عمق حدود ۵۰متر، از آن تأمین می‌شده است و دارای ۶ دریچه روشنایی است.

● بقاع متبرکه

سنگ نوشته خرم‌آباد، بقعه امامزاده جعفر(ع) بروجرد، مسجد امام بروجرد، مقبره زیدبن علی(ع) خرم‌آباد، بقعه امام‌زاده قاسم(ع) ازنا، مسجد جامع بروجرد، گرداب سنگی خرم‌آباد، طاق پل شکسته خرم‌آباد، مناره اجری خرم‌آباد و پل‌های کشکان، پل دختر و پل گاومیشان. غارهای باستانی و منقوش پیش از تاریخ لرستان.

غار کلماکره، غار کوگان، غار میرملاس، غار هُمیان یک و هُمیان دو، غار کنجی، غار قمری، غار یافته، غار سنگی پاسنگر، غار دومشه و غار شیرز.

● مناطق طبیعی و گردشگری

پارک جنگلی مخمل کوه در شمال خرم‌آباد، پارک جنگلی شوراب در جنوب خرم‌آباد، دریاچه زیبا و طبیعی کیوخرم‌آباد، منطقه تفریحی گلدشت بروجرد، آبشار نوژیان، آبشار آب سفید الیگودرز، آبشار بیشه سپید دشت و آبشار گریت ازنا.

● صنایع دستی

قالی‌بافی از مهم‌ترین رشته‌های فعال اقتصادی لرستان و در حال حاضر متداول‌ترین صنعت دستی استان است. مراکز تولید قالی بیشتر در شهرهای خرم‌آباد، الیگودرز، دورود و روستاهای تابعه است.در لرستان ۵۰۰۰نفر به قالیبافی مشغولند. نقش قالی‌ها، نقش لچک ترنج با زمینه سرمه‌ای لاکی و کرم است.

یکی از قدیمی‌ترین دست بافته‌های انسان گلیم است. با توجه به اینکه لرستان جمعیت عشایری دارد، گلیم‌بافی استان مرسوم است.

«موج» که یک اصطلاح کردی است، به زبان لری‌ماشته تلفظ می‌شود دست بافتی است که در دیگر نقاط ایران رختخواب پیچ‌خوانده می‌شود و تولید آن بیشتر توسط مردان صورت می‌گیرد.

● ورشوسازی

صنایع ورشو که در اصل چکش‌زنی برروی ورشو است در گذشته نه تنها در بازارهای داخلی از رونق خاصی برخوردار بود بلکه در سطح بازارهای جهانی نیز به خوبی قابل عرضه بود. متأسفانه این صنعت به علت بی‌توجهی، کم و بیش از رونق افتاده و ظروف استیل جای آن را گرفته است، ولی بدون تردید اصیل‌ترین صنعت شهرستان بروجرد، ساخت و قلمزنی کالاهای ورشویی است که بر حسب ذوق و سلیقه با الهام از طبیعت همچنان هنرمندانه به بازار عرضه می‌گردد.

● آمادگی برای پذیرایی از مسافران

رحم دل رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان با بیان اینکه همه امکانات و شرایط لازم برای استقبال و پذیرایی از مسافران نوروزی در استان مهیا شده است، گفت: ستاد تسهیلات سفرهای استانی به ریاست استاندار و دبیری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با ۱۱ معاونت برای ارائه خدمات مطلوب و پذیرایی از میهمانان نوروزی در استان لرستان تشکیل شده است.

وی گفت: ۱۴ پایگاه اطلاع‌رسانی در ورودی‌های استان استقرار یافته‌اند که بروشور راهنمای نوروزی، نقشه گردشگری، پوستر و کارت پستال از آثار تاریخی، گردشگری و طبیعی استان را در اختیار میهمانان و مسافران نوروزی قرار می‌دهند.

رحم‌دل با بیان اینکه تلفن پیامگیر ۲۲۰۰۰۱۸۶ مستقر در سازمان میراث فرهنگی لرستان و سامانه پیامک ۰۹۶۶۹ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور پاسخگوی سؤالات و نظرات مسافرین خواهد بود، افزود: در ایام نوروز ۸۸ ، ۳میلیون و ۲۰۰هزار مسافر وارد استان لرستان شدند که با توجه به مساعدت هوا و روند رو به رشد سفرها پیش‌بینی می‌شود نوروز ۸۹ این رقم ۱۰درصد رشد داشته باشد.

خرم آباد

خسرو فولادوند (خبرنگار اطلاعات)