نکاتی برای آنکه نشستن عمرتان را کوتاه نکند

یکی از دستاوردهای منفی زندگی مدرن و ماشینی امروز در سراسر دنیا نشاندن طولانی مدت مردم روی صندلی و پشت میز و بعد ولو شدن روی کاناپه موقع استراحت است

یکی از دستاوردهای منفی زندگی مدرن و ماشینی امروز در سراسر دنیا نشاندن طولانی مدت مردم روی صندلی و پشت میز و بعد ولو شدن روی کاناپه موقع استراحت است. جدا از تمام خطراتی که به واسطه کم‌تحرکی در این سبک از زندگی انسان را تهدید می‌کند یک خطر بسیار مهم‌تر در خود همین صندلی‌ها پنهان است. واقعیت این است که صندلی‌های معصوم و خوش‌رنگ و لعاب منزل و دفتر کار می‌توانند تهدیدی جدی برعلیه سلامت شما باشند بنابراین لطفا به‌طور مداوم روی صندلی ننشینید.

● این سوال مهم را جواب بدهید

شاید همین جا به شما بگوییم بهتر است از جای‌تان بلند شوید. همین وسیله ظاهرا بی‌ضرر که شما مدت طولانی بدن‌تان را روی آن پارک می‌کنید باعث خشکی عضلات، از بین رفتن تعادل، افزایش خشکی و انعطاف بدنی نداشتن به‌صورت پیشرونده و در نهایت مرگ شما خواهد شد.

در قرن ۲۱ بشر بیش از تمام قرون و اعصار گذشته فاقد تحرک خواهد شد. تلویزیون‌های ۲۴ ساعته، کاناپه‌های نرم و راحت، پشت میزنشینی دائمی، ورزشگاه‌هایی که تمام نقاط آن صندلی دارد و خودروهایی که صندلی‌اش به مبل بیشتر شباهت دارد همه این‌ها ما را بیش از پیش از زندگی پرتحرک اجدادمان دور و دورتر کرده و بیشتر روی صندلی میخکوب می‌کند. انجمن کایروپرکتیک انگلیس گزارش داده بیش از یک‌سوم مردم این کشور روزانه بیشتر از ۱۰ساعت روی صندلی نشسته‌اند اما بدن ما که به‌طور طبیعی قرار بود صحراگرد و کوچ‌نشین باشد چنین شرایطی را تحمل نخواهد کرد.

پروفسور جان تنر، متخصص طب فیزیکی و مشکلات استخوانی و عضلانی می‌گوید: «بدن ما با شکلی تطابق پیدا می‌کند که در بیشتر ساعات شبانه روز در آن حالت قرار دارد بنابراین اگر تمام روز سرجای‌تان بنشینید قطعا بدن شما برای نشستن بیشتر از هر حالت دیگری تطابق حاصل خواهد کرد». این قضیه روی تمام ابعاد زندگی ما تاثیر می گذارد مثلا روی راه رفتن، بار جابه‌جا کردن و حتی ورزش کردن.

● روی زمین بنشینید

خوشبختانه یک راه بسیار ساده برای متوقف کردن این فرآیند کشنده وجود دارد؛ اگر کار شما طوری است که راهی جز نشستن روی صندلی‌های مضر ندارید به محض این‌که به خانه آمدید بی‌خیال مبل و صندلی شده و مثل انسان‌های بی‌ریا روی زمین بنشینید! تحقیقات نشان داده، وقتی نشیمنگاه و پاها در یک سطح باشند بدن شما ناچار است برای حفظ تعادل فعالیت کند. اگر هر موقعی از شبانه روز کارهای خود را روی زمین انجام بدهید؛ می‌خواهد کتاب خواندن باشد یا بازی کردن با بچه‌ها، حرکات طبیعی بدن بازیابی شده و انعطاف‌پذیری بافت همبندی حفظ می‌شود.

● حتما تحرک داشته باشید

با این حال واقعیت این است که هر چقدر صندلی شما خوب باشد یا وضعیت نشستن شما صحیح، وقتی روی صندلی می‌نشینید فرآیند غیرفعال نشستن و فشار روی ستون فقرات آغاز می‌شود که نتیجه آن کاهش طول عمر شما خواهد بود!

تمام متخصصان طب فیزیکی و ستون فقرات معتقدند، نشستن بیش‌ازحد روی صندلی به‌طور کلی کشنده است. خودتان هم اگر کمی فکر کنید متوجه می‌شوید که نشستن طولانی‌مدت تاثیر بدی روی ستون فقرات دارد اما خیلی‌ها نمی‌دانند این تاثیر در درازمدت می‌تواند به کاهش طول عمر منجر شود.از قدیم تصور بر این بود که انجام تمرینات کششی می‌تواند اثرات منفی نشستن را خنثی کند، ولی مسئله فقط این نیست.

● تحت فشار

مهم‌ترین مشکل نشستن، تحت فشار قرار دادن ستون فقرات است. بنابراین وقتی روی صندلی نشسته‌اید فشار روی دیسک‌های بین مهره‌ای شما ۳۰ درصد بیشتر از زمانی است که ایستاده‌اید. واقعیت این است که بنا به‌نظر بسیاری از متخصصان ستون فقرات، نشستن یک روش بسیار غیرطبیعی برای استراحت کردن است. انسان‌های اولیه هرگز برای خستگی درکردن به‌طور کامل نمی‌نشستند بلکه سرپا می‌نشستند. این حرکت همچنان در آسیای جنوب شرقی و آفریقا رواج دارد. در کشورهایی که از آن‌ها با عنوان در حال توسعه یاد می‌شود مردم در چنین وضعیتی غذا می‌پزند، غذا می‌خورند و با هم حرف می‌زنند. در چین مردانی را می‌بینید که لباس رسمی به تن دارند و تا زمان رسیدن مترو سرپا می‌نشینند. این وضعیت برای جلوگیری از اعمال فشار روی ستون فقرات عالی است.

● از ۳۰سالگی به بعد حس خواهید کرد

وقتی ما این فرم نشستن را کنار گذاشتیم تا به خیال خودمان متمدن شویم صندلی آمد تا وظیفه طبیعی بدن ما را بر عهده بگیرد. در نتیجه هر زمانی که بدن ما روی صندلی قرار می‌گیرد شکلی غیرطبیعی و مخالف طبیعت بدن را به‌خود گرفته و ناچار است با زاویه‌ای در بهترین حالت ۹۰ درجه روی صندلی بنشیند. وقتی به‌مدت طولانی در این وضعیت نیمه‌فشرده قرار می‌گیریم بافت همبندی که به آن فاسیا می‌گویند و تمام عضلات ما را پوشانده کم‌کم سفت و خشک شده و همان وضعیتی را که ما ساعت‌ها در آن قرار داریم بخود می‌گیرد یعنی فرم کسی که روی صندلی نشسته است.

به این ترتیب عضلات نشیمنگاه و عضلات بالای پا باید در تبعیت از این وضعیت کوتاه و منقبض شوند. عضلات پایین کمر هم به‌طور دائم تحت کشش قرار دارند چون زانوها در حالت ۹۰ درجه هستند؛ در نتیجه عضلات و مفاصل آنقدر سفت می‌شوند که آزادی عمل بدن زمان حرکت کاهش پیدا کرده و چابکی فرد کمتر می‌شود. در نتیجه احتمال آسیب دیدن فرد افزایش می‌یابد. شما معمولا در دهه ۳۰ زندگی این تاثیرات را در بدن خود حس خواهید کرد که با افزایش سن بدتر هم خواهد شد.

● توالت فرنگی یا ایرانی؟

حتما در زمینه مقایسه توالت‌فرنگی و شرقی چیزهایی شنیده‌اید. حالا ببینیم کدام‌یک برای سلامت مفیدتر هستند. تحقیقات نشان داده، نشستن روی توالت شرقی خطر ابتلا به هموروئید، آسیب دیدن دیسک‌های بین مهره‌ای و سکته قلبی را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر همین تحقیقات مشخص کرده، نشستن روی توالت فرنگی خطر سکته مغزی و عفونت نواحی انتهایی روده بزرگ را کاهش می‌دهد. بنابراین دانشمندان انگلیسی نتیجه گرفتند سرپا نشستن روی توالت‌های شرقی برای سلامت مفید‌تر است.

● نشستن خطرناک‌تر از سیگار کشیدن است

نتایج مطالعه‌ای که توسط دانشمندان استرالیایی روی ۸۸۰۰ نفر صورت گرفته نشان می‌دهد به ازای هر یک ساعت نشستن اضافی روی صندلی، خطر مردن (حالا به هر دلیل) تا ۱۱درصد افزایش می‌یابد. در عین حال خطر مرگ به واسطه بیماری قلبی- عروقی هم تا ۱۸ درصد بیشتر می‌شود. اما نکته وحشتناک تحقیق این بود که سایر عوامل مرتبط با الگوی زندگی مثل سیگار کشیدن یا سایز دور کمر تاثیر اضافی روی نتایج تحقیق نداشته است. به عبارت ساده‌تر هر چقدر بیشتر بنشینید زودتر می‌میرید مهم هم نیست که چاق باشید یا لاغر، سیگاری باشید یا نه و ورزش بکنید یا نه. از سوی دیگر تحقیقات دانشمندان دانشگاه ایالتی لوئیزیانا نشان داده، یک ماده پروتئینی که وجود آن برای تنظیم کلسترول و چربی خون ضروری است صرفا زمانی که پاها در حال حرکت و فعالیت هستند آزاد می‌شود، نه موقع نشستن. از طرف دیگر وقتی ما روی صندلی نشسته‌ایم میزان کالری مورد استفاده بدن به‌شدت کاهش می‌یابد و به تبع آن خطر ابتلا به دیابت نوع دوم (غیروابسته به انسولین) افزایش می‌یابد.

● مثل ما سایی‌ها شوید

یک وجه دیگر داستان تحرک نداشتن بررسی وضعیت آن‌هایی است که مدام در حال حرکت هستند. مطالعه دانشمندان سوئدی روی افراد قبیله ماسایی در کنیا و تانزانیا نشان داد، این افراد تمام روز در حال راه رفتن، دویدن و سرپا نشستن هستند و چیزی تحت عنوان صندلی هم در زندگی آن‌ها وجود ندارد. نتایج این تحقیق نشان داد، گرچه رژیم این افراد به‌طور عمده از فرآورده‌های پر از چربی حیوانی است اما تقریبا اصلا به بیماری‌های قلبی- عروقی مبتلا نمی‌شوند. دانشمندان سوئدی مشخص کردند افراد ماسایی در طول روز چیزی حدود ۲۵۰۰ کالری می‌سوزانند در حالی که کارمندان دفتری در شهرها تقریبا ۸۹۱ کالری در روز می‌سوزانند. خبر خوب این‌که برای تضمین سلامت خود لازم نیست مثل ماسایی‌ها زندگی کنید. می‌توانید با تغییراتی اندک در الگوی زندگی خود سلامت خود را تضمین کنید.

● بلند شوید، همین حالا

نشستن گاهی اجتناب‌ناپذیر است اما شما می‌توانید با انجام حرکاتی کوچک تاثیرات منفی آن را خنثی کنید؛ حرکاتی که ورزش هم محسوب نمی‌شوند. مثلا موقع حرف زدن با موبایل به‌جای این‌که پشت‌میز بنشینید راه بروید یا به‌جای این‌که پشت میز ساندویچ بخورید، بلند شوید و به رستوران بروید یا اگر قرار است راجع به چیزی با همکارتان در اتاق یا طبقه دیگر صحبت کنید به‌جای تلفن زدن یا چت کردن بلند شوید و به اتاق او بروید. شاید این حرکات زیاد موثر به‌نظر نرسند اما تحقیقات نشان داده افزودن همین حرکات ساده موجب می‌شود بدن شما تا حدود ۲۴۰۰ کالری در روز بسوزاند. اگر تنها ۳هفته انجام چنین حرکاتی را در دستور کار خود قرار دهید، مغز شما آن را به‌عنوان یک عادت طبیعی تلقی کرده و شما را مجبور می‌کند این روش را به‌طور مرتب پیگیری کنید.